5 نکته کاربردی درباره گوش دادن به موسیقی

به‌گزارش سوادزندگی، توسعه توانمندی‌های فردی، از جمله نخستین مطالعات صورت گرفته در زمینه ارتباط موسیقی و سلامت روان انسان، می‌توان به تلاش‌های لئونارد میر آهنگساز، نویسنده و فیلسوف در سال ۱۹۵۶ اشاره کرد. او با بررسی تغییرات آهنگ قطعات فاخر موسیقی از جمله شاهکارهای بتهوون به این نتیجه رسید که گوش دادن به یک ترانه (چه با کلام و چه بی‌کلام)، می‌تواند باعث شکل‌گیری احساسی مشابه قرار گرفتن در وضعیت خلأ یا تنش شود. در واقع شنونده با شنیدن موسیقی سفری کوتاه به اعماق ذهن خود خواهد داشت.

مخچه بخشی از سیستم عصبی است که شدیدا توسط ترانه‌های شاد فعال می‌شود. فعال‌سازی مخچه منتج به افزایش جریان خون به سمت پاها شده و انرژی کلی بدن را بالا می‌برد.

اخیرا مطالعه‌ای توسط محققان دانشگاه مونترآل انجام شده است. در این پژوهش دانشمندان حاضر، فعالیت مغزی ۲۱۷ داوطلب را مورد بررسی قرار دادند و بین آنها به‌دنبال علامتی از لرزش یا هرگونه تغییر جزئی سلول‌های مغز پس از گوش دادن به لیستی از آهنگ‌های دلخواه هر شرکت‌کننده بودند.
تصاویر مغزی شرکت کننده ها نشان داد که پخش موسیقی مورد علاقه آنها باعث ترشح دوپامین شده است؛ دوپامین هورمون لذت و پاداش است.

تیم تحقیقاتی مونترآل همچنین دریافتند که گوش دادن به موسیقی مورد علاقه نوعی "اثر مقدماتی" مشابه شرطی شدن کلاسیک دارد. در شرطی شدن کلاسیک، فیزیولوژیست روسی ایوان پاولف توضیح می‌دهد که حیوانات به‌مرور زمان نسبت به محرک‌ها حساس می‌شوند؛ به‌همین دلیل است که بزاق دهان سگ تنها با مشاهده فردی که قبلا به او غذا داده است ترشح می‌شود، حتی اگر واقعا هم غذایی در کار نباشد.
رابطه انسان و موسیقی نیز به‌همین ترتیب است. ذهن هر فرد الگوی دلخواهی از اصوات موزون دارد که با پخش شدن آن حتی اگر زبان خواننده نیز قابل درک نباشد، دوپامین ترشح و شروع به‌کار سیستم پاداش‌دهی مغز کلید خواهد خورد.

در سال ۲۰۱۳ پژوهشی توسط ناشر بین‌المللی گروه تیلور و فرانسیس به چاپ رسید که حاکی از تاثیر مهم ترانه‌های شاد بر تغییرات مثبت خلق و خو در دراز مدت بود. با استناد به یافته‌های این مطالعه، گروهی از شرکت‌کنندگان که تنها ۱۲ دقیقه از زمان روزانه خود را صرف گوش دادن به موسیقی‌های شاد کرده بودند، نه‌تنها در مقایسه با گروه شاهد تمرکز بالاتری را به ثبت رساندند، بلکه آمار افسردگی و اختلالات اضطرابی نیز در آنها پایین‌تر بود.

همچنین اساس پژوهشی جدید از مجله علوم اعصاب انسانی نشان می دهد افرادی که به موسیقی‌های غمگین گوش می‌دهند در مقایسه با آنهایی که انواع شادتر را انتخاب می‌کنند، بیشتر در معرض اضطراب افزایش یابنده و زود رنجی قرار خواهند داشت.در این مطالعه سطح فعالیت عصبی هر یک از شرکت‌کنندگان پس از پخش مدل‌های متفاوتی از موسیقی شامل غمگین، شاد و ترسناک سنجیده شد.

طبق اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، سالانه بیش از ۸۰۰ هزار مرگ در اثر خودکشی گزارش می‌شود که اکثر قربانیان بین ۱۵ الی ۲۹ سال دارند.

علاوه‌ بر این، مطالعات متعدد که توسط مجامع علمی متعبر از جمله انجمن روان‌شناسی آمریکا منتشر شده‌است نشانگر نکته‌ای مهم هستند: نوجوانان به‌خصوص در مواقع پریشانی و ناراحتی، روزانه بیش از ۲ ساعت موسیقی گوش می‌کنند. از این رو هشدار داده می‌شود اگر نوجوانی بیش از حد معمول با موسیقی سرگرم می شود، باید مورد توجه ویژه اطرافیانش قرار گیرد.

بر اساس پژوهشی از پاب مد، گوش دادن به موسیقی‌های غمگین به‌خصوص در مورد افراد مبتلا به افسردگی می‌تواند وضعیت ذهنی و حتی جسمی آنها را بدتر کند. گفتنی است این رابطه کاملا دو طرفه خواهد بود. بدین معنا که افسردگی و گوش دادن به موسیقی‌های غمگین بر یکدیگر اثر تشدید کننده دارند.
شواهد حاکی از آن است که افراد افسرده با علائم بالینی واضح، پاسخ‌هایی متفاوت از سایرین به موسیقی نشان می‌دهند. به‌تازگی آزمایشی توسط کالج کنتیکت انجام و طی آن از شرکت‌کنندگان خواسته شد یک قطعه شاد و یک قطعه غمگین از موسیقی‌های مورد علاقه خود را انتخاب کنند. در ادامه واکنش اشخاص مورد نظر بررسی شد.
نتایج به‌دست آمده بدین صورت بودند: حالِ آن دسته از داوطلبانی که افسردگی داشتند و دچار عارضه‌ای به نام نشخوار ذهنی بودند (تکرار افکار منفی)، پس از گوش دادن به ترانه غمگین رو به وخامت گذاشت.
مطالعه‌ای دیگر از مجله تحقیقات مصرف‌کننده نشان می‌دهد که صداهای محیطی با شدت متوسط تا حدود ۷۰ دسیبل (چیزی مانند قدرت صدای یک جارو برقی)، می‌تواند باعث افزایش خلاقیت انسان شود. با این حال گوش دادن به صداهای بلندتر برعکس وضعیت قبل منجر به حواس پرتی و در نتیجه افت قابل توجه خلاقیت و نوآوری می‌شود.

نتایج کاربردی:
۱ - به موسیقی‌های غمگین گوش نکنید. گزینه "next" در پخش کننده‌های موسیقی برای این است که هرگاه به موسیقی غمگین رسیدید، آن را بزنید و به موسیقی بعدی برسید.
۲ - هر روز به موسیقی‌های شاد و انرژی‌بخش گوش کنید. صبح‌ها را با یک موسیقی پر انرژی شروع کنید تا با ترشح هورمون‌های شادی‌آور، روز پرنشاط‌ تری در پیش داشته باشید. هر گاه نیز احساس کردید ناراحتی به سراغ‌تان می‌آید، موسیقی شاد گوش کنید.
۳ - موقع رانندگی اگر موسیقی شاد گوش کنید، جریان خون به‌سمت پاهایتان تقویت و انرژی‌تان زیاد می شود.از این رو ناخودآگاه پایتان روی گاز فشار بیشتری می‌آورد و با سرعت بیشتری می‌رانید و اینخطر بزرگی خواهد بود . بنابراین اگر موقع رانندگی، به موسیقی شاد گوش می‌کنید، بهتر است خودآگاهی و مراقبت بیشتری داشته باشید.
۴ - با صدای خیلی بلند به موسیقی گوش نکنید چون باعث افت حواس و کاهش خلاقیت می‌شود.
۵ - اگر نوجوانی بیش از ۲ ساعت در روز موسیقی گوش می‌کند، احتمالاً درگیر مشکلات روحی است. حتما به او توجه ویژه‌ای داشته باشید و در صورت لزوم با یک مشاور صحبت کنید.