از ایده تا اختراع؛ داستان موفقیت یک نوجوان نخبه؛
نوجوان هرمزگانی دستگاهی برای انقلاب در «کشت بافت» ساخت
تهران (پانا) – یک نخبه نوجوان هنرستانی با توانمندیهای منحصربهفرد خود، نامش را در میان برترینهای علمی کشور به ثبت رسانده است.

نخبگان، ستارگان درخشانی هستند که مسیر پیشرفت و تحول را برای جامعه هموار میکنند. آنها با تلاش بیوقفه، خلاقیت بینظیر و انگیزهای فراتر از مرزهای عادی، نهتنها موفقیت شخصی را رقم میزنند، بلکه الهامبخش دیگران نیز هستند. در دنیای امروز، هر نخبهای داستانی منحصربهفرد از سختکوشی، امید و دستاوردهای بزرگ دارد که نهتنها ارزش شنیدن دارد، بلکه میتواند چراغ راهی برای نسلهای آینده باشد.
به همین سبب خبرگزاری پانا به دل مدارس میرود تا داستانی جدید از یک نوجوان کوشا و توانمند را به رشته تحریر درآورد. آرشا احسانی؛ نخبه نوجوان این گزارش که در هنرستان شهید باهنر در استان هرمزگان داستان جالبی از جنس تجربه و ایده پردازی برای رفع مشکل دارد.
از تجربه شخصی به ایده رسیدم
آرشا احسانی در گفتوگو با پانا ماجرای تحقیقاتی خود را از یک پروژه در مدرسه آغاز کرده و توضیح داد: «ایده ساخت این دستگاه از تجربه شخصیام شکل گرفت. زمانی که در آزمایشگاه کار میکردم، فرآیندهای استریلسازی را بهصورت دستی انجام میدادم. این کار طاقتفرسا بود و بارها باعث خرابی نمونهها میشد.»
این نخبه نوجوان افزود: «خستگی زیاد باعث شد از استاد خود بخواهم دستگاهی برای انجام خودکار این مراحل تهیه کنیم. اما او گفت چنین دستگاهی هنوز در جهان وجود ندارد. این مسئله باعث شد که همان شب ایده ساخت آن دستگاه به ذهنم رسید و تصمیم گرفتم خود آن را بسازم.»
وی در ادامه گفت: «پس از تحقیقات اولیه، کار را با کمک یکی از دوستانم آغاز کردیم. وی که در برنامهنویسی تخصص داشت، بخش نرمافزاری را انجام داد و من هم طراحی سختافزار را بر عهده گرفتم. بعد از چندین آزمایش و شکست، توانستیم دستگاه را با موفقیت بسازیم.»
استریل کشت بافت گیاهی به صورت خودکار
احسانی در ابتدا توضیحی در مورد کشت بافت گیاهی ارائه کرد و گفت: «در کشت بافت، گیاهانی که یا در خطر انقراض هستند یا به تکثیر نیاز دارند، در محیط آزمایشگاهی تکثیر میشوند. این فرآیند به نمونههای استریلشده نیاز دارد، اما مرحله استریلسازی معمولاً بهصورت دستی انجام میشود و زمانبر است. اینگونه روشها به نیروی انسانی نیاز دارند و اغلب به دلیل خستگی یا خطای انسانی، نمونهها آلوده یا خراب میشوند.»
مخترع هنرستانی در مورد عملکرد دستگاه خود توضیح داد: «دستگاهی که من و هم تیمیام ساختیم، یک دستگاه استریل خودکار برای کشت بافت گیاهی است. دستگاه ما پروتکلهای استریلسازی را بهصورت خودکار انجام میدهد. هر نمونه گیاهی پروتکل خاص خود را دارد و این دستگاه تمام مراحل، از استفاده از الکل، وایتکس یا آب مقطر، تا زمانبندی دقیق را بهطور کاملاً خودکار و بدون خطای انسانی انجام میدهد.»
کار تیمی باعث شد لحظات خوشی را تجربه کنیم
وی در ادامه درباره تجربه خود از کار گروهی گفت: «تجربه کار گروهی بسیار ارزشمند بود. هر کدام از اعضا بخشی از کار را بر عهده داشتند و با همکاری و مشورت، مشکلات را حل میکردیم. مثلاً برای سوراخ کردن شیشهها که بخشی از دستگاه بود، بارها شکست خوردیم تا اینکه روش مناسب را پیدا کردیم. و این راهحل به این دلیل به ذهن ما رسید که با یکدیگر کار میکردیم. این تجربهها علاوه بر یادگیری، لحظات خوشی برای ما رقم زد.»
اگر چیزی را واقعا بخواهید در لحظات سخت ادامه میدهید
احسانی درباره مشکلات مسیر و مقابله با ناامیدی گفت: «در مسیر ساخت این دستگاه، با مشکلات زیادی مواجه شدیم و گاهی به این فکر میکردیم که ادامه ندهیم. اما اشتیاق و انگیزه برای رسیدن به هدف، ما را به جلو میراند. گاهی یکی از اعضای تیم خسته و حتی ناامید میشد و دیگری او را تشویق میکردند. بهنظرم اگر واقعاً چیزی را بخواهید، حتی در لحظات سخت هم میتوانید ادامه دهید.»
افزایش ۲۰ درصدی نتیجه مطلوب در روش خودکار
این نخبه نوجوان درباره هزینه و مزایای دستگاه گفت: «هزینه ساخت این دستگاه حدود ۴ میلیون تومان شد. این دستگاه با کاهش نیاز به نیروی انسانی، دقت بالاتر، و کاهش مصرف مواد شیمیایی، کاملاً مقرونبهصرفه است. ما آزمایشهای مختلفی در ابعاد گوناگون انجام دادیم و عملکرد دستگاه را با روش دستی مقایسه کردیم. در روش دستی، حدود ۶۰ درصد نمونهها سالم بودند، اما در روش خودکار این عدد به ۸۰ درصد رسید. این نشان میدهد دستگاه ما قابلیت پیشرفت زیادی در صنعت کشت بافت دارد.»
ضرورت حمایت از اختراعات در حوزه کشاورزی و صنایع وابسته، مانند تولید مواد مغذی و دارو
وی در ادامه به پتانسیل دستگاه در پیشرفت صنعت کشاورزی تاکید کرد و گفت: «این دستگاه میتواند اولین قدم در اتوماسیون صنعت کشاورزی باشد. در کشورهای پیشرفته، اتوماسیون کشاورزی بهسرعت در حال رشد است، اما در ایران همچنان از روشهای سنتی استفاده میشود. با حمایت از چنین اختراعاتی، میتوانیم در حوزه کشاورزی و صنایع وابسته، مانند تولید مواد مغذی و دارو، پیشرفت چشمگیری داشته باشیم.»
از دانشآموز برای دانشآموز؛ با برنامهریزی به نتیجه خواهید رسید
احسانی در ادامه خطاب به همنسلان خود گفت: «من دانشآموز رشته کشت بافت و سال یازدهم هستم. میخواهم به همنسلانم بگویم که زمانبندی و برنامهریزی برای رسیدن به هدف بسیار مهم است. شما میتوانید با مدیریت درست، درس، تحقیق و کارهای روزمرهتان را پیش ببرید.»
این مخترع نوجوان هنرستانی در ادامه افزود: « شاید لازم باشد از بعضی تفریحات کم کنید، اما نتیجه ارزش این سختیها را دارد. من هر روز بعد از مدرسه، دو ساعت در آزمایشگاه کار میکردم و بعد به تکالیفم میرسیدم. زمانبندی درست به شما کمک میکند بدون استرس به همه کارها برسید.»
نیازمند حمایت جدی هستیم
وی در پایان خواستار توجه و حمایت از اختراعات دانشآموزی شد و گفت: «اختراعات و نوآوریهای دانشآموزی نیازمند حمایت جدی هستند. چنین پروژههایی نهتنها انگیزه دانشآموزان را افزایش میدهند، بلکه میتوانند تحولی بزرگ در صنعت و اقتصاد کشور ایجاد کنند. امیدوارم مسئولین به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.»
ارسال دیدگاه