یک لاریجانی متفاوت

علی لاریجانی، نامی آشنا در سپهر سیاست جمهوری اسلامی و گره‌خورده با جریان سیاسی اصولگرا. او که یکی از بانیان تشکیل حزب اعتدال و توسعه بود ولی هرگز در جلسات آن شرکت نکرد امروز یکی از نزدیک‌ترین افراد به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری برخاسته از این حزب است. ناظران معتقدند که لاریجانی نه اصولگراست به معنای سنتی آن و نه اصلاح‌طلب به معنای کلاسیکش بنابراین تماشای او در ظرف احزاب فعلی ایران کاری است به مراتب دشوار اما بی‌حرف پس و پیش او خاستگاهی اصولگرایانه دارد.

رکورددار ریاست بر قوه مقننه در جریان انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در لیست امید قرار گرفت و پای در بهارستان گذاشت ولی هرگز در زمین اصلاح‌طلبان بازی نکرد و با تشکیل فراکسیون مستقلان ولایی از سوی نزدیکانش، خط و مرزهای او با اصلاح‌طلبان بیش از پیش مشخص شد اما قابل انکار نیست که او در بسیاری از موارد هدفی مشترک با اصلاح‌طلبان داشت البته جز در موضوع ریاست مجلس.

لاریجانی ریاست خود در سه سال گذشته پارلمان دهم را بی‌شک مدیون اصولگرایان و اعضای فراکسیون ولایی است. اگر نبود انصراف حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش دولت محمود احمدی نژاد و رئیس فراکسیون نمایندگان ولایی از رقابت با لاریجانی و محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید در جریان اجلاسیه سوم، حالا احتمالا او بر کرسی ریاست تکیه نکرده بود. در آغاز اجلاسیه چهارم نیز اگر نبود همراهی فراکسیون ولایی از او و معرفی نکردن کاندیدا برای ریاست، پایه‌های ریاست لاریجانی بر بهارستان به مراتب لغزان‌تر از امروز بود ولی حتی این همراهی‌ها هم سبب نشد رئیس روزهای دور جام جم و امروز بهارستان در مقابل آنان سرخم کند.

جزای تخریب

مجلس شورای اسلامی دو هفته گذشته را در تعطیلی پشت سر گذاشت ولی حتی یک روز هم نامش از میان اخبار کنار نرفت. روزی علیرضا پناهیان، واعظ نزدیک به جبهه پایداری، بر مجلس و نمایندگان تاخت و چنان سخن گفت که گویی نمایندگان پارلمان ایران به کلی با او بیگانه‌اند، روزی نیز صداوسیما علیه‌شان برنامه ساخت و مصوبات و اظهاراتشان را به سخره گرفت.

بهارستان دو هفته زیر آتش بود و اصولگرایان تندرو یکی پس از دیگری به انتقاد از مجلس پرداختند و در این میان بازی‌های سیاسی با طرح شفافیت آرای نمایندگان مزید بر علت شد و عاملی جدید برای تخریب. بدیهی است که در چنین وضعی نمایندگان به حمایت از مجلس بپردازند ولی برخی از اعضای جبهه پایداری درون مجلس همراهی‌های جناحی خود را به دفاع از حیثیت پارلمان ترجیح دادند و به جای انتقاد از پناهیان، انگشت اتهام را به سمت مجلس شورای اسلامی گرفتند.

شخصیت لاریجانی به گونه‌ای است که می‌توان انتظار داشت در میان جنجال‌ها سکوت پیشه کند و وارد میدان نشود ولی این‌بار چنین نشد. او روز گذشته و بعد از لغو سفرش به قزاقستان پشت تریبون مجلس نشست و دوباره بر قدرتمندترین کرسی قوه در راس امور تکیه کرد. لاریجانی صبر کرد تا گفته‌های سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح تمام شود و صحن آرام گیرد و سپس چنان سخن گفت که تیتر نخست امروز اکثر روزنامه‌های اصلاح‌طلب را به خود اختصاص داد.

تشر به سبک رئیس

رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهارات روز گذشته خود از آمریکا و اقدامات خصمانه‌اش علیه تهران آغاز کرد و از حمایت از گام سخن گفت و در ادامه به گفته‌‌های علیرضا پناهیان رسید و او را به «فحاشی» و «فساد سیاسی» متهم کرد و از شخص رئیس قوه قضائیه خواست تا به موضوع ورود کند.

او همچنین از اعضای کمیسیون اصل ۹۰ به عنوان بازوی نظارتی پارلمان خواست تخریب‌ها و اتهامات اخیر مطرح‌شده علیه مجلس شورای اسلامی را پیگیری کند. در این میان صداوسیما نیز بی‌سهم نماند. جام جم که با ساخت برنامه‌هایی نظیر «پرونده ویژه» علی مطهری و پروانه سلحشوری را به تندترین شکل ممکن به بار انتقاد گرفته بود و در سایر برنامه‌ ها مصوبات مجلس در لایحه تجارت را به سخره گرفته بود، از لاریجانی تشر شنید. او از شخص رئیس سازمان صداوسیما خواست تا خود به این موضوع رسیدگی کند.

نکته قابل توجه اینکه علی عسگری چندی پیش نیز مشابه این اظهارات را در جلسه هیات دولت از حسن روحانی و در ماجرای سریال گاندو و حمله به محمدجواد ظریف و تیم مذاکره کننده ایرانی شنیده بود و مامور به رسیدگی به این مسائل شده بود. اینکه او به موضوعات مورد درخواست روحانی رسیدگی کرد یا درخواست لاریجانی را محقق خواهد کرد، مثال هزار و یک موضوع دیگر مرتبط با این سازمان در هاله‌ای از ابهام است ولی آنچه عیان است؛ تداوم اقدامات شبکه سوم سیماست. این شبکه که این روزها بعد از شبکه افق اصلی‌ترین پایگاه اعضای جبهه پایداری محسوب می‌شود، همچنان به پاستور و بهارستان می‌تازد و گویی حریفی نیز نمی‌یابد.

ایستاده مقابل پایداری‌ها

اتفاقات روز گذشته پارلمان با تمام فراز و فرودهایش گذشته و به نظر نمی‌رسید جلسه علنی امروز مجلس با جنجالی همراه باشد ولی بهارستان میدان غافل‌گیری‌هاست. لاریجانی مطابق معمول بر صندلی‌اش تکیه داده بود و روال کاری پارلمان با بررسی طرح تفکیک «وزارت صنعت، معدن و تجارت» و تشکیل دو وزارتخانه «بازرگانی» و «صنایع و معادن» آغاز شد.

این طرح حدود چهار ماه پیش از سوی نمایندگان رد شد ولی با توجه به اصرار دولت و تاکید شخص رئیس‌جمهوری بر لزوم تشکل این وزارتخانه، دوباره در جریان افتاد و امروز دوباره در دستور کار پارلمان قرار گرفت و در نهایت نمایندگان به آن رای موافق دادند تا بیستمین وزارتخانه جمهوری اسلامی بعد از تایید شورای نگهبان تشکیل شود.

اصولگرایان پارلمان این طرح را خلاف برنامه ششم توسعه می‌دانستند و به همین جهت تاکید داشتند که نیاز به دوسوم آرای نمایندگان دارد ولی در مقابل لاریجانی معتقد بود وزارتخانه جدیدی تشکیل نمی‌شود و صرفا تفکیک یک وزارتخانه است. همین اختلاف نظر سبب شد تا نصرالله پژمانفر با همراهی سیدحسین نقوی حسینی و نادر قاضی پور و جمعی دیگر از اصولگرایان مقابل جایگاه لاریجانی به اعتراض دست بزنند و با فریاد او را خطاب قرار دهند.

در این میان بیشتر تجمع‌کنندگان بعد از آنکه دیدند فریادهایشان راه به جایی نمی‌برد ترجیح دادند به کرسی‌های خود برگردند و از طرق پیش‌بینی شده در آیین نامه موضوع را پیگیری کنند ولی پژمانفر نه تنها چنین نکرد بلکه صراحتا و با فریاد لاریجانی را دیکتاتور خطاب کرد. اظهاراتی که واکنش صریح لاریجانی را به همراه داشت.

دیکتاتور کیست؟

«حق ندارید این گونه حرف بزنید. شما هم باید سر جایتان بنشینید و همچون سایر نمایندگان صحبتتان را مطرح کنید. حق ندارین فریاد بزنید.» این اظهاراتی است که لاریجانی با صدای بلند و از پشت تریبون خطاب به پژمانفر گفت. در این هنگام حسینعلی حاجی دلیگانی تلاش کرد هم‌جناحی خود را آرام کند و او را به صندلی‌اش بازگرداند. موفق هم شد ولی جنجال پایان نیافت.

پژمانفر بر روی صندلی‌اش نشست ولی دوباره با فریاد لاریجانی را خطاب قرار داد. رئیس مجلس شورای اسلامی بازهم سکوت نکرد و گفت: «آقای پژمان‌فر توهین نکنید، تذکرتان را ثبت کنید تا جوابتان را همچون سایر نمایندگان بدهیم. این که فریاد می‌زنید و اینجا می‌آیید کار درستی نیست. در مجلس که فقط شما تشریف ندارید. مجلس آیین‌نامه دارد تذکر دهید و صبر کنید. عادت کردید با فریاد کارهایتان را جلو ببرید مانند بقیه بنشینید و توهین نکنید.»

نماینده اصولگرای مشهد اما به اظهاراتش پایان نداد و با فریاد لاریجانی را «دیکتاتور» خواند؛ واژه‌ای که لاریجانی را شدیدا عصبی کرد. او خطاب به پژمانفر گفت: «مدام می‌گویید دیکتاتور، دیکتاتور، یک چیزی یاد گرفته‌اید. دیکتاتور شما هستید که در کشور این بساط را راه انداخته‌اید. تریبون یک طرفه شما هستید. همه تریبون‌ها دستتان است، هر چه خواستید به همه می‌گویید کسی هم چیزی به شما نمی‌گوید که این مملکت این طور شده است. چهار نفر این طور حرف می‌زنند و بقیه تسلیم می‌شوند، ما چیزی به شما نمی‌گوییم ولی شما هر چه دلتان خواست گفتید.»

«ممکت دست شماست»

اظهارات لاریجانی به حدی قاطعانه و با صدای بلند بیان شد که بعد از گفته‌های او فضای صحن آرام گرفت. حمیدرضا حاجی بابایی و سید حسین نقوی حسینی با پژمانفر صحبت و او را مجاب به نشستن بر روی صندلی‌اش کردند. بعد از این ماجرا پژمانفر چندباری درخواست تذکر کرد ولی فرصت به او نرسید اما سایر هم‌جناحی‌های او در پارلمان به جایگاه هیات رئیسه رفتند و با لاریجانی به گفت‌وگو پرداختند.

بعد از دقایقی نوبت به پژمانفر رسید. لاریجانی سکوت کرد تا او اظهاراتش را در قالب تذکر بیان کند. او اظهار کرد: «آقای رئیس بنده واقعا متأسفم که شما فرمایشاتی را در صحن علنی مجلس بیان کردید که شاید رادیوهای بیگانه نیز این مسائل را به راحتی به زبان نمی‌آورند. شما با یک نماینده مجلس که در قانون جمهوری اسلامی قصد استفاده از حق قانونی خود را داشت این گونه برخورد کردید. آقای دکتر بنده تذکری داشتم و قصد داشتم در پنج محور تذکر خود را بیان کنم اما شما اجازه مطرح کردن به من را ندادید. اتفاقا تریبون در دست ما نیست که برای بیان مسائل، حق حرف زدن نداریم و باید داد و بیداد به راه بیندازیم.»

او سپس ریاست ۱۰ ساله صادقآملی لاریجانی با حکم رهبری بر قوه قضائیه را یاداور شد و گفت: «برادر شما ده سال رئیس قوه قضاییه بود و شخص شما نیز ۱۲ سال رئیس مجلس هستید. در میدان سیداسماعیل نیز می‌گویند بین دیدگاه شما و آقای روحانی تفاوتی وجود ندارد. به عبارت دیگر سه قوه دست شماهاست. آیا اکنون تریبون در دست ماست یا شما؟ بنده طبق وظایف قانونی خود قصد بیان تذکر آیین‌نامه‌ای داشتیم اما شما آیین‌نامه را زیر پا گذاشتید. آیا ما دیکتاتور هستیم یا شما که اجازه نمی‌دهید ما به وظایف خود عمل کنیم؟. اگر اجازه دهید نمایندگان مسائل مردم را در مجلس بیان کنند دیگر شاهد تجمعات غیرقانونی در خیابان‌ها نیستیم. بارها تأکید کردم که تریبون‌ها را نباید بست. شما اجازه نمی‌دهید حرف مردم از پشت تریبون مجلس زده شود. شما تریبون را بسته‌اید و باعث این بی‌نظمی‌ها و حمله رادیوها و رسانه‌های بیگانه شده‌اید وگرنه ما در چارچوب نظام حرف‌های خود را می‌زنیم. همه ما در یک نظام هستیم اما شما می‌گویید ما در چارچوب نظام عمل نمی‌کنیم. اگر مملکت به اینجا رسیده است تاکنون دست شماها بوده است. شما اختیارات مجلس را به شورای اقتصادی سران سه قوه برده‌اید و مجلس را ناکارآمد کرده‌اید. ما شما را به صبر دعوت می‌کنیم و با حرف‌هایی که دیگران به شما می‌زنند از چارچوب نظام خارج نشوید.»

«از تمسخر مجلس ناراحتم»

لاریجانی که در سکوت گفته های پژمانفر را شنید در ادامه با لحنی به مراتب آرام تر سخن گفت و بار دیگر اظهارات نماینده عضو جبهه پایداری مشهد را رد کرد. رئیس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: «شما مطالبی را فرمودید که قضاوتش با نمایندگان مجلس و ملت است. آیا ما مانع حرف زدن شما می‌شویم؟ اکنون مگر شما پشت تریبون صحبت نمی‌کنید. این مسائل است که رادیوهای بیگانه از آن سوء استفاده می‌کنند. شما می‌گویید بنده اختیارات مجلس را به جای دیگر بردم در حالی که همه می‌دانند این تدبیر رهبری بود که شورای اقتصادی سران سه قوه تشکیل شود اما شما این موضوع را به من نسبت می‌دهید. بنده نگفتم مطلب خود را نگویید بلکه گفتم مطابق آیین‌نامه عمل کنید. آیین‌نامه می‌گوید هر فرد اخطار و یا تذکر خود را بیان می‌کند و اگر رئیس جلسه آن را پذیرفت به رأی می‌گذارد.»

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه تأکید کرد:‌ «ممکن است تشخیص من با شما یکی نباشد اما شما مرا به دیکتاتوری متهم می‌کنید و می‌گویید طبق تشخیص من عمل کنید. شما می‌گویید کشور دست ماست در حالی که این گونه نبوده و نیست بلکه کشور در دست مجلس و دولت است. مجلس نیز یک نفر نیست. شما خودتان با حرف‌هایی که می‌زنید مجلس را تخریب می‌کنید. جمهوری اسلامی یک کشور مردم‌سالار است که در رأس آن ولی فقیه قرار دارد. هر یک از قوا به طور جداگانه تصمیم خود را اتخاذ و با یکدیگر رایزنی می‌کنند. آقای حاجی دلیگانی گفتند که دیروز نسبت به صداوسیما تند برخورد کردم اما بنده از اینکه مجلس را در یک رسانه تمسخر کنند ناراحتم. مجلس پایگاه دموکراسی است. اگر به شخص بنده مطلبی بگویند مسأله‌ای نیست اما زمانی که کیان مجلس به میان می‌آید همه باید از آن دفاع کنیم. همه ما در مجلس هستیم و بنده نیز با شما تفاوتی ندارم. باید به مشکلات کشور فکر کنیم و مسائل را حل کنیم. کسی نباید زحمات مجلس را زیر سوال ببرد. اینکه می‌گویید کشور را چند نفر اداره می‌کنند صحیح نیست. بنده قصد اساعه ادب به شما را نداشتم.»

این اظهارات لاریجانی نقطه پایان جدال کلامی او با پژمانفر بود ولی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان دوباره خط و مرزهای خود را در صحن علنی مشخص کردند؛ آنجایی که امیدی‌ها بعد از گفته‌های لاریجانی برای او احسنت گفتند و هم‌فکران پژمانفر در میان اظهاراتشان به حمایت از او پرداختند. اینکه رئیس مجلس شورای اسلامی از تخریب‌های اخیر ناراحت است یا موضوع دیگر، مشخص نیست ولی آنچه در ۴۸ ساعت گذشته از لاریجانی دیده شد، چهره ای بود متفاوت با همیشه، چهره‌ای صریح و به دور از محافظه‌کاری بود.