گزارش پانا؛
خاستگاه تئاتر ایران یک سالن دارد/سایه مشکلات بر روی تئاتر تبریز
هنرمندان تئاتر تبریز که از اولین‌های تئاتر ایران به شمار می‌آیند، اکنون در شرایطی سختی به سر می برند و این هنر با مشکلات زیربنایی همچون نبود سالن اجرا، دست و پنجه نرم می‌کند.
به گزارش خبرنگار پانا از آذربایجان شرقی، «تئاتری که ۱۲۰ سال قدمت دارد، نیازمند حمایت است و قطعا باید در راستای کسب جایگاه واقعی هنرهای نمایشی تبریز، تلاش مضاعفی انجام دهیم. تئاتر یکی از وسیله‌های تاثیرگذار برای ترویج فرهنگ در جامعه است و در همین راستا مسئولان و مردم باید در کنار هنرمندان باشند. ما این‌همه هنرمند در سطح شهر داریم ولی این امکانات کم، باعث تاسف برای شهرداری، اداره فرهنگ و ارشاد و... است.
باید در گوشه‌گوشه شهر سالن تئاتر داشته باشیم و این مشکل را که یکی از دغدغه‌های بزرگ هنرمندان ماست از بین ببریم. سالن‌همایش‌های بین‌المللی تبریز قطعا خواهد توانست بخشی از نیازهای تئاتر شهرمان را برطرف کند ...»
این‌ها بخشی از اظهارات شهردار کلانشهر تبریز، در اختتامیه دومین جشنواره تئاتر فجر استانی آذربایجان شرقی است که در اواخر دی‌ماه در تبریز برگزار شد. صحبت‌هایی که در کنار وعده‌های دیگر مسئولان همچون نماینده تبریز در مجلس، زهرا ساعی، مبنی بر بیمه‌شدن هنرمندان در آینده‌ای نه‌چندان دور، با به پایان رسیدن سال ۹۵، همچنان به رنگ اقدام و عمل درنیامده که هنرمندان همچنان نمی‌توانند خود را بخاطر انتخاب مسیرشان خوشبخت بنامند.
مشکلاتی که همه می‌توانند ببیند
بزرگ‌ترین توفیقی که جشنواره‌های تئاتری در پی دارند، این است که علاوه بر آن‌هایی که دست‌شان توی کار تئاتر است و همه جوانب آن را هر روز به وضوح می‌بینند، مردم عادی و مسئولان هم بتوانند شاهد گوشه‌ای از کمبودها و گاهی نبودهای تئاتر باشند.
شاید اینکه تئاتر شهر ما توسط مدیرانی اداره می‌شود که سواد تئاتری ندارند، یا اینکه چقدر گرفتن مجوز از مراکز مربوطه سخت است، مسائلی باشند که فقط کارگردان، تهیه‌کننده یا بازیگر تئاتر قادر به لمس آن است اما این را که تئاتر پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی، فقط یک سالن، آن هم یک سالن غیراستاندار دارد را هم مسئولان می‌توانند دریابند و هم مردم عادی.
یا اینکه تنها استانی که میزبان نمایش خارجی در جشنواره تئاتر فجر بود از حداقل امکانات در زمینه تئاتر بهره می‌برد و با بی‌لطفی خیلی‌ها مواجه می‌شود، می‌تواند برای مردم و مسئولین بسیار غم‌ناک‌تر از پیش باشد.
علی‌رغم اینکه این روزها به هردلیلی علاقه مردم به دیدن نمایش در تئاتر بیش‌تر شده، هیچ‌گونه اقدامی که نشان‌گر علاقه متقابل مسئولین باشد، دیده نمی‌شود.
یکی از کارگردانان معترض اوضاع نامساعد تئاتر تبریز در گفتگو با خبرنگار پانا می‌گوید: هرسال، تئاتر شهر ما دوماه تعطیل می‌شود که در ۱۰۰ ماه باقی‌مانده نیز بخاطر کمبود سالن، مشکل فشردگی اجراها پیش می‌آید.
مخاطب‌زدایی با جریمه‌کردن ماشین
حسین اصل عبداللهی درباره تنها سالن تئاتر شهر تبریز (تربیت)، تشریح می‌کند: با وجود اینکه اخیرا مرمت‌هایی انجام گرفته ولی هنوز سالن تربیت را از نظر صندلی‌هایش و... نمی‌توان سالن استاندارد دانست.
وی خاطرنشان می‌کند: مدیر قبلی تئاتر وعده‌ای مبنی بر تاسیس یک مجتمع جدید مختص تئاتر شهر در نزدیکی ساختمان لاله‌پارک تبریز داده بود که از لحاظ تجهیزات سخت‌افزاری همچون سالن بهتر از این مجتمع باشد؛ ولی متاسفانه تا به این لحظه، عملی نشده و در دوران مدیر جدید نیز اقدام خاصی در این زمینه صورت نپذیرفته است.
کارگردان تبریزی به سایر مشکلات سخت‌افزاری این عرصه اشاره می‌کند و اعلام می‌دارد: عدم تعامل بین ادارات ، مشکلات فراوانی در این زمینه پدید می‌آورد. مثلا کارگردان تئاتر برای پذیرش اسپانسر از طرف شرکت‌های مختلف، نیازمند بسترهایی همچون بیلبورد در سطح شهر است تا بتواند در زیر بنر تبلیغاتی نمایشش، از حامی خود نیز یاد کند ولی این امر عملا برای ما ممکن نیست چراکه تنها دو بیلبورد، سهم اهالی تئاتر از بیلبوردهای فراوان این شهر بزرگ است.
وی تصریح می‌کند: همچنین اینکه هنوز پس از رایزنی و تلاش‌های فراوان، مشکل عدم اعمال قانون یا همان جریمه برای ماشین‌های پارک‌شده در محوطه تئاتر شهر حل نشده، نمودی دیگر از عدم تعامل بین دستگاه‌های مختلف است که عواقبی همچون زدودن مخاطب از سالن‌های تئاتر را به همراه دارد.
وی به مشکلات غیرسخت‌افزاری تئاتر تبریز نیز گریزی می‌زند و تاکید می‌کند: هیئت بازبینی نمایش‌های شهر ما متاسفانه امروز سالن اجرا را در مدت‌زمان بسیار محدود و کمی در اختیار جوانان مستعد این عرصه می‌گذارند و در مقابل به برخی، مدت‌زمان بسیار زیادی برای اجرا اختصاص می‌دهند که در نتیجه جوانان عملا از فعالیت بازمی‌مانند.
تئاتر تبریز مشکل دارد
عبداللهی اعلام می‌دارد: تئاتر به گونه‌ای است که فروش بلیط‌ها و استقبال مردم به میزان تبلیغ افراد به یکدیگر وابسته است که نمی‌تواند در روزهای اول موثر باشد. مثلا در جایی مثل تهران معمولا یک‌ماه به اجراها اختصاص داده می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه آیا در تئاتر تبریز مافیا وجود دارد، ادعا می‌کند: قطعا! اینکه عده‌ای می‌توانند ۵۰ روز پشت سرهم در همان سالن اجرا داشته باشند و عده‌ای دیگر با اذیت‌های فراوان دوهفته اجازه اجرا می‌گیرند، چیزی جز نشانه وجود تبعیض نیست.
این کارگردان تبریزی با بیان اینکه مشکلاتی این‌چنینی در تئاتر بیش‌تر از کمبودهای سخت‌افزاری هنرمندان را مورد اذیت قرار می‌دهد، می‌افزاید: حال می‌توان کمبود سالن را با منتظر ماندن یا جا به جا کردن زمان اجراها به عبارتی حل نمود یا تعویق کرد ولی بحث وجود تبعیض و فرق قائل شدن میان هنرمندان، بسیار بدتر بوده و قابل تحمل نیست.
وی همچنین درباره روال مجوزدهی در تبریز اظهار می‌دارد: معمولا در شهرهای دیگر یک‌نفر از اداره اماکن در ارشاد مامور می‌شود تا به‌عنوان نماینده آن اداره، در بحث دادن مجوز اجراها، دخیل باشد ولی در شهر ما این‌گونه نیست و هنرمندان ما مجبورند برای هر اجرا به اداره اماکن مراجعه کرده و مورد اذیت قرار گیرند. با فرماندار تبریز در این‌زمینه صحبت کردیم ولی هنوز هیچ تغییری انجام نشده است.
عبداللهی در پایان با اشاره به اینکه هنرمند با هنرمند هیچ تفاوتی ندارد، متذکر می‌شود: همه هنرمندان برای این شهر و این سرزمین فعالیت می‌کنند پس نباید با برخی تبعیض‌ها، مانع راه آنان شویم.
اینکه گوش‌مان هنگام شنیدن واژه تبعیض زنگ نمی‌زد، عجیب نیست؛ اگر در یکی از جشنواره‌ها حضور یابید، در لابه‌لای انتقادهای اهالی تئاتر روی صحنه، حتما رگه‌هایی ناملموس از پارت بازی به گوش‌تان خواهد خورد.
بزرگ ترین دغدغه تئاتر تبریز، نبود مشکلات سخت افزاری است
پیش‌تر علیرضا رنجی‌پور که یکی از چهره‌های آشنای نمایش و تئاتر تبریز است، با جدایی از گروه هنری بابک نهرین و اعلام اعتراضات مکرر خود از اوضاع تئاتر تبریز، به وجود مشکلات در تئاتر تبریز اشاره کرده بود.
اما سوال مهمی که در این میان پیش می‌آید، این است که آیا نبود امکانات کافی باعث رشد و به‌وجود آمدن مشکلات شده یا انحصاری شدن برخی تجهیزات و امکانات مادی و معنوی عامل کمبود و عدم پراکندگی یکسان امکانات بوده است؟
به هر صورت، اگر نیمی از مشکلات پیش‌آمده چه معنوی و چه مادی تقصیر خود اهالی تئاتر باشد، عامل دیگر کم‌لطفی و بی‌توجهی مسئولان شهری و استانی بوده است.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تبریز در گفتگو با خبرنگار پانا درباره تئاتر تبریز اظهار می‌دارد: تبریز قدیمی‌ترین شهری است که در زمینه تئاتر فعالیت‌اش را آغاز کرده و از ۱۷۷ مکتب هنری، دارای مکتب اختصاصی است و امروزه نیز افراد مستعدی در این زمینه مشغول فعالیت‌اند.
سعید حاجی‌زاده درباره مشکلات روز تئاتر تبریز تشریح می‌کند: بزرگ‌ترین دغدغه و کمبود در حوزه هنر نمایش استان و شهر ما، نبود امکانات سخت‌افزاری است.
مجتمع جدید تئاتر شهر، در ۱۰سال فقط ۱۰درصد رشد داشته است
وی خاطرنشان می‌کند: بر اساس مصوبه کمیسیون فرهنگی شورای شهر و توافقی که پارسال با وزیر وقت در استانداری آذربایجان شرقی انجام شد، قرار شد طرح نیمه‌تمام مجتمع جدید تئاتر شهر تبریز که از ۱۰ سال پیش آغاز شده اتمام یابد.
عضو شورای شهر می‌افزاید: این مجتمع از دولت هفتم یا هشتم آغاز شده ولی متاسفانه امروز فقط ۱۰ درصد پیشرفت کرده است.
وی درباره علت پیشرفت ناچیز مجتمع جدید تئاتر شهر ادعا می‌کند: باتوجه به اینکه این طرح، ملی است، علت را عدم تخصیص منابع مالی اعلام کرده‌اند ولی امسال که شهرداری تبریز ۳ میلیارد تومان بودجه برای کمک به ساخت این طرح در نظر گرفته بود، با عدم موافقت اداره فرهنگ و ارشاد استان که مجری آن است، مواجه شد و عملا ادامه این پروژه به شهرداری تبریز واگذار نشد.
حاجی‌زاده ادامه می‌دهد: ما مجبور شدیم بودجه‌ای را که برای آن طرح در نظر گرفته بودیم، برای تسریع در تاسیس مرکز همایش‌های بین‌المللی تبریز در منطقه خاوران اختصاص دهیم. و مخالفت اداره فرهنگ و ارشاد آذربایجان شرقی، جای تاسف داشت.
وی درباره علت عدم پذیرش بودجه پیشنهادی شهرداری مدعی می‌شود: اداره فرهنگ و ارشاد مایل بود که آن طرح را بنابر برنامه‌ریزی خود، به صورت مختار ادامه دهد زیرا مذاکرات این پروژه در حد وزارتی صوت گرفته بود.
مرکز همایش‌های بین‌المللی تبریز، مسکن تئاتر شهر
حاجی‌زاده همچنین با برشمردن اقدامات صورت‌گرفته توسط شهرداری در پیرامون تئاتر تبریز می‌گوید: امسال مجموعه تئاتر شهر تبریز به همت شهرداری مرمت شد تا هنرمندان بتوانند با حداقل امکانات از فعالیت خود بازنمانند.
وی درباره مرکز همایش‌های بین‌المللی تبریز اظهار می‌دارد: این مرکز که ظرفیت حضور ۲۵۰۰ نفر را به صورت همزمان در تالارهای مختلف خود دارد، یک اتفاق بزرگ در زمینه هنر و نمایش شهر به شمار می‌آید و می‌تواند جای خالی سالن نمایش را در تئاتر تبریز پر کند. همچنین ما مکان مناسبی برای برگزاری مناسبت‌های مختلف نداشتیم که با احداث این مرکز حل خواهد شد.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تبریز درباره عدم تعامل بین ارگان‌های مختلف در زمینه تئاتر می‌گوید: در اکثر موارد تعامل از طرف شهرداری انجام می‌گیرد ولی طرف‌های مقابل کم‌لطفی می‌کنند، مثل عدم موافقت اداره ارشاد با همکاری شهرداری در زمینه ساخت مجتمع جدید تئاتر شهر.
وی همچنین تشریح می‌کند: اینکه ماموران راهنمایی و رانندگی ماشین‌های پارک‌شده در محوطه تئاتر شهر کنونی را جریمه نکنند، مصوبه شورای عالی ترافیک است که شهرداری نیز جزئی از آن شوراست ولی کاملا دست ما نیست. طبق این مصوبه قرار بود حداقل بعد از ظهرها که نمایش‌های اجرا می‌شوند، خودروهای پارک‌شده اعمال قانون نشوند ولی الان بی‌خبرم که در چه حدی اجرا می‌شود.
حاجی‌زاده ضمن اعلام آمادگی شهرداری و شورای شهر تبریز برای جبران کمبودهای سخت‌افزاری تئاتر تبریز، خبر می‌دهد: در نظر داریم برای سال ۲۰۱۸ که در آن تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی خواهد بود، به غیر از مرکز همایش‌های بین‌الملی تبریز که اوایل سال آینده احداث می‌شود، به‌فکر تاسیس سالن‌های دیگر نیز در گوشه‌گوشه شهر باشیم.
مسئولان فرهنگی و هنری ما، تئاتر نمی‌بینند
اینکه مشکلات زیربنایی و زیرساختی تئاتر تبریز را به این چند قلم مسئله اکتفا کنیم، درست نیست. امروز تک تک اهالی تئاتر به نوعی از شرایط نامساعد چه از لحاظ امکانات سخت‌افزاری و چه از لحاظ توجهات معنوی، معترض هستند و به نظر می‌رسد تعداد اقداماتی که در این زمینه انجام شده، کم‌تر از وعده‌های بدون پشتوانه‌ای است که خرج شده است.
فارغ از اینکه تئاتر شهرمان ۱۲۰ سال قدمت دارد، حداقل به حرمت جوانانی که شبانه‌روز بدون داشتن هیچ‌گونه چشم‌داشت مادی روی صحنه‌ها و پشت‌صحنه‌های تئاتر زحمت می‌کشند تا بیلبورد نمایش‌های تبریز خالی نماند، مسئولان باید فکری به‌حال تئاتر پایتخت گردشگری جهان اسلام که فقط یک سالن دارد، بکنند.
البته با در نظر داشتن اینکه مسئولان فرهنگی و هنری ما چه در زمینه سینما و چه تئاتر، تنها در افتتاحیه‌ها و اختتامیه‌ها حضور می‌یابند که آن هم بعد از اتمام سخنرانی خویش، اقدام به ترک سالن می‌کنند، پس نباید از مدیران فرهنگی‌مان که حتی چند دقیقه برای دیدن یک نمایش اختصاص نمی‌دهند، انتظار اقدام و عمل‌هایی مثبت و مفید باشیم.
شواهدی که نه‌تنها در اختیار اصحاب تئاتر، بلکه در دست مخاطبان عام نیز هست، خبر از سایه انداختن مشکلات بر تئاتر تبریز می‌دهند و نتیجه طلوع نکردن استعدادها را همان سایه سنگین و ننگین می‌دانند. البته شاید مسئولانی ، بهتر از هرکسی به این مسئله واقف باشند ولی عدم مقابله با چنین پدیده‌های اسف‌باری، شک و شبهاتی به وجود می‌آورد که شاید همین روزها منجر به خالی شدن صحنه و صندلی‌های تئاتر شود.
گزارش از: بهنام عبداللهی
ارسال دیدگاه