تشریح اقدامات انجام شده دولت در راستای گسترش برنامه سلامت خانواده

دکتر بهرام عین‌اللهی در آیین افتتاحیه «نخستین همایش بین‌المللی پوشش همگانی سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع الکترونیک» که صبح امروز، سه‌شنبه ۱۵ اسفند در سالن اجلاس برگزار شد، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران توانسته است به دستاوردهای مهمی دست یابد. قبل از انقلاب اسلامی، ایران یک کشور وابسته بود و میزان شاخص‌های بهداشتی کشور پایین بود.

وی با بیان اینکه دستاوردهای بهداشتی به دلیل دو مولفه به دست آمده است، گفت: شبکه نظام سلامت و ادغام آموزش و پژوهش در نظام سلامت موجب به دست آمدن دستاوردهای نظام سلامت شده است.

عین‌الهی درباره ادغام آموزش پزشکی در نظام سلامت خاطرنشان کرد: نظام آمورشی در سال ۶۵ در نظام سلامت ادغام یافت و این موضوع مهم است؛ چرا که از تمام امکانات موجود در نظام آموزش و پژوهش استفاده کردیم.

وزیر بهداشت افزود: شبکه نظام سلامت در گذشته مانند امروز نبود و با ارتقای نظام سلامت از منظر کیفی و کمی توانستیم در جهت ارتقای نظام سلامت گام برداریم.

وزیر بهداشت با بیان اینکه ادغام آموزش در نظام سلامت جزو دستاوردهای مهم جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید، افزود: در حوزه آموزش علوم پزشکی نیز از تنوع رشته‌ای برخوردار هستیم. بررسی‌ها بیانگر این است که ۲۲هزار عضو هیات‌علمی در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور فعالیت می‌کنند و ۲۷۰ هزار دانشجو در مراکز آموزشی وابسته به وزارت بهداشت تحصیل می‌کنند. همچنین رؤسای دانشگاه‌های پزشکی فقط وظیفه ریاست یک دانشگاه را بر عهده ندارند بلکه در مورد سیاست‌های درمانی استان خود تصمیم می‌گیرند.

عین‌اللهی خاطرنشان کرد: ۸۵۰ مرکز تحقیقاتی در کشور فعالیت می‌کنند؛ همچنین ۱۰۰۰ بیمارستان در کشور ارائه خدمات درمانی را انجام می‌دهند.

وی درباره توسعه نسخه الکترونیک در مراکز درمانی نیز گفت: پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم، نسخه الکترونیک فقط به صورت ۱۰ درصد اجرا می‌شد، اما در حال حاضر این میزان به ۹۰ درصد رسیده است. همچنین تشکیل پرونده الکترونیک سلامت از دیگر اقداماتی است که در خصوص سلامت شهروندان ایرانی انجام داده‌ایم.

عین‌اللهی درباره چگونگی اجرای برنامه سلامت خانواده در کشور نیز گفت: برنامه سلامت خانواده طی سال جاری ابتدا در ۵۷ شهرستان اجرا شد. سپس این برنامه در ۹۷ شهرستان اجرا شد و در حال حاضر تعداد شهرستان‌هایی که برنامه سلامت خانواده در آن اجرا می‌شود معادل ۱۹۵ شهر است. امیدواریم که تا پایان دولت سیزدهم بتوانیم تمام شهرستان‌های کشور را تحت پوشش برنامه سلامت خانواده قرار دهیم.

وی با اشاره به اجرای پویش‌های حوزه سلامت گفت: پویش‌های متعددی در کشور اجرا شده است؛ حدود ۴۶ میلیون نفر در آخرین پویش حوزه سلامت (غربالگری دیابت و فشارخون) شرکت کردند و نتایج این پویش بیانگر این است که برخی از مردم دچار مشکلاتی در حوزه سلامت هستند، اما نسبت به این مشکلات آگاه نیستند.

وزیر بهداشت ادامه داد: برگزاری این پویش‌ها اثربخش است؛ چرا که مردم دچار مشکلاتی در حوزه سلامت هستند، اما نسبت به این مشکلات آگاه نیستند. نتایج این پویش نشان داد ۸۸۰ هزار نفر فشار خون دارند اما نمی‌دانند و ۴۶۰ هزار نفر نسبت به دیابت خود ناآگاه هستند. ۱۰ میلیون نفر مشکوک به فشار خون و ۳ میلیون در مرحله پیش‌دیابت قرار داشتد اما نسبت به این مسائل اگاه نبودند.

وزیر بهداشت با بیان اینکه دو دیدگاه در ارتباط با سلامت وجود دارد، افزود: دو دیدگاه «درمان محور» و «پیشگیری محور» در حوزه سلامت مطرح می‌شود. نگرش دانش بشری در حوزه سلامت و درمان دگرگون شده؛ به نحوی که از «سلامت درمان‌محور» به سمت «سلامت پیشگیری‌محور» گام برداشته است.

وی با بیان اینکه خانه‌های بهداشت در دور افتاده‌ترین نقاط کشور ایجاد شده، افزود: ایجاد خانه‌های بهداشت در دور افتاده‌ترین نقاط کشور جزو اقداماتی است که در راستای توسعه بهداشت انجام شده است. اگرچه ایران از منظر آب و هوایی تفاوت‌های بسیار زیادی دارد و تمام شرایط آب و هوایی که در نقاط جهان وجود دارد در ایران نیز وجود دارد؛ علی رغم وجود شرایط آب و هوایی مختلف در کشور توانسته‌ایم که خانه‌های بهداشت را در تمام نقاط ایران دایر کنیم.

وزیر بهداشت با بیان اینکه تربیت بهورزان جزو ابتکارات جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید، اظهار کرد: بهورز یک واژه ایرانی است و معادل خارجی ندارد؛ بهورزان به عنوان سربازان نظام سلامت بودند. جمهوری اسلامی ایران در ‌روزهای نخست شکل‌گیری خود نسبت به ایجاد و تعریف بهورزان اقدام کرد. بهورزان توانستند تحول بزرگی در نظام سلامت کشور ایجاد کنند.

وزیر بهداشت با بیان اینکه تعداد خانه‌های بهداشت کشور معادل ۱۸۰۰۰ مورد است، افزود: ۵۶۳۴ پایگاه بهداشتی در کشور به ارائه خدمات می‌پردازدند و همچنین ۵۵ پایگاه بهداشتی در مناطق مرزی فعالیت می‌کنند. همچنین ۵۶۷۴ مرکز خدمات جامع سلامت در کشور فعالیت می‌کنند که مسئولیت ارائه آموزش سلامت را نیز بر عهده دارند. دانشگاه‌های علوم پزشکی از مراکز جامع سلامت برای آموزش بهره می‌گیرند.

عین‌اللهی با بیان اینکه به واسطه اقداماتی که انجام داده‌ایم توانسته‌ایم به شاخص‌های چشمگیری در حوزه سلامت و درمان دست یابیم، اظهار کرد: میزان امید به زندگی در کشور افزایش یافته است؛ به نحوی که میزان امید به زندگی در ابتدای انقلاب ۵۶ سال بود اما اکنون این شاخص به مرز ۷۶ سال رسیده است. همچنین آمار واکسیناسیون در روزهای نخست انقلاب حدود ۳۰ درصد بود اما میانگین واکسیناسیون کشور ایران بیش از ۹۰ درصد است و در برخی از واکسن‌ها به مرز ۱۰۰ درصد رسیده‌ایم.

وی با اشاره به وضعیت دسترسی به آب آشامیدنی سالم گفت: میزان دسترسی به آب آشامیدنی سالم در کشور معادل ۹۴ درصد است؛ در حالی که میزان دسترسی به آب آشامیدنی سالم در دوران پیش از انقلاب مساعد نبود.

وزیر بهداشت با بیان اینکه با توجه به اقدامات انجام شده توانسته‌ایم بسیاری از بیماری‌ها را کنترل کنیم، افزود: پس از انقلاب اسلامی و به دنبال اقدامات انجام شده، میزان مرگ و میر کودکان کاهش یافته است؛ به نحوی که میزان مرگ و میر نوزادان معادل ۳۲ در هزار تولد زنده بود که این شاخص اکنون به ۸ در هزار تولد زنده رسیده است. همچنین میزان مرگ و میر مادران باردار در دوران پیش از انقلاب اسلامی معادل ۲۵۵ در ۱۰۰ هزار بود که این اکنون به ۲۳ در ۱۰۰ هزار رسیده است.

وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران جزو کشورهای خانواده دوست به حساب می‌آید، افزود: اگر بخواهیم جامعه درستی داشته باشیم، باید خانواده درست داشته باشیم. خانواده، محور اصلی جامعه است و سلامت خانواده را در کانون توجه قرار داده‌ایم. تمام کشورهایی که در این همایش حضور دارند معتقدند که خانواده محور اصلی جامعه و محور اصلی عشق است؛ این در حالیست که فرهنگ غربی در جهت متلاشی کردن نظام ارکان خانواده گام برداشته است.

وزیر بهداشت ادامه داد: کشورهایی که خانواده دوست هستند و خانواده را محور جامعه قرار می‌دهند باید به سلامت خانواده نیز توجه کنند. جمهوری اسلامی ایران، موضوع سلامت خانواده را در کانون توجه قرار داده است.

عین‌اللهی با بیان اینکه برنامه سلامت خانواده جزو ابتکارهای جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید، افزود: طرح ابتکاری سلامت خانواده را اجرا کرده‌ایم. ما باید بدانیم که بزرگان خانواده‌ها نقش محوری در هر خانواده دارند. بسیاری از مشکلات حوزه سلامت مانند خودکشی، اعتیاد و مسائل دیگر توسط خانواده‌ها حل می‌شود. اگر خانواده‌ها به ویژه بزرگان یک خانواده را با مسائل حوزه سلامت آشنا کنیم با استفاده از ابزارهای نوین مانند موبایل می‌توانیم در جهت تحقق سلامت خانواده‌ها گام برداریم.

وزیر بهداشت ادامه داد: وزارت بهداشت با اجرای برنامه سلامت خانواده در نظر دارد که برای هر ایرانی و هر کد ملی، یک پرونده سلامت ایجاد کند. البته اقدامات وزارت بهداشت محدود به تشکیل پرونده سلامت نمی‌شود، بلکه برای هر ایرانی که دارای کد ملی است یک مراقب سلامت در نظر گرفته‌ایم.

عین‌اللهی افزود: هنگامی که مراقبان سلامت، یک خانواده را تحت نظر قرار می‌دهند، مشکلات موجود در خانواده تحت نظر خود را تشخیص می‌دهند. عواملی مانند عادات رفتاری، عادات غذایی، ژنتیک و ... می‌توانند عامل بیماری باشند که مراقبین سلامت می‌توانند تاثیر این مولفه‌ها در بروز بیماری را برای خانواده‌ها تشریح کنند.

وی با بیان اینکه از ابتدای تشکیل دولت سیزدهم تا به امروز ۲۷۰۰ پروژه بهداشتی در کشور ایجاد شده است، افزود: همچنین ۱۸۰۰ پروژه دیگر تا پایان دولت سیزدهم افتتاح می‌کنیم. استخدام ۴۳۰۰ بهورز توسط وزارت بهداشت نیز صورت گرفته است. همچنین ۶۵۰۰ نیروی بهداشتی دیگر و ۱۰ هزار پزشک و دندانپزشک در مراکز بهداشتی مشغول به ارائه خدمات هستند.

وزیر بهداشت با اشاره به توزیع امکانات بهداشتی و درمانی گفت: توزیع امکانات بهداشتی و درمانی به مدت ۶ سال متوقف شده بود اما وزارت بهداشت دولت سیزدهم در جهت توزیع امکانات بهداشتی گام برداشته است؛ به نحوی که ۵۰۰ دستگاه شاسی‌بلند در اختیار مناطق صعب العبور قرار دادیم. همچنین ۵۴۰۰ دستگاه موتور سیکلت در اختیار مراکز بهداشتی قرار دادیم.

وی با بیان اینکه نیازمند بودجه ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی برای برنامه سلامت خانواده هستیم، افزود: اگر تخصیص این بودجه انجام شود به اجرای برنامه سلامت خانواده کمک می‌کند وزارت بهداشت می‌تواند از خانواده برای بهبود سلامت جامعه استفاده کند.

عین‌اللهی گفت: برخی از مشکلاتی که در خانواده‌ها به ویژه در مناطق شهری ایجاد شده به دلیل فرهنگ غلط و عادات نادرست سبک زندگی است. برخی از عادت‌های غذایی و رایج شدن غذاهایی مانند پیتزا، همبرگر و سایر فست فودها موجب بروز مشکلاتی شده است.

وی با بیان اینکه جنبش تعهد به خانواده در دنیا آغاز شده، افزود: اگر خانواده‌ها در کانون توجه قرار گیرند، بسیاری از مشکلات حل می‌شوند. پایه و اساس مراقبت‌های اولیه در خانواده شکل می‌گیرد.

وزیر بهداشت با بیان اینکه به پویش‌های مختلف بسیار توجه می‌کنیم، اظهار کرد: پویش سلامت کودکان برای وزارت بهداشت از اهمیت فراوانی برخوردار است. اگر مشکلات و بیماری‌ها در سنین کودکی تشخیص داده نشود و از این عوامل پیشگیری نکنیم، تا مدت‌ها گریبان افراد را می‌گیرد؛ به طور مثال اگر تنبلی چشم در کودکی تشخیص داده نشود، فرد برای همیشه دچار تنبلی چشم می‌شود.

عین اللهی با اشاره به طرح وزارت بهداشت در خصوص درمان کودکان زیر ۷ سال در مراکز درمانی دولتی گفت: وزارت بهداشت و درمان جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد کودکان زیر ۷ سال را در مراکز درمانی دولتی و مراکز درمانی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی به طور رایگان درمان کند.

وزیر بهداشت ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران نسبت به ارائه خدمات درمان رایگان برای کودکان کمتر از ۷ سال اقدام کرده است و این درحالیست که رژیم صهیونیستی در جهت کشتار کودکان غزه گام برمی‌دارد. من از سازمان‌های جهانی به ویژه سازمان بهداشت جهانی می‌خواهم که مسائل غزه را در کانون توجه قرار دهند.

وی با بیان اینکه وزارت بهداشت در نظر دارد پویش‌های متفاوتی را در حوزه سلامت خانواده انجام دهد، افزود: سلامت درمان محور باید جای خود را به سلامت پیشگیری محور بدهد؛ چرا که سلامت درمان محور بسیار پرهزینه هست و نمی‌تواند آثار خوبی برای جامعه به همراه داشته باشد.

وزیر بهداشت اظهارکرد: ما در نظر داریم که پویش‌های خود را با هدف سلامت پیشگیری محور انجام دهیم اما اگر افرادی دچار بیماری شدند به وسیله نظام ارجاع و تشکیل پرونده الکترونیک نسبت به این امور اقدام می‌کنیم.

بهرام عین‌اللهی همچنین در حاشیه افتتاحیه «نخستین همایش بین‌المللی پوشش همگانی سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع الکترونیک» با حضور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: نخستین همایش بین‌المللی سلامت خانواده و نظام ارجاع الکترونیک در حال برگزاری است و این همایش فردا، چهارشنبه شانزدهم اسفند ماه به پایان می‌رسد.

وزیر بهداشت با بیان اینکه برخی از وزرای بهداشت و تعدادی از معاونان وزرای بهداشت ۱۲ کشور دنیا در همایش بین‌المللی پوشش همگانی سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع الکترونیک حضور دارند، افزود:  وزارت بهداشت دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران به موضوع پیشگیری توجه کرده است. وزارت بهداشت دولت مردمی جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که باید بر سلامت پیشگیری محور توجه کنیم. در این راستا پویش‌های متعددی توسط وزارت بهداشت برگزار شده و آخرین پویشی که توسط وزارت بهداشت دولت سیزدهم اجرا شد، نشان داد باید به حوزه پیشگیری توجه کنیم چرا که پیشگیری از درمان اهمیت بیشتری دارد.

عین‌اللهی با بیان اینکه پیشگیری از ابتلا به برخی از بیماری‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است، افزود: موضوع پیشگیری از بیماری‌ها باید در کانون توجه قرار گیرد؛ به طور مثال، اگر از ابتلا به بیماری دیابت پیشگیری کنیم، از ابتلا به عوارض ناشی از این بیماری نیز جلوگیری می‌کنیم.

وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران یک کشور خانواده دوست به حساب می‌آید، اظهار کرد: خانواده‌ها محور اصلی جامعه را تشکیل می‌دهند و اگر خواهان داشتن یک جامعه سالم هستیم باید خانواده‌های سالم داشته باشیم. اگر سلامت خانواده‌ها را تامین کنیم سلامت جامعه نیز تامین می‌شود.

وزیر بهداشت با بیان اینکه بزرگان خانواده نقش محوری در سلامت خانواده دارند، افزود: وزارت بهداشت در نظر دارد با ارائه آموزش‌های سلامت برای بزرگان خانواده در جهت سلامت خانواده گام بردارد.

عین‌اللهی با بیان اینکه عادت‌ها و سبک زندگی در ابتلا به بیماری‌ها نقش دارند، افزود: بی‌تحرکی، مهمترین عامل در ابتلا به بیماری‌ها است. همچنین عادات بد غذایی و سبک زندگی در ابتلا به بیماری‌ها اثرگذار است. بزرگان خانواده می‌توانند مسائلی مانند عادات نادرست غذایی و سبک زندگی نادرست را در کانون توجه قرار دهند و این مسائل را اصلاح کنند.

وی با بیان اینکه ایجاد زیرساخت‌های بهداشتی در کانون توجه دولت سیزدهم قرار گرفته است، افزود: ۲۷۰۰ خانه بهداشت توسط دولت سیزدهم افتتاح شده و تعداد خانه‌های بهداشت تا پایان دولت سیزدهم به ۴۴۰۰ مورد می‌رسد.

 وی با اشاره به برگزاری نمایشگاه در فضای جانبی همایش بین‌المللی سلامت خانواده گفت: وزارت بهداشت در این نمایشگاه در نظر دارد دستاوردهای خود در حوزه سلامت را به سایر کشورهای دنیا معرفی کند. سازمان بهداشت جهانی از برگزاری همایش سلامت خانواده حمایت کرده است و برگزاری این همایش در کانون توجه این سازمان بین‌المللی قرار گرفته است. برنامه سلامت خانواده که جزو ابتکارات جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید یک تجربه موفق است و ما در نظر داریم تجربه موفق خود را در اختیار سایر کشورهای جهان قرار دهیم.