یک معمار و فعال حوزه شهری در گفت‌وگو با پانا:
مناسب‌سازی فضاهای شهری و مسکونی برای معلولان؛ شهری برای همه
تهران (پانا) - یک معمار و فعال حوزه شهری با بیان اینکه مناسب‌سازی فضاهای شهری و مسکونی برای معلولان نیاز به یک رویکرد جامع و مشارکت همگانی دارد، گفت: طراحی برای معلولان، طراحی برای همه است. ما باید شهری بسازیم که در آن همه بتوانند با کرامت و استقلال زندگی کنند.
بهار طاهری در گفت‌وگو با پانا درباره مناسب‌سازی شهری و مسکن برای معلولان، اظهار کرد: «انجام چنین کاری قطعا برداشتن گامی به سوی عدالت اجتماعی است. در دنیای مدرن امروز، تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار نیازمند فراهم آوردن شرایط مساوی برای تمامی اقشار جامعه، به‌ویژه افراد معلول است. مناسب‌سازی شهری و مسکن برای معلولان نه تنها به معنای فراهم کردن دسترسی برای این افراد، بلکه به‌معنای طراحی فضاهایی است که کیفیت زندگی را برای همه بهبود می‌بخشد. طراحی‌های شهری، معماری و ساخت و سازها باید به‌گونه‌ای باشند که به نیازهای ویژه افراد دارای معلولیت پاسخ دهند و از موانع جسمی، حرکتی و حسی عبور کنند.»
این فعال حوزه شهری افزود: «متاسفانه، بسیاری از فضاهای عمومی و مسکونی در شهرهای ایران هنوز برای استفاده افراد معلول مناسب نیستند. بیمارستان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها، ایستگاه‌های حمل‌ونقل و حتی برخی ساختمان‌های مسکونی نمی‌توانند دسترسی مناسب و برابر را برای افراد دارای معلولیت فراهم کنند. این وضعیت به‌وضوح نشان‌دهنده ضعف در آگاهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی در میان معماران، شهرسازان و سیاست‌گذاران است.»
این معمار با بیان اینکه در ایران، اجرای مناسب‌سازی شهری و مسکن برای معلولان با چالش‌های زیادی روبه‌رو است، تاکید کرد: «برخی از آن‌ها به عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مرتبط می‌شود. مهم‌ترین دلایل عدم پیشرفت در این زمینه عبارتند از عدم آگاهی و فرهنگ‌سازی، کمبود قوانین و استانداردهای سختگیرانه، مشکلات اقتصادی، عدم اولویت در برنامه‌ریزی‌های شهری و کمبود مشارکت نهادهای غیردولتی.»
طاهری ادامه داد: «یکی از مشکلات اصلی کمبود آگاهی در میان معماران، شهرسازان و حتی مردم است. طراحی فضاها اغلب به‌صورت عمومی انجام و نیازهای افراد معلول نادیده گرفته می‌شود. در بسیاری از موارد، معلولان در نظر گرفته نمی‌شوند و تنها به نیازهای عمومی پرداخته می‌شود، که این موضوع محرومیت این قشر از حقوقشان را درپی دارد.»
این فعال حوزه شهری در رابطه کمبود قوانین و استانداردهای سختگیرانه گفت: «اگرچه قوانینی برای مناسب‌سازی در ایران وجود دارد، اما این قوانین به‌طور کامل اجرا نمی‌شوند. استانداردهای لازم برای طراحی فضاها برای افراد معلول به‌طور دقیق رعایت نمی‌شود و نظارت بر اجرای این قوانین ضعیف است.»
این معمار افزود: «همچنین هزینه‌های بالای اجرای مناسب‌سازی یکی دیگر از مشکلات است. بسیاری از پروژه‌ها به دلیل محدودیت‌های مالی نمی‌توانند تمام نیازهای معلولان را در نظر بگیرند. این امر باعث می‌شود که مناسب‌سازی به‌عنوان هزینه اضافی تلقی شود و در اولویت قرار نگیرد.»
وی با تاکی بر اینکه عدم اولویت در برنامه‌ریزی‌های شهری در بسیاری از برنامه‌های توسعه شهری، مناسب‌سازی برای افراد معلول به‌عنوان یک اولویت در نظر گرفته نمی‌شود، عنوان کرد: «به همین دلیل، در طراحی و ساخت فضاهای عمومی و مسکونی برای معلولان توجه کافی نمی‌شود.»
طاهری خاطرنشان کرد: «علاوه بر تمامی موارد ذکر شده در بسیاری از کشورهای پیشرفته، نهادهای غیردولتی نقش مهمی در پیگیری حقوق معلولان دارند. در ایران، این نهادها به‌طور کافی فعال نیستند و این امر باعث می‌شود که مشکلات این افراد در سطح کلان نادیده گرفته شود.»
این فعال حوزه شهری در پاسخ به این سوال که راهکارهای عملی برای حل چالش‌های ذکر شده چیست، گفت: «برای غلبه بر این چالش‌ها، استفاده از فناوری‌های روز و برنامه‌ریزی دقیق ضروری است. خانه‌های هوشمند می‌توانند نقش مهمی در تسهیل زندگی افراد معلول ایفا کنند. این خانه‌ها از سیستم‌های کنترلی مبتنی بر صدا و حرکت استفاده می‌کنند تا به افراد معلول امکان دهند تمامی وسایل منزل خود را کنترل کنند. همچنین، در فضاهای عمومی، استفاده از تابلوهای اطلاعاتی چندرسانه‌ای برای افراد نابینا و کم‌بینا و سیستم‌های هشدار صوتی و تصویری می‌تواند کمک شایانی کند.»
وی افزود: «در سطح جهانی، پروژه‌های متعددی به‌عنوان نمونه‌های موفق در زمینه مناسب‌سازی وجود دارند. پروژه خانه‌های سازگار با معلولین در سوئد، مسکن‌های پیشرفته در هلند و سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی بدون مانع در شهرهای کپنهاگ و توکیو نمونه‌هایی از این دست هستند که می‌توانند الگویی برای ایران باشند.»
طاهری در پایان یادآور شد: «مناسب‌سازی فضاهای شهری و مسکونی برای معلولان نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک می‌کند، بلکه به‌طور کلی استانداردهای زندگی را برای همه اعضای جامعه ارتقا می‌دهد. برای پیشبرد مناسب‌سازی در ایران، نیاز به یک رویکرد جامع و مشارکت همگانی است. این رویکرد باید شامل فرهنگ‌سازی، تصویب و اجرای دقیق قوانین، تخصیص منابع مالی و ایجاد مشارکت‌های فعال بین دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی باشد. در نهایت، طراحی برای معلولان، طراحی برای همه است و ما باید شهری بسازیم که در آن همه بتوانند با کرامت و استقلال زندگی کنند.»
امجد عبدی
ارسال دیدگاه