۱۲۰ هزار نیروی آماده و دوره دیده برای مواجهه با حوادث داریم

منصور شیشه فروش در گفت و گو با پانا عنوان کرد: به تمامی دستگاه ها اعلام کردیم که باید به عوامل خود طبق قانون آموزش های مدیریت بحران بدهند. مثلا الان در زمستان باید در مورد سیل، باران و آلودگی هوا آموزش و آماده سازی های لازم را انجام دهیم. در مورد زلزله هم همین طور. همۀ ما باید زلزله را بشناسیم و وظیفۀ خود را در مواجهه با آن بدانیم.

ما در کشور هر ۱۰ سال یک زلزله بزرگی را تجربه کرده ایم

رئیس ستاد کل مدیریت بحران استان اصفهان، در پاسخ به چگونگی اجرای مانور زلزله با توجه به تعطیلی مدارس و شرایط ویژۀ کرونا گفت: کشور ما در کمربند آلپ - هیمالیا قرار دارد که کمربند لرزه خیزی است و ما هر ۱۰ سال یک بار یا کمتر زلزله های بزرگی را در کشور تجربه کرده ایم. مانند زلزله بم، زلزلۀ بروجرد یا زلزلۀ سرپل ذهاب. اینها همه نشاندهندۀ این است که کشور ما تحت تأثیر رخدادها و حوادث طبیعی به خصوص زمین لرزه است.

او ادامه داد: همچنین کشور در کمربند خشک و نیمه خشک جهانی قرار دارد و باعث به وجود آمدن مخاطرات جوی فراوانی شده است. پهنۀ وسیعی از کشور درگیر خشکسالی و کم آبی است و بخش دیگر کشور درگیر سیلاب ها است. سیل و خشک سالی دو روی یک سکه است. اقلیم کشور خشک و نیمه خشک است و استان اصفهان هم در این وضعیت قرار دارد که با کمبود بارش دست و پنجه نرم می کند و دارای بیابان در یک سوم مساحت استان هستیم. بنابراین می بینیم که نسبت به حوادث غیر مترقبه در استان و کشور شرایط خاصی داریم و این شرایط باعث شده است که اقداماتی صورت گیرد.
شیشه فروش تاکید کرد: در قانون مدیریت بحرانی که تصویب شد؛ چهار مرحله وجود دارد: پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی.
پیشگیری این است که قبل از اتفاق اقداماتی انجام شود که تاب آوری جامعه را در برابر حوادث بیشتر کنیم. یعنی بتوانیم از رخداد حوادث پیشگیری کنیم و ضریب آسیب پذیری مناطق را با اجرای طرح های مختلف کاهش دهیم.
مرحلۀ دیگر آمادگی است؛ یعنی اگر پیشگیری کردیم، باید جامعه را آماده کنیم تا درصورت رخداد اتفاق، توان مواجهه را داشته باشد.

وی در خصوص آماده بودن در برابر زلزله گفت: در مورد زلزله هم همین اقدامات صورت گرفته و مطالعات روز به روز در استان در حال تهیه شدن است. الآن هم دانشگاه در خصوص پهنه بندی خطوط زلزله کار می کند. وضعیت گسل ها و توان لرزه ای در مناطق مختلف در استان اصفهان شناسایی شده است. گسل های موجود شامل، گسل های درونی زاگرس و ...هستند. توان لرزه خیزی گسل ها شناسایی و مشخص شده است.

ساخت و سازها باید در مناطق مورد نیاز مقاوم سازی شوند

مدیر کل ستاد مدیریت بحران اصفهان در خصوص اقداماتی که برای مقابله با زلزله انجام شده است بیان کرد: برنامه ریزی شده است که چه کارهایی باید کرد. ساخت و سازهای ایمن، پیشگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز و غیر ایمن، رعایت کامل آئین نامه و پروتکل های مهندسی در ساخت و ساز که بر اساس آئین نامه نظام مهندسی است و باید طبق مقررات ملی ساختمان رعایت شود، برنامه های در دست اقدام است. همچنین، سبک سازی و استفاده از مصالح استاندارد در ساخت و سازها از برنامه های پیشگیری است. او ادامه داد: پژوهش مطالعات لرزه خیزی و تعیین محدودۀ با توان بالای لرزه ای و محدودیت ساخت و ساز در مکان های خطرناک نیز صورت گرفته است. همچنین باید ساخت و سازها در مناطق مورد نیاز مقاوم سازی شوند. از سالیان گذشته تاکنون شصت و هشت هزار واحد مسکونی در روستاها که مقاوم نبودند؛ تسهیلات بانکی کم بهره گرفتند و مقاوم سازی شدند و امسال هم ۱۰ هزار واحد مسکونی در دستور کار نوسازی و مقاوم سازی قرار دارند. همچنین طرح بازآفرینی و طرح تجمیع بافتهای فرسوده از برنامه های دولت در جهت ساماندهی بافت های فرسوده در حال انجام است. در واقع، این ها مجموعه کارهای پیشگیری است که در حال انجام است.

وی افزود: توسعۀ ایستگاه‌های لرزه نگاری که استان اصفهان هم دارای یک ایستگاه است و مرکز لرزه نگاری دارد در دستور کار قرار داده شده که در مدیریت بحران جانشین تهران است که در طول سال، لرزه‌ها و پس لرزه هایی را ثبت می کند و محققان از این داده ها در جهت پیشگیری از آسیب‌‌های ناشی از زلزله بهره می گیرند. چون از زلزله نمی توان پیشگیری کرد. در واقع انرژی درونی زمین است و باید آزاد شود.
شیشه فروش وظیفه ستاد بحران را این گونه تشریح کرد: در مرحلۀ آمادگی در مدیریت بحران، وظیفۀ ستاد، آماده سازی جامع در برابر حوادث است. در مرحلۀ آمادگی، دستورالعمل هایی مبنی بر آموزش تمامی خانواده ها وجود دارد که در جهت پیشگیری و کنترل حوادث غیر مترقبه به کار گرفته می شود. از جمله سیل، زلزله، طوفان، گرد و غبار و دیگر حوادثی که نوعاً در استان اتفاق می افتد. مانند معضل آلودگی هوا، فرونشست زمین و در حال حاضر پدیدۀ اپیدمی کرونا. در واقع کسی می تواند آماده باشد که موضوع را بشناسد. پس ما باید ماهیت این حوادث را به تمامی اقشار مردم از جمله دانش آموزان بشناسانیم. باید میزان آسیب پذیری استان را در برابر این حوادث شناسایی کنیم. سپس باید ببینیم در جهت آماده سازی چه کارهایی باید انجام دهیم و وظیفه من یا شما در برابر این موضوع چیست. وظیفه ما ارائه آموزش به جامعه است تا آن ها آرامش پیدا کنند. زیرا آموزش، آرامش به همراه دارد. وقتی انسان در خصوص مسائل آگاه باشد دیگر نگران نمی شود. مثل وقتی که پیش از امتحان در صورتی که مطالب درسی را به خوبی فراگرفته باشیم دیگر نگرانی از بابت امتحان نخواهیم داشت.

مانور زلزله برای بیست و یکمین سال است که در کشور انجام می شود
شیشه فروش اضافه کرد: حدود ۱۲۰ هزار نفر نیروی آماده و دوره دیده در استان داریم که دوره ها و آموزش های لازم را پشت سر گذاشته اند و در حوادث فراخوان می شوند و برای کمک رسانی حاضر می شوند. هلال احمر، آتش نشانی و فوریت های پزشکی از این قبیل نیروها هستند.
برای این منظور بیست و یک سال است که کشور برنامه ریزی اجرای مانور زلزله را انجام داده است که در مدارس صورت بگیرد. این بیست و یک سال تجارب خوبی برای کشور است. ما همچنین از تجارب دیگر کشورها نیز استفاده کرده ایم. به عنوان مثال چون در مجمع الجزایر ژاپن هر روزه زلزله هایی به ثبت می رسند؛ در آنجا هر دو هفته یکبار مانور انجام می شود و شهروندان آن منطقه برای آن رویداد آماده هستند. من به خوبی در خاطرم است که در مکان هایی که زلزله رویداده بود؛ از خانواده ها یا دانش آموزانی که سالم مانده بودند سؤال می کردیم که چگونه آمادگی کسب کردید، می گفتند که در مدرسه این شرایط تمرین می شد و آموزش دیده بودیم که کجای ساختمان برای پناهگیری مناسب تر است.
او تاکید کرد: برگزاری مانور سراسری آمادگی در برابر زلزله از این جهت اهمیت دارد که انسان، فراموش کار و نیازمند یادآوری است. الآن که درگیر کرونا هستیم زلزله و اتفاقاتی از این قبیل را فراموش کرده ایم. به دلیل اینکه انسان فراموش کار است باید به صورت مرتب به او آموزش داد و یادآوری بشود و پیگیری کنیم. برای همین هم این اتفاق پیگیری شده و در حال انجام است.

او در خصوص آموزش پناهگیری در زلزله به دانش آموزان گفت: سال های گذاشته قرار بر این بود که دانش آموزان در مدرسه مکان های امن و آموزش های لازم را فرا بگیرند و در مکان متناسب پناهگیری کنند. امسال با وقوع پدیدۀ کرونا همه نسبت به دریافت آموزش های غیرحضوری اقدام می کنند. در هر پدیده ای ظرفیتی نهفته است. حتی در پدیدۀ کرونا ظرفیت آموزش مجازی که پنهان شده بود؛ آشکار شد. هیچ وقت فکر نمی کردیم که به این صورت آموزش مجازی می تواند جایگزین آموزش حضوری بشود. ما مرتب برای جلسات به تهران می رفتیم، اما هم اکنون تمام جلسات به صورت مجازی و ویدئو کنفرانس برگزار می شود و به دنبال آن، تصادفات، آلودگی هوا و ... کاهش یافته است. خداوند انسان را بزرگتر از مشکلات آفریده است، پس در دل هر حادثه‌ای، یک نکته مثبت می توان یافت. در کرونا هم ظرفیت خفته استفاده از فضای مجازی به کمک ما آمد.
شیشه فروش تصریح کرد: در گذشته از خرید اینترنتی به این فراوانی استفاده نمی شد. هم اکنون مطب ها امکان نوبت دهی آنلاین دارند. ما به تمام دستگاه ها ابلاغ کردیم که باید خدمات الکترونیکی ارائه دهند. این گونه بود که از تهدید، فرصت ایجاد شد و این فرصت الآن به کمک ما آمده است. خیلی از هزینه ها کاهش یافت. سال گذشته در این موقع از سال با توجه به آلودگی هوا تعطیلی مدارس صورت می گرفت، اما امسال با توجه به کم شدن ترافیک، آلودگی هوا نیز کاهش یافته است. پس استفاده از فضای مجازی و اینترنت برای ارائۀ آموزش ها یک ظرفیت مثبت است. سال گذشته هم با توجه به آلودگی هوا اجرای مانور زلزله به صورت نیمه حضوری بود و تجربۀ انجام غیرحضوری مانور زلزله را برای استان اصفهان، فراهم کرد. امسال انجام این کار خاص است. زیرا قبلا ظرفیت آموزش مجازی پیش بینی نشده بود، اما امسال پیش بینی شده است. این مانور ۸ آذر ماه بدون تأخیر صورت خواهد پذیرفت.

در زلزله، مقام های پاسخگو پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مسئول هستند
وی خاطرنشان کرد: سازمان دانش آموزی کشور با مشارکت پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و سازمان مدیریت پشتیبانی کشور با همراهی صدا و سیما و هلال احمر، مانور سراسری زلزله را انجام می‌دهد. هر پدیده و حادثه ای که اتقاق می افتد یک مسئول دارد. به عنوان مثال در سیل، وزارت نیرو و در پدیدۀ کرونا وزرات بهداشت مسئول ابلاغ پروتکل های متناسب با حادثه بوده اند. در مورد زلزله، مقام ذی صلاح برای نظردهی و ابلاغ پروتکل های بهداشتی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مسئول هستند.
شیشه فروش تصریح کرد: حالا چه کار می بایست انجام داد؟ دانش آموزان می توانند با مطالعۀ دقیق راهنمای اجرای مانور در سامانۀ ارتباطی پیشتازان (ساپ) بعد از شنیدن صدای آژیر نسبت به پناهگیری در منزل اقدام بکنند.

در راستای افزایش دانش و شناخت از حادثه زلزله و اقداماتی که هنگام وقوع زلزله باید انجام داد، توصیه هایی ذکر شده است: از وسایلی که امکان سقوط دارند مانند کمد، بوفه، کتابخانه، تابلو و لوستر دور شوید و در مکان مناسب پناه بگیرید. اگر میز محکم در ساختمان وجود دارد، زیر آن پناه بگیرید و پایه های آن را محکم با دست نگه دارید تا در صورت حرکت میز، شما هم با آن حرکت کنید. در صورت عدم دسترسی به میز، کنار دیوار های داخلی ساختمان یا مجاور ستون ها بنشینید و با دست از سر و گردن محافظت کنید. اگر داخل یا خارج از ساختمان هستید بلافاصله از پنجره ها و شیشه ها دور شوید و از آسانسور استفاده نکنید. اگر در هنگام زلزله در آسانسور بودید، در نزدیک ترین طبقه نسبت به آسانسور، آن را متوقف کنید و از آسانسور خارج شوید. در هنگام زلزله وارد راه پله نشوید. راه پله جای مناسبی برای پناهگیری نیست. اگر در راه پله هستید و امکان خروج فوری ندارید کنار دیوار و دور از نرده ها بنشینید و با دست از سر و گردن خود محافظت کنید. اگر در آشپزخانه هستید در صورت امکان جریان گاز را قطع کنید و از اجاق گاز و کابینت ها و سایر وسائل دور شوید و در مکان مناسب یا زیر میز پناه بگیرید. اگر در رخت خواب هستید به سمت چپ بدن خود بچرخید و یک دست زیر سر قرار دهید و پاها را به صورت جنینی به داخل بدن جمع کنید و با دست دیگر با بالش از سر و گردن خود محافظت کنید به طوری که راه های تنفسی بسته نشوند. مکان های خطرناک منزل مثل پنجره‌ها، مجاورت دیوارهای خارجی ساختمان و ... برای دانش آموزان و اعضای خانواده مشخص شود تا در زمان متناسب نسبت به دوری از این مکان ها اقدام کنند. اگر در ساختمان بلند و در طبقات بالای ساختمان هستید سعی نکنید از ساختمان خارج شوید و در همان طبقه در مکان های مناسب که ذکر شده پناه بگیرید. کیف امداد خود را آماده کنید. محل خواب و نشستن باید دور از پنجره و اجسام قابل سقوط انتخاب شوند. قفل و دستگیره ها و کلید درها باید بررسی شود. برای جلوگیری از سقوط کتاب های داخل کتابخانه باید از نوارهای لاستیکی استفاده کرد. ظروف و وسائل سبک در طبقات بالای کابینت ها و اقلام سنگین در طبقات پائین کابینت ها باشد. بهتر است کف کابینت ها را با پوشش لاستیکی یا فون بپوشانید. این کار تا حدودی مانع حرکت آنها می شود. حتی المقدور در کابینت با استفاده از ابزارهای مناسب قفل شود. چراغ های سقفی و لوسترها باید با استفاده از زنجیر و اجسامی نظیر تیرها متصل شده باشند. برای شیشه ها و پنجره ها می توان از نوع دو جداره استفاده کرد. تمامی راهروها و راه پله ها باید از وسائل غیرضروری مثل جا کفشی و گلدان ها خالی شود. سیمکشی های برق، لوله کشی های گاز و ... از نظر تخصصی باید بررسی شوند. کنترل سیستم اعلام حریق و کپسول آتش نشانی باید رفع عیب شوند.
رئیس ستاد مدیریت بحران استان اصفهان در خاتمه عنوان کرد: ضمن تشکر از دانش آموزان در همکاری با دستگاه های مرتبط در مباحثی همچون مدیریت ترافیک، بحث کرونا و توصیه های بهداشتی، از تمامی دانش آموزان به عنوان مسئول ستاد کل مدیریت بحران استان اصفهان خواهشمندم که در اجرای مانور سراسری زلزله مشارکت به عمل بیاورند. نه برای ارزیابی و نظارت، بلکه برای سلامت خود و خانوادۀ خود. علاج حادثه قبل از وقوع باید کرد و مانور زلزله تا حد زیادی به این کار کمک می‌کند. هشتم آذر یک بار دیگر تمرینی است برای دانش آموزان که مطالب مرتبط با زلزله را بخوانند و در این خصوص آموزش ببینند و روز شنبه سعی کنند با خانواده مطابق دستورالعمل ها مانور زلزله را اجرا کنند. می توانند از این ها فیلم و عکس تهیه کنند و طبق برنامه سازمان دانش آموزی این ها را منتشر کنند تا در یک برنامه هماهنگ از نفرات برتر تقدیر شود.

خبرنگار:حسن تقیان، مهدی صادقی برومند