ایران بر لزوم پاسخگویی شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید کرد

مجید تخت روانچی که عصر دوشنبه در نشست مربوط به اصلاحات شورای امنیت که در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار شد، این مطلب را بیان کرد و افزود: «مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی برعهده این شورا نهاده شده است اما با نگاهی گذرا به کارایی فعلی و گذشته شورا درباره این مسئولیت، با هر سنجشی انتظاراتمان از این شورا برآورده نمی‌شود. این اقدامات با تاکیدات منشور ملل متحد سازگار نبوده و دموکراتیک، شفاف، پاسخگو و بر اساس قوانین نبوده است.»

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: «در موضوعات زیادی، این شورا بدون اقدام یا بی‌اثر و در موضوعات خاص بسیار با قدرت بوده و همچنین از سوی برخی اعضای دائمی آن به طور جدی استثمار شده است.»

تخت روانچی با بیان اینکه در نتیجه این عملکرد، شورای امنیت با بحران مشروعیت و اعتبار مواجه شده است، اظهار کرد: «تنها استاندارد طلایی برای ارزیابی عملکرد و کارایی این شورا، اصول عدالت و قانون بین المللی است که منشور به آن صراحت دارد.»

او تاکید کرد: «استفاده از این معیارها، به عنوان مثال در ارزیابی عملکرد شورا در مورد اوضاع منطقه ما، به وضوح نشان می‌دهد که تقریباً در همه موارد، از قدیمی ترین بحران منطقه ما یعنی اشغال غیرقانونی و نامشروع فلسطین و بخش‌هایی از سوریه و لبنان، تجاوز صدام علیه ایران و تجاوز آمریکا علیه عراق تا ادامه محاصره غیرانسانی نوار غزه و ایجاد بدترین بحران بشری جهان در یمن، "عدالت" و "قانون" اصلی‌ترین عناصر مفقوده هستند.»

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد تصریح کرد: «بنابراین، برای اطمینان از عدالت و حاکمیت قانون و حفظ و ترویج چند جانبه‌گرایی، اصلاحات شورا نه فقط یک گزینه‌ است و نه یک گزینه اختیاری؛ بلکه تنها راه‌حل است.»

تخت روانچی یادآور شد: «با این وجود‌، هیچ یک از پنج موضوع اصلی یعنی مقولات عضویت، حق وتو، نمایندگی منطقه‌ای، اندازه بزرگی و روش‌های کار شورا که به هم پیوسته‌اند و باید در یک بسته مورد بحث قرار گیرند، باید کم اهمیت‌تر از سایر موارد در نظر گرفته شوند.»

او تصریح کرد: «در حالی که کشورهای توسعه یافته باید بیشتر منصفانه در شورا حضور یابند، اصلاحات آن صرفا با بزرگتر شدن کاهش نمی یابد. برای ما، بزرگ شدن شورا به خودی خود به معنای هدف نیست بلکه ابزاری برای رسیدن به هدف است.»

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه بزرگتر شدن شورا تنها زمانی مفید خواهد بود که بتواند هدف نهایی ما را در اصلاح شورا محقق سازد، گفت: «یعنی تکامل آن به صورت یک نهاد واقعا دموکراتیک، شفاف، کارآمد، موثر و از همه مهم‌تر مبتنی بر قانون و پاسخگو انجام شود.»

تخت روانچی افزود: «اگر کارایی یک شورای گسترش یافته معادل کارایی فعلی با تعداد اعضای فعلی باشد، چرا باید درگیر چنین اقدامی شویم؟ ما نمی خواهیم گسترش شورا رد کنیم اما این موضوع فقط باید یکی از اهداف متعدد و نه تنها هدف ما باشد.»

او تاکید کرد: «در هر صورت ، ترکیب یک شورای گسترش یافته باید از نظر جغرافیایی و جغرافیای سیاسی متعادل باشد. اکنون، از نظر ژئوپلتیکی، شورا بیشتر در سیطره کشورهای غربی است که سه عضو آنها حق وتو دارند و از لحاظ جغرافیایی، در حالی که کشورهای اروپای غربی بیش از حد نماینده دارند، مناطق اصلی تعداد کمی نماینده دارند و از نظر قدرت وتو یا حقوق و امتیازات عضویت دائمی، حق کمتری دارند.»

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: «به همین ترتیب ، تا به امروز ، یک سوم اعضای سازمان ملل هرگز فرصتی برای عضو شدن در شورای امنیت را نیافته‌اند، در حالی که ۲۰ کشور وجود داشته‌اند که هر یک بین ۱۰ تا ۲۲ سال در این شورا خدمت کرده‌اند.»

تخت روانچی بر لزوم اصلاح این عدم تناسب و بی عدالتی تاکید کرد و گفت: «باید فرصت کشورهایی که بیشتر در این شورا بوده اند، کمتر شود و برای آن دسته از کشورهایی که هرگز در این شورا نبوده یا کمتر بوده‌اند، مزایایی در نظر گرفته شود. این امر در تامین فرصت‌های برابر برای همه کشورها و همچنین جلوگیری از تسلط یک گروه خاص منطقه‌ای یا ژئوپلیتیک بر شورا ضروری است.»

او ادامه داد: «در نتیجه اصلاحات شورا، باید اطمینان حاصل شود که اعضای آن نه براساس منافع ملی خودشان بلکه براساس منافع مشترک کل اعضای سازمان ملل تصمیم می گیرند. به همین ترتیب، ما نباید از موضوعات مهمی همچون روش‌های کار شورا غافل شویم زیرا فقط با افزایش تعداد اعضا، نمی توان به آنها رسیدگی کرد.»

سفیر ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: «در این زمینه ، شفافیت و همچنین پیروی دقیق از منشور و پاسخگویی کارایی شورا و اعضای آن، بسیار مهم است. در موارد خاص، متاسفانه شورا تصمیماتی با انگیزه سیاسی گرفته که پیامدهای منفی جدی در دراز مدت بر یک ملت و توسعه اقتصادی و اجتماعی آن داشته است. بر این اساس، اصلاح روش‌های کاری آن مانع از تصمیم گیری در این زمینه می شود.»

تخت روانچی اظهار کرد: «همچنین باید از توجه شورا به شرایطی که تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی نیست یا مسائل مربوط به امور داخلی کشورها جلوگیری کرد، دخالتی که در منشور ملل متحد به صراحت ممنوع شده است.»

او با بیان اینکه شورا همچنین باید از افزایش افراطی و شتاب زده استفاده از فصل هفتم منشور جلوگیری کند؛ تصریح کرد: «این شورا در شرایطی مجازات تحریم را در جایی اعمال کرده است که حتی ضرورت نداشت. در نتیجه، حقوق حاکمیت یک ملت به طور جدی نقض شده است. فصل هفتم باید به عنوان آخرین راه حل و آن هم در صورت ضرورت، استفاده شود.»

سفیر ایران در سازمان ملل متحد بر لزوم پاسخگویی شورای امنیت به همه اعضای سازمان ملل متحد و ارائه گزارش سالانه به مجمع عمومی تاکید کرد و گفت: «در این زمینه و به منظور ارتقای مشروعیت تصمیمات شورا، تکامل آن به عنوان یک ارگان مبتنی بر قانون و پاسخگو، باید در صدر تلاش‌های ما باشد.»

تخت روانچی همچنین خواستار پرهیز ورود شورای امنیت به وظایف سایر نهادهای زیر مجموعه سازمان ملل متحد شد و افزود: «با تکرار موضع دیرینه ما درباره حق وتو، تاکید می کنیم این مساله به عنوان یکی از مسایل مهم باید در بررسی ها مد نظر قرار گیرد.»

او با بیان اینکه اصلاح شورای امنیت باید با توجه به درس‌های آموخته شده و واقعیت‌های زمان ما انجام شود، ادامه داد: «اگر ما نتوانیم اطمینان حاصل کنیم که اعضای شورا در قبال عمل یا عدم اقدام در انجام وظایف خود پاسخگو هستند، در آینده به طور یقین با همان مشکلاتی مواجه خواهیم شد که اکنون می خواهیم.»

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد بر پیگیری اصلاحات شورای امنیت بدون تاخیر یا شتاب زده، تاکید کرد و گفت: «در حالی که توجه به همه نگرانی ها و دیدگاه‌های کشورها ضروری است، فشار برای شروع مذاکرات بر روی یک متن، امری زودرس محسوب می شود.»

تخت روانچی تصریح کرد: «در این مرحله همه تصمیم‌ها باید به صورت اجماع تصویب شود. اگر می خواهیم جهان ما با قانون و نه قدرت اداره شود، پاسخگو کردن شورا و اعضای آن بسیار اهمیت دارد و البته این تنها با یک فرآیند دولت محور در مورد اصلاحات جامع و معنادار شورای امنیت امکان پذیر است.»