یک پژوهشگر علم حقوق در گفت‌وگو با پانا مطرح کرد؛
رفتارهای غیراخلاقی با کودکان کار موجب سرخوردگی آنها می‌شود
کار کودک باعث بازماندگی او از تحصیل می‌شود/ باید به کودکان کار محبت کرد
تهران (پانا) - یک پژوهشگر علم حقوق معتقد است افراد جامعه باید آگاه باشند و بدانند که در همه حال به کودکان کار محبت کرده و به آنها احترام بگذارند و نباید رفتارها نسبت به این کودکان رفتارهای غیراخلاقی باشد، چرا که این مساله در وهله اول دور از شرافت انسانی است و همچنین سبب می‌شود تا این کودکان سرخورده شوند و نگاهشان به افراد جامعه تغییر کند.
امیرحسین صفدری در گفت‌وگو با پانا در رابطه با پدیده کودک کار و خیابان اظهار کرد: «موضوع کودکان کار یکی از مهمترین پدیده‌های اجتماعی بوده که هرگز نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا این پدیده اجتماعی آسیب‌های غیرقابل جبرانی را برای هر جامعه‌ای در جهان به همراه خواهد داشت. متاسفانه باید بگویم که در سال‌های اخیر هم بنا به دلایل مختلفی مثل افزایش تورم، فقر و اعتیاد، جنگ، خشونت خانگی، مشکلات فرهنگی، خانوادگی و... این پدیده اجتماعی در اکثر کشورها افزایش چشمگیری داشته است.»
این پژوهشگر علم حقوق با بیان اینکه یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش کودکان کار در جامعه مشکلات مالی و اعتیاد برخی خانواده‌ها است، گفت: «در این میان کودکان بیشترین آسیب را دیده و حتی از تحصیل هم باز می‌مانند که این مساله آسیب‌های زیادی را برای آن کودک و جامعه به همراه دارد. باید بگویم که در طول تاریخ استفاده از کودکان برای کار کردن همواره امری طبیعی و ساده نمایش داده شده و اکثر کودکان همراه با والدین یا نزدیکان خود به کارهای مختلفی از جمله کشاورزی، دامداری، کارگر ساختمانی، کار در معادن، کار در کوره‌های آجرپزی و... اشتغال داشته‌اند و با توسعه صنعت و ایجاد کارخانه‌های صنعتی هم کار کردن کودکان در کارخانه‌ها رشد چشمگیری داشته است؛ بی‌شک کار کودکان به منزله بهره‌کشی از ظرفیت بالقوه نسل آینده برای نسل حاضر است و فرصت توسعه فردی را از این کودکان می‌رباید.»
وی افزود: «بر اساس مفاد پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک، کودک به کسی گفته می شود که سن او کمتر از ۱۸ سال باشد، و کودک کار به کودکی گفته می‌شود که به‌صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته می‌شود. با توجه به قوانین موجود در کشور ما هم کودک به فردی اطلاق می‌شود که به سن بلوغ نرسیده باشد، قانون‌گذار در تبصره یک ماده 1210 قانون مدنی بیان می‌کند سن بلوغ در پسر ۱۵ سال تمام قمری و سن بلوغ در دختر ۹ سال تمام قمری است.»
این حقوقدان با اشاره به اینکه حقوق کودکان از مصادیق ویژه حقوق بشر محسوب می‌شود، بیان کرد: «نادیده گرفتن این موضوع منجر به نقض بارز حقوق بشر از جنبه بین‌المللی می‌شود و دارای عواقب جبران‌ناپذیر در داخل کشورها است. حل پدیده کودکان کار در هیچ جامعه‌ای امکان‌پذیر نیست مگر با اتحاد نهادهای ذی‌ربط؛ ضمانت اجرای موثر و مستمر همراه با یکسان‌سازی قواعد حقوقی در هر کشوری متناسب با وضعیت آن کشور است. شاید بتوان گفت مهمترین قانونی که درخصوص کار کودکان در کشور ما وجود دارد قانون کار است که قانون‌گذار در ماده 79 این قانون به صراحت بیان می‌کند به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال ممنوع است.»
صفدری افزود: «اما مساله اساسی و مهم در این خصوص این است که متاسفانه قانون کار کشور ما یک قانون قدیمی بوده، و هیچ ضمانت اجرایی هم درخصوص کار کودکان ندارد و این مساله با نگاهی ساده به جامعه کاملا قابل اثبات است، چرا که بیشتر کودکانی که در حال فروش گل یا تمیز کردن شیشه‌های خودروها در سر چهار راه‌ها هستند، کودکان زیر 15 سال هستند که بنا به شرایط مختلف مجبورند به‌جای رفتن دنبال رویاهای خود وقت ارزشمندشان را در حال کار کردن سپری کنند که این مساله بی‌شک نقض حقوق کودکان است.»
این پژوهشگر علم حقوق با اشاره به اینکه قوانینی که اکنون درخصوص حمایت از حقوق کودکان کار در کشور وجود دارد، قوانینی پراکنده، مبهم و کلی است، تصریح کرد: «به نظر می‌رسد قانون‌گذار صرفا از روی رفع تکلیف و نه احساس مسئولیت آنها را وضع کرده است. باید پذیرفت که در هر جامعه‌ای معضل کودکان کار بسیار جدی و مهم است و باید نسبت به این معضل اجتماعی مسئولیت‌پذیر بود و چاره‌ای اندیشید، چرا که حمایت و حفاظت از کودکان کار و ایجاد شرایط و امکانات زندگی مناسب با رفاه اجتماعی برای آنها وظیفه کل جامعه است.»
وی ادامه داد: «به‌دلیل شرایط بد اقتصادی برخی خانواده‌ها فرزندان خود را برای کسب درآمد حداقلی روانه کوچه و خیابان می‌کنند، این مساله علاوه بر این که باعث می‌شود کودک از تحصیل باز بماند، سلامتی جسمی و روحی او را هم به خطر می‌اندازد که این مساله دور از حق و عدالت است.»
این محقق در ادامه با اشاره به ماده 8 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال 1399، گفت: «قانون‌گذار به صراحت بیان می‌کند هر کس با تهدید، ترغیب یا تشویق موجب فرار طفل یا نوجوان از خانه یا مدرسه یا ترک تحصیل وی شود یا اطفال یا نوجوانان را به این منظور فریب دهد یا موجبات آن را تسهیل یا فراهم کند، در صورت فرار یا ترک تحصیل، حسب مورد به یک یا چند مورد از مجازات‌های درجه 6 قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود و در صورت عدم تحقق فرار یا ترک تحصیل، برای بار اول با اخطار پلیس ویژه اطفال و نوجوانان مواجه و در صورت تکرار به مجازات فوق محکوم می‌شود.»
صفدری در ادامه با یادآور شدن این موضوع که پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک یک پیمان‌نامه بین‌المللی است که برای دفاع و حمایت از حقوق کودکان تهیه شده است، عنوان کرد: «براساس ماده ۳۲ پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک، کشورهای عضو این پیمان باید حق کودک برای حمایت در برابر استثمار اقتصادی و انجام هرگونه کاری که زیان‌بار بوده و یا برای بهداشت جسمی، روحی، معنوی، اخلاقی و پیشرفت اجتماعی کودک مضر باشد را به رسمیت بشناسند.»
این پژوهشگر علم حقوق با تاکید براینکه عوامل زیادی درخصوص افزایش کودکان کار در جامعه ما وجود دارد، تعدادی از آنها را برشمرد و افزود: «مهمترین آنها شامل شرایط بد مالی خانواده‌ها، فقر فرهنگی و اجتماعی خانواده‌ها، طرد شدن کودکان در محیط خانواده، فرار کودکان از خانه، ترک تحصیل کودکان، اعتیاد والدین یا کودکان، فوت والدین، طلاق والدین و بیماری‌های روحی و روانی والدین می‌شود.»
وی در پاسخ به این سوال که برای جلوگیری از افزایش کودکان کار در جامعه چه باید کرد، اظهار کرد: «از بین بردن فقر و ایجاد اشتغال برای افراد جامعه، برقراری عدالت اجتماعی به همراه رفاه اجتماعی، شناسایی کودکان کار و برقراری ارتباط صحیح با آنها، حمایت مردم از کودکان کار در جامعه، ارائه خدمات رایگان به کودکان کار در همه زمینه‌ها، تصویب یک قانون جامع و علمی در جهت حمایت همه جانبه با ضمانت اجرای بالا از کودکان کار و برخورد قاطع مقام قضایی و انتظامی با افرادی که به کودکان آسیب وارد می‌کنند و آنها را مجبور به کار کردن می کنند از جمله مهمترین راهکارها برای جلوگیری از افزایش تعداد کودکان کار است.»
صفدری در پایان خاطرنشان کرد: «براساس پژوهش‌های میدانی انجام شده در حوزه کودک، کودکان کار بیشتر از سایر کودکان مورد کودک‌آزاری قرار می گیرند که این مسئله قطعا در آینده به جامعه آسیب های خطرناکی وارد می‌کند. افراد جامعه باید آگاه باشند و بدانند که در همه حال به کودکان کار محبت کرده و به آنها احترام بگذارند و نباید رفتارها نسبت به این کودکان رفتارهای غیراخلاقی باشد، چرا که این مسئله در وهله اول دور از شرافت انسانی است و همچنین رفتارهای غیراخلاقی سبب می‌شود تا این کودکان سرخورده شوند و نگاهشان به افراد جامعه تغییر کند.»
ارسال دیدگاه