ابلاغ راهنمای عمل ایمنی و راه‌اندازی تاسیسات ‌مدارس کشور

به گزارش روابط عمومی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور؛ مجید عبداللهی همزمان با نزدیک شدن فصل سرد سال با اعلام ابلاغ راهنمای عمل ایمنی و راه‌اندازی تاسیسات مکانیکی و برقی فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی اظهار کرد: با آغاز فصل سرما دغدغه‌های مسئولان آموزش و پرورش در خصوص رعایت نکات ایمنی در مدارس افزایش می‌یابد لذا لزوم اجرای دقیق مفاد دستورالعمل‌های نگهداری و مدیریت فضاهای آموزشی، پرورشی و ورزشی مورد تاکید است.

وی افزود: راهنمای مذکور در راستای تحقق مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، برنامه زیرنظام تامین فضا، تجهیزات و فناوری و تامین ایمنی و پیشگیری از بروز هرگونه حوادث احتمالی در سیستم‌های گرمایشی فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی با آغاز فصل سرما و نظر به ضرورت پیش‌بینی تمهیدات لازم و آمادگی مدیران محترم مدارس در خصوص آماده‌سازی سیستم‌های حرراتی تهیه شده است.

عبداللهی تصریح کرد: راهنمای عمل ایمنی و راه‌اندازی سیستم‌های گرمایشی فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی مشتمل بر نکات فنی و اجرایی مستند به دستورالعمل نگهداری و تعمیرات فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی به شرح زیر است که برای اقدام و اجرا به سراسر کشور ابلاغ شده است:

تاسیسات الکتریکی:

۱- آزمایش و بازبینی سیستم اِرتینگ مدارس با همکاری شرکت‌های برق مناطق

۲- آزمایش و کنترل کلیدهای حفاظت از جان در تابلوهای برق اصلی و فرعی

۳- تعویض کلیدهای مینیاتوری معیوب

۴- کنترل سیستم‌های هشداردهنده و ایمنی نظیر سنسور نشت گاز، سنسورهای نشت گاز CO۲، شیر قطع گاز حساس به زلزله، سنسورهای حرارتی و دودی سیستم اعلام آتش‌سوزی و... (کنترل کنتورهای برق و حصول اطمینان از ظرفیت فیوز منصوبه)

۵- عدم استفاده از المپ‌های التهابی و یا گازی که دمای بدنه آن‌ها از ۵۰ درجه سانتیگراد تجاوز کند.

۶- حریم تابلوی برق همیشه عاری از هرگونه کالا ضایعات و مواد قابل اشتعال باشد.

۷- رعایت حریم استاندارد با وسایل روشنایی و گرمایشی الکتریکی ضروری است.

۸- اخذ بار اضافی از سیستم برق‌رسانی موجب اتصالی و آتش‌سوزی می‌شود لذا این اصل در تمامی بخش‌ها و واحدهای آموزشی بایستی رعایت شود.

۹- ضوابط ایمنی در چیدمان، ساماندهی، جداسازی و بهره‌برداری از لوازم آزمایشگاهی طبق استانداردهای معتبر رعایت شود.

۱۰- سرویس‌های دوره‌ای آسانسور توسط شرکت‌های دارای صالحیت و دارای تاییدیه از سازمان ملی استاندارد انجام شود.

۱۱- کنار هر یک از تابلوهای اصلی برق، یک دستگاه خاموش‌کننده گازی CO۲ شش کیلویی بر روی دیوار نصب شود.

۱۲- در آتش‌سوزی‌های تجهیزات الکتریکی و فلزات قابل اشتعال استفاده از آب ممنوع است.

توجه: با توجه به اینکه درصد بالایی از علل آتش‌سوزی، دارای منشا برقی است می‌بایست سیستم برق مجموعه مورد بازنگری قرار گرفته و ضوابط ایمنی و استاندارد در اجزای شبکه برق اعم از کابل‌کشی، فیوزها، کلیدها، پریزها، روشنایی‌ها و جعبه‌های تقسیم دقیقا رعایت شود. متناسب با اندازه کابل یا سیم، فیوز استاندارد مناسب در مسیر ورودی هادی‌ها نصب و از دستکاری فیوزها و جایگزینی با فیوز جریان عملکردی بیشتر اکیدا خودداری شود. کلیه انشعابات غیراصولی جمع‌آوری شود و کلیه مدارات غیراستاندارد اصلاح شود.

پکیج گرمایشی دیواری و زمینی:

۱- انجام سرویس توسط کارشناسان خدمات پس از فروش شرکت سازنده انجام شود.

۲- کنترل شلنگ ارتباطی گاز از محل شیر قطع و وصل قبل از پکیج تا ورودی به آن.

۳- کنترل مسیر دودکش و کلاهک دودکش.

۴- بازدید از دریچه تامین هوای تازه.

۵- کنترل دودکش دوجداره در پکیج‌های فن‌دار.

۶- کلیه الزامات نصب دستگاه و محل نصب دستگاه مجددا بررسی شود.

موتورخانه:

۱- در صورت بروز شرایط جوی نامناسب و کاهش شدید دمای هوا و تعطیلی احتمالی مدارس از خاموش کردن موتورخانه پرهیز شود و ترموستات دیگ روی حداقل دما تنظیم شود.

۲- منابع انبساط باز، بازدید شوند و در صورت معیوب بودن عایق حرارتی نسبت به ترمیم آن اقدام شود.

۳- منابع انبساط بسته، بازدید شوند و از عدم وجود اشکال در عملکرد آن‌ها اطمینان حاصل شود.

۴- در صورتی که به علت سرمای شدید احتمال قطع سوخت وجود داشته باشد، آب سیستم حرارتی (از طریق بازکردن شیر تخلیه دیگ و بستن شیر پرکن منبع انبساط) کاملاً تخلیه شود یا به نسبت کافی ضدیخ به سیستم حرارت مرکزی اضافه شود.

۵- در کلیه سیستم‌های حرارت مرکزی که به مشعل دوسوخته مجهز شده‌اند، سرویس‌های لازم انجام و مخزن ذخیره سوخت اضطراری شارژ شود.

۶- سرویس‌های لازم برای مشعل قبل از راه‌اندازی مجدد به‌صورت کامل انجام شود.

۷- کلیه شیرفلکه‌ها کنترل شده و از عدم وجود نشتی در آن‌ها اطمینان حاصل شود.

۸- پمپ‌ها به‌طور کامل بازبینی شده و از عدم وجود اشکال در عملکرد آن‌ها اطمینان حاصل شود.

۹- داخل موتورخانه از هرگونه مصالح یا لوازمی که ممکن است ایجاد حریق کنند، پاکسازی شود.

۱۰- راه‌اندازی موتورخانه توسط افراد ذی‌صلاح یا شرکت‌های معتبر تاسیساتی انجام پذیرد.

بخاری‌های نفتی کاربراتوری استاندارد:

۱- کنترل مسیر دودکش و کلاهک آن به دقت صورت گیرد.

۲- سالم بودن کاربراتور کنترل شود.

۳- مخزن احتراق کنترل و از سالم بودن و تمیزی آن اطمینان حاصل شود.

۴- از سالم بودن درب بخاری اطمینان حاصل شود.

۵- لوله رابط از منبع سوخت به کاربراتور کنترل شود و از سالم بودن آن اطمینان حاصل شود.

۶- سوخت‌گیری قبل از شروع کلاس و بدون حضور دانش‌آموزان انجام شود و پس از اتمام سوخت‌گیری، بخاری روشن شود.

۷- گالن حمل سوخت مایع برای پر کردن مخزن بخاری می‌بایست سالم، قابل حمل و در حد متعارف باشد که هنگام حمل، ریزش نداشته باشد تا به سهولت بتوان سوخت را در مخزن بخاری تخلیه کرد.

۸- از پر کردن کامل مخزن سوخت خودداری شود و از آغشته نبودن جداره مخزن و سطح زیرین بخاری اطمینان حاصل شود. در صورت لزوم محل‌های مربوطه نظافت شود.

۹- هنگام روشن کردن بخاری از جمع نشدن سوخت مایع در مخزن احتراق بیشتر از حد مجاز اطمینان حاصل شود.

۱۰- از آنجایی که ظرفیت مخزن بخاری حداکثر ۲۰ لیتر بوده و لازم است مدیریت در مصرف در طول روز صورت پذیرد، تنظیم میزان سوخت مصرفی توسط متصدیان ذی‌صلاح انجام شود.

۱۱- برای تامین هوای تازه در کلاس‌های درس می‌بایست هر یک ساعت، پنجره‌ها به مدت ۵ دقیقه در طول زمان زنگ تفریح باز شوند.

۱۲- بخاری در محفظه‌ای قرار گیرد که از برخورد دانش‌آموزان به آن جلوگیری شود.

۱۳- در صورت بروز حادثه آتش‌سوزی بلافاصله نسبت به خروج دانش‌آموزان از کلاس اقدام کرده و پس از آن توسط کپسول اطفای حریق نسبت به مهار آتش اقدام شود.

۱۴- تعیین متولی برای حفاظت از بخاری در هنگام زنگ تفریح برای جلوگیری از تجمع دانش‌آموزان و ضربه زدن به بخاری.

۱۵- کنترل پوشش فلزی بخاری یا بدنه آن به لحاظ عدم وجود آسیب ضربه‌ای.

۱۶- لوله رابط دودکش از خروجی بخاری تا دریچه دودکش کنترل شود و اتصالات به‌طور کامل دودبند باشند.

۱۷- استفاده از بخاری‌های نفتی چکه‌ای و غیراستاندارد به هیچ وجه در مدارس مجاز نیست (در صورت وجود اینگونه بخاری‌ها با هماهنگی و تایید مدیرکل آموزش و پرورش و نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان از محل ردیف استانداردسازی تاسیسات نسبت به خرید و نصب بخاری استاندارد اقدام شود).

اخطار مهم: مدارسی که به سامانه‌های حرارتی استاندارد مجهز شده‌اند، حق استفاده از بخاری‌های نفتی کاربراتور استاندارد و بخاری‌های نفتی پرتابل را ندارند.

بخاری‌های گازی استاندارد:

علاوه بر رعایت نکات معمول و مشترک با بخاری‌های نفتی موارد زیر نیز مد نظر قرار گیرد:

۱- سالم بودن رگولاتور کنترل شود.

۲- سالم بودن شلنگ گاز از محل شیر گاز تا اتصال به بخاری کنترل شود.

۳- شلنگ گاز ارتباطی از محل شیر گاز تا بخاری می‌بایست دارای استاندارد بوده و طول آن حداکثر ۱۵۰ سانتیمتر باشد.

۴- چنانچه بخاری دارای شیشه رویت شعله باشد، شیشه آن از لحاظ نداشتن شکستگی کنترل شود.

۵- تنظیم میزان سوخت مصرفی توسط متصدیان ذی‌صلاح انجام شود.

۶- در صورت بروز حادثه بلافاصله نسبت به بستن شیر قطع، قبل از بخاری و پس از آن نسبت به بستن شیر اصلی گاز اقدام شود و سپس از کپسول اطفا حریق استفاده شود.

منابع ذخیره سوخت:

۱- عایق منبع کنترل شود و در صورت نیاز ترمیم شود.

۲- عدم نشتی در منبع ذخیره روزانه کنترل شود.

۳- علاوه بر کنترل عدم نشتی منبع ذخیره کلیه لوله‌های ارتباطی آن چک شود.

۴- کنترل سطح سوخت موجود در منبع و در صورت لزوم تامین سوخت مورد نیاز.

۵- ایجاد حفاظ برای منبع جهت عدم دسترسی دانش‌آموزان به آن.

۶- مخزن ذخیره سوخت تحت هیچ شرایطی نباید داخل ساختمان آموزشی باشد و با رعایت فاصله مجاز، بیرون از ساختمان به گونه‌ای که دچار یخ‌زدگی نشود، قرار گیرد.

۷- منابع گازوئیلی که در محوطه مستقر هستند، عایق‌کاری شوند و از ارتباط لوله برگشت گازوئیل از سمت مشعل به سمت مخزن، اطمینان حاصل شود.

کولرهای آبی:

۱- لوله‌های تغذیه کولرهای آبی روی بام باید تخلیه شود و شیرفلکه اصلی آن بسته شود.

۲- بدنه کولر توسط برزنت یا پوشش مناسب به طور کامل پوشیده شود.

۳- دریچه‌های کولر در داخل ساختمان مسدود شود تا از خروج هوای گرم جلوگیری به‌عمل آید.

سایر نکات:

۱- تجهیزات اطفای حریق به‌طور منظم توسط شرکت‌های ذی‌صلاح و مسئولین واحدهای آموزشی مورد بازرسی و کنترل قرار گیرد.

۲- در صورتی که مراکز آموزشی مجهز به هواساز و یا زنت و یا پکیج با کویل گرمایی و یا یونیت هیتر هستند و سیستم حرارت مرکزی به هر علت خاموش شود باید آب درون کویل وسایل مذکور تخلیه شود.

۳- با عنایت به ضرورت استانداردسازی سیستم حرارتی و با توجه به استفاده از سوخت گاز در مدارس، نصب تجهیزات هشداردهنده جلوگیری از خطر گاز گرفتگی و نشت گاز (سنسورهای نشت گاز و منواکسید کربن و شیر حساس به زلزله) برای تامین امنیت و ایجاد شرایط آسایش دانش‌آموزان و کارکنان واحدهای آموزشی الزامی است. ضمناً کنترل، بازبینی و رعایت نکات ایمنی وسایل گرمایشی مدارس، مجدداً مورد تاکید است و فقط سیستم‌های حرارتی استاندارد یا در صورت استفاده اجباری از بخاری نفتی از بخاری‌های نفتی کاربراتوری استاندارد در مدارس مجاز است و رعایت نکات ایمنی و بازرسی دوره‌ای کلیه وسایل گرمایشی توسط افراد ذی‌صلاح الزامی است.

۴- در خصوص مدارسی که اخیراً از محل اعتبار استانداردسازی سیستم حرارتی به موتورخانه حرارت مرکزی، پکیج گرمایشی و یا دیگر سیستم‌های حرارتی مجهز شده‌اند نیز با هماهنگی اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان و با توجه به شیوه‌نامه تعمیر و نگهداری (تدوین شده توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور) با به‌کارگیری شرکت‌های تاسیساتی و یا افراد ذی‌صلاح، نگهداری و راهبری شود و همواره از کارکرد صحیح سیستم‌های کنترلی و ایمنی تجهیزات نصب شده اطمینان حاصل شود.

۵- برای آمادگی مسئولین واحدهای آموزشی و دانش‌آموزان برای مقابله با حریق و خطرات ناشی از آن ترتیبی اتخاذ شود که با هماهنگی سازمان آتش‌نشانی مهارت‌های لازم برای مقابله با حوادث و حریق و همچنین روش استفاده از تجهیزات اطفای حریق به کلیه پرسنل و دانش آموزان‌آموزش داده شود.

۶- برای جلوگیری از یخ‌زدگی لوله‌های سرویس‌های بهداشتی که در حیاط مدارس قرار دارند، ضروری است شیرفلکه اصلی مربوطه بسته و کلیه شیرهای مصرف، باز شود تا آب درون لوله‌ها تخلیه شود. سپس کلیه فلاش‌تانک‌ها و یا فلاش و لوله‌ها باز شود تا آب درون آن‌ها نیز تخلیه شود.

۷- بار دیگر بر ممنوعیت استفاده از بخاری‌های چکه‌ای و غیر استاندارد تاکید می‌شود در صورت بروز هرگونه حادثه ابتدا نسبت به تخلیه کلاس درس از دانش‌آموزان اقدام شود و از جابه‌جایی وسایل حرارتی آن در حضور دانش‌آموزان جداً خودداری شود.

۸- استفاده از سامانه‌های گرمایشی غیراستاندارد در خوابگاه‌های دانش‌آموزی ممنوع است.