مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط‌زیست در گفت‌وگو با پانا:
آمار تولید پسماند در کشور؛ کمتر از 10 درصد مراکز زباله استاندارد هستند
تهران (پانا) - مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست ضمن تشریح آماری از وضعیت تولید پسماند در کشور گفت در کارگروه ملی مدیریت پسماند، تمام وزارتخانه‌ها مکلف شدند برنامه جامع عملیاتی و اجرایی برای برون‌رفت از چالش پسماندها را تهیه و تدوین کنند تا در کارگروه مذکور به تصویب برسد.
حسن پسندیده در گفت‌وگو با پانا با اشاره به وضعیت تولید پسماند در کشور اظهار کرد: «به‌طور متوسط سالانه ۲۱ میلیون تُن پسماند عادی که شامل پسماندهای خانگی و شهری هستند، ۳۲ میلیون تُن پسماند صنعتی، حدود ۱۷۰ میلیون تُن پسماند کشاورزی، نزدیک به ۸ میلیون تُن پسماند ویژه و در نهایت حدود ۱۷۵ هزار تُن پسماند پزشکی و مراکز درمانی وابسته در کشور پسماند تولید می‌شود.»
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست افزود: «به موجب ماده یک قانون مدیریت پسماند کلیه سازمان‌ها، نهادها، وزارتخانه‌ها، اشخاص حقیقی و حقوقی مکلف هستند مقررات وضع شده در قانون مدیریت پسماندها را به‌خوبی اجرا کنند. همچنین به موجب ماده ۷ قانون مدیریت پسماندها، مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در محدوده شهرها و روستاها بر حسب مورد بر عهده شهرداری‌ها و دهیاری‌ها است و در خارج از این مناطق بر عهده بخشداری‌ها قرار دارد. مدیریت اجرایی سایر پسماندهای صنعتی و ویژه نیز بر عهده تولید کنندگان قرار دارد.»
تهدیدهای مدیریت نکردن پسماند در کشور
وی با بیان اینکه امروزه یکی از مهم‌ترین مسایل و مشکلات محیط‌زیستی در کشور مساله معضلات ناشی از مدیریت انواع پسماندها است، گفت: «پسماندها اگر به‌درستی مدیریت نشوند، تهدیدهایی را برای منابع زیستی، منابع خاک، آب و هوا ایجاد می‌کنند و حیات سایر زیستمندان را نیز به مخاطره بیاندازند.»
پسندیده تصریح کرد: «در زمینه مدیریت پسماندهای شهری، این پسماندها به موجب قانون باید از مبدا تفکیک شوند یعنی پسماندهای خشک و پسماندهای تر از یکدیگر تفکیک شوند. وقتی این اتفاق بیفتد اثرات اقتصادی خواهد داشت. بخش خشک پسماندها از جنبه‌های اقتصادی بسیار اهمیت دارد و قابلیت بازگشت مجدد به چرخه تولید و مصرف را دارند و می‌توان اشتغال پایدار ایجاد کرد و نهایت به حفظ محیط زیست نیز کمک خواهد کرد.»
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست در ادامه با بیان اینکه پسماندهای عادی نیز قابیت تبدیل به کمپوست را دارند، گفت: «می‌توان این پسماندها را به کمپوست تبدیل کرد و در فرایندهای بیوگاز از آن گاز استخراج کرد.»
اکثر مراکز دفن زباله فاقد زیرساخت‌های فنی و مهندسی هستند
وی نبود زیرساخت‌های فنی در مراکز دفن زباله را یکی از عمده‌ترین چالش‌های مدیریت پسماند عنوان کرد و گفت: «اکثر محل‌های دفن زباله فاقد زیرساخت‌های فنی و مهندسی هستند و به‌صورت سنتی فعالیت می‌کنند. سال ۹۰ بیش از ۳ هزار محل دفن زباله وجود داشت که اکنون تعداد آن کاهش یافته است زیرا مدیریت تجمیعی مراکز دنبال شده است و تعداد این مراکز به حدود ۶۶۰ مرکز دفن زباله رسیده است اما همین تعداد هم از لحاظ زیرساخت فنی و مهندسی واجد یکسری ایرادات جدی هستند و کمتر از ۱۰ درصد مراکز دفن زباله مهندسی و فنی و بهداشتی و مابقی استانداردهای لازم را ندارند و فاقد کیفیت هستند.»
بخش مهمی از پسماندها قابل بازیافت هستند
پسندیده تصریح کرد: «هرچند که امروزه بحث دفن زباله به عنوان آخرین مرحله از چرخه و اکوسیستم مدیریت پسماند است اما پسماندها باید در مبدا تفکیک شوند زیرا بخش مهمی از پسماندها قابل بازیافت هستند و بخش دیگری از پسماندها نیز قابلیت تبدیل به انرژی را دارند. در نهایت آن بخش از پسماندها که هیچ کارکردی ندارند، باید به مراکز دفن زباله منتقل شوند.»
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست با تاکید بر اینکه در اجرای قانون مدیریت پسماندها سازمان محیط زیست مسئولیت نظارت بر حسن اجرای قانون را عهده‌دار است، گفت: «سایر وزارتخانه‌ها مثل وزارت کشور، صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت نیرو، وزارت بهداشت یا وزارت جهاد کشاورزی نیز حسب ارتباط با حوزه فعالیت خود درباره پسماندهایی که دارند بر حسن ضوابط اجرایی پسماندها نظارت می‌کنند و سازمان محیط زیست نظارت عالیه دارد.»
وی گفت: «یکی از سازوکارهای مهمی که سازمان حفاظت محیط زیست برای پیگیری و اجرایی شدن برنامه‌های مدیریت پسماندها در دست دارد، استفاده از ظرفیت کارگروه ملی مدیریت پسماندها است که ریاست این کارگروه با رئیس سازمان محیط زیست است و سایر دستگاه‌های اجرایی نیز عضو کارگروه هستند.»
تکلیف وزارتخانه‌ها برای تدوین برنامه جامع عملیاتی پسماند
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: «کارگروه ملی مدیریت پسماند، ظرفیت بسیار مناسبی است زیرا سیاست‌گذاری‌ها و تعیین نقشه راه و ریل‌گذاری‌هایی که برای مدیریت بهینه پسماندها انجام می‌شود یا هماهنگی‌هایی که بین بخشی برای رفع موانع اجرا است در این کارگروه سازماندهی می‌شود. یکی از اولویت‌هایی که اکنون در دست کارگروه قرار دارد، این است که تمام وزارتخانه‌ها مکلف شدند برنامه جامع عملیاتی و اجرایی برای برون رفت از چالش پسماندها را تهیه و تدوین کنند و در کارگروه ملی تصویب و سپس اجرا شود. اجرایی شدن این برنامه‌ها منجر به برنامه عملیاتی و اجرایی بخش مدیریت پسماندها در حوزه‌های مختلف خواهد شد.»
پسندیده یادآور شد: «در مدیریت پسماندها باید به دو نکته توجه کرد. یکسری اقدامات زیربنایی و بخشی از آن اقدامات روبنایی است. در اقدامات زیربنایی، باید اقدامات لازم برای زیرساخت‌های فنی و عملیاتی توسط سازمان‌ها ایجاد شود. در بخش اقدامات روبنایی نیز اقدامات آموزشی و آگاه‌سازی است و ارتقای جنبه‌های مشارکت مردمی است. ضرورت دارد که زیرساخت‌های لازم از زمانی که پسماند تولید می‌شود، انجام شود. نحوه جمع‌آوری پسماندها به ویژه پسماندهای خشک بسیار اهمیت دارد و زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری به موقع پسماندهای خشک به درستی جمع‌آوری شود و به سمت بازیافت برود.»
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست گفت: «موضوع آگاه‌سازی و ارتقای دانش شهروندان در راستای مشارکت هر چه بیشتر بسیار حائز اهمیت است. بخشی از این مساله هم در سطح معابر و خیابان‌ها و تفرجگاه‌ها و حاشیه رودخانه‌ها ضرورت دارد. در واقع مسئولیتی که در قبال محیط زیست وجود دارد نباید فراموش شود زیرا طبیعت و موجودات نیز حق زندگی دارند اما با پراکنده شدن پسماندها، حیات سایر زیستمندان به مخاطره می‌افتد.»
مسئولیت اجتماعی در قبال پسماندها
وی تاکید کرد: «مسئولیت اجتماعی شهروندان در خانه، شهر، روستا، جاده‌ها و مناطق تفریحی این است که پسماندها را در طبیعت رها نکنند. البته هم‌اکنون آگاه‌سازی و مشارکت اجتماعی نسبت به سال‌های گذشته بهتر است اما هنوز جای کار دارد. در این میان سازمان صدا و سیما و نهادهای اطلاع‌رسانی بسیار نقش مهمی دارند. در کنار آن مراکز آموزشی از جمله مدارس و دانشگاه‌ها می‌توانند ظرفیت لازم را برای آموزش مخاطبان انجام دهند. این امر باعث می‌شود فرهنگ حفاظت از محیط زیست ارتقا یابد و با مشارکت اجتماعی هر چه بیشتری در این زمینه روبه‌رو باشیم.»
ارسال دیدگاه