دست رد واشنگتن به سینه پاریس، ایران آماده اجرای گام سوم
تهران (پانا) - چهارشنبه شلوغ دیپلماسی با سخنان سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه آغاز شد که بعد از مذاکرات ده ساعته در پاریس راهی اسلو شده بود. عراقچی یک بار دیگر از شرط ایران برای فروش نفت گفت و خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری که قرار است فرانسه راه‌اندازی کند اما بخش مهم سخنان او آنجا بود که گفت به نظر نمی‌رسد ایران در چند روز آینده با اروپا به نتیجه ای برسد و گام سوم کاهش تعهدات که گفته می‌شود در مسیر تحقیق و توسعه و تغییر نسل سانتری‌فیوژهاست اجرایی خواهد شد.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران چند ساعت بعد در جلسه هیأت دولت حجت را تمام کرد. روحانی از تعیین یک چارچوب ۵ ماهه تا پایان سال میلادی با فرانسوی‌ها خبر داد و گفت: «آنها می‌گویند با اروپایی‌ها و چین و دیگران و خود آمریکا حرف می‌زنیم و هماهنگ می‌کنیم و بحث می‌کنیم. حرف ما با فرانسه در این زمینه و به نمایندگی از طرف اتحادیه اروپا و سه کشور بود.»
روحانی با اشاره به گام سوم ایران خاطرنشان کرد: «ظاهر این گام سوم، خیلی تکان‌دهنده نیست ولی باطن آن فوق‌العاده مهم است و به نظر من این گام، مهم‌ترین گامی است که برمی‌داریم و آثارش بسیار فوق‌العاده خواهد بود و ان‌شاء الله با این گام سوم، سازمان انرژی اتمی از این روند سرعت معمولی خارج و فعالیتش شتاب می‌گیرد یعنی با دستوری که امروز یا فردا صادر خواهد شد سازمان انرژی اتمی برای رسیدن به اهدافش شتاب فوق‌العاده‌ای می‌گیرد.»
با این حال محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری در جمع خبرنگاران همچنان از انتظار ایران برای اجرای گام سوم خبر داد و گفت که ایران احتمالا تا هفته آینده برای پاسخ فرانسه از مذاکراتش با آمریکا صبر خواهد کرد و همه اینها در حالی بود که نماینده فرانسه در واشنگتن در حال رایزنی بود، هر چند او تنها از مذاکراتی سازنده با وزیر خزانه داری آمریکا خبر داد و هیچ.
هیاهوی آمریکایی
اما بعد از ظهر دیروز برای رسانه ها و تحلیلگران تعیین کننده تر از صبح بود. آمریکا روی سرسخت خود را نمایان کرد. از تحریم تا پیشنهاد رشوه تا تهدیدهای ترامپ و برایان هوک.
فاینشنال تایمز در گزارشی که دیشب منتشر شد از پیشنهاد رشوه برایان هوک، مسئول ایران در وزارت امور خارجه آمریکا به ناخدای کشتی آدریان دریا برای توقیف نفتکش ایرانی خبر داد. خبری که وزارت امور خارجه آمریکا نیز آن را تأیید کرد.
ساعتی بعد نوبت به تحریم های تازه رسید. در حالی که واشنگتن تنها یک روز قبل سازمان فضایی ایران را تحریم کرده بود این بار به سراغ نفتکش های ایرانی رفت. ️وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد شرکت‌های کشتی‌رانی و نفتی و تعدادی نفتکش به فهرست تحریم‌های آمریکا علیه ایران اضافه شده‌اند. دولت آمریکا اعلام کرد یک شبکه انتقال نفت ایران، شامل ۱۶ شرکت، ۱۰ فرد و ۱۱ نفتکش را به فهرست تحریم‌ها علیه ایران اضافه کرده است.
استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا گفت: «اقدام خزانه‌داری علیه شبکه نفت خام ایران این را روشن می‌کند که خریداران نفت ایران مستقیماً از بازوی شبه‌نظامی و تروریستی ایران یعنی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حمایت می‌کنند.»
او گفته اقدامات آمریکا در دو هفته گذشته بایستی «هشدار محکمی» به کسانی باشد که در اندیشه تسهیل فروش نفت ایران هستند.
منوچین گفته جامعه بین‌المللی باید نفت ایران را همان‌طور که با اقدامات خشونت‌آمیز سازمان‌های تروریستی مخالف است، رد کند.
با این حال ماجرا به همین جا ختم نشد، برایان هوک، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران اعطای معافیت‌های تحریمی به خریداران نفت ایران را رد کرد.
هوک گفت که کشورش مایل به استفاده از قدرت نظامی در خاورمیانه نیست، اما به اعمال فشار علیه ایران ادامه خواهد داد.
برایان هوک تصریح کرد که ایالات متحده برای تثبیت پیشنهاد فرانسه مبنی بر ارائه خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری به ایران، هیچ‌‌گونه معافیت تحریمی صادر نخواهد کرد. او همچنین تاکید کرد که پیشنهاد مشخصی در این خصوص دریافت نشده است.
برایان هوک حتی به تعیین جایزه نیز رسید. او از جایزه تا سقف ۱۵ میلیون دلار برای هرگونه اطلاعاتی خبر داد که منجر به اختلال در مکانیسم‌های مالی مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران شود.
هر چند سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان به سخنان برایان هوک واکنش نشان داد و تروریسم اقتصادی تازه آمریکا که در راستای فشار بیشتر بر مردم ایران اعمال شده است را بشدت محکوم کرد، اما همه فضاسازی های آمریکا نشان داد که آنچه ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه چند روز قبل در جمع خبرنگاران گفته بود از عمل فاصله زیادی پیدا کرده است. لودریان تاکید کرده بود که تحقق خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری که پیشنهاد فرانسه بود با اجازه واشنگتن ممکن است.
فرانسه میانجی نیست
سوی دیگر این ماجرا دونالد ترامپ بود. او بار دیگر میانجی‌گری فرانسه میان تهران و واشنگتن را رد کرد.
رئیس‌جمهوری آمریکا هر چند احتمال دیدار با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد را رد نکرد و پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا ممکن است با رئیس‌جمهور ایران در حاشیه این نشست دیدار کند گفت: «هر چیزی ممکن است»، در خصوص طرح فرانسه برای کاستن از تحریم‌ها علیه ایران در ازای پایبندی ایران به برجام گفت که دولت او تحریم‌ها علیه ایران را رفع نخواهد کرد.
ترامپ در ادامه گفت: «همکاری رئیس‌جمهوری مکرون را بسیار تحسین می‌کنم اما قرار نیست ما از طریق رئیس‌جمهوری مکرون تعامل کنیم.»
او افزود: «مردم مستقیم با ما تعامل می‌کنند، لازم نیست به کشور دیگری رجوع کنیم. اگر کمک می‌خواستیم، از ژاپن کمک می‌گرفتیم. این کشور بزرگترین خریدار نفت آنها است. بنابراین، ما برای تعامل نیاز به کمک کسی نداریم. اگر بخواهیم، مستقیم تعامل می‌کنیم.»
ترامپ افزود: «کشورهای دیگر پیشنهاد می‌کنند که کمک کنند، ولی آنها با من موافق هستند. اجلاس بسیار خوبی در گروه ۷ داشتیم و آنها همه موافق بودند که ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد.»
آب پاکی روی دست فرانسه
سخنان ترامپ آب پاکی روی دست فرانسه بود. هر چند که نمی‌توان درباره آنچه رئیس‌جمهوری آمریکا می گوید قضاوت درستی داشت و اصولا اظهارات ضد و نقیض او به ویژه در سیاست خارجی تحلیلگران را دچار تردید می‌کند اما حداقل این موضوع در ایران کاملا روشن شد که تهران به زودی در مذاکرات با پاریس به نتیجه عملی نخواهد رسید و گام سوم در راه است.
بهزاد صابری، دستیار وزیر امور خارجه که در مذاکرات ایران و فرانسه حضور دارد نیز دیشب در همین باره در صفحه توئیتر خود نوشت: «تحلیل‌های متعارض زیادی در رسانه‌ها درباره گفت‌وگوهای ایران و فرانسه مطرح شده است. اگر ساده بخواهیم بگوییم: سناریوهای مختلف بین ایران و فرانسه مورد بحث قرار گرفت. ایران خطوط قرمز خود را صراحتا تبیین کرد. هیچ رقم دقیق یا برنامه قطعی مورد توافق قرار نگرفته است چرا که فرانسه نیاز داشت تا با سایرین مشورت کند.
تا زمانی که گفت‌وگوها به نتیجه برسد، ایران به گام‌های خود در زمینه توقف جزئی اجرای تعهدات هستهای خود وفق برجام، منطبق با حقوق ایران در پاراگراف ۳۶ این توافق، ادامه می‌دهد. دیپلماسی سازنده و مقاومت قوی، تداوم خواهد داشت. خواهیم دید که در آینده چه روی خواهد داد.»
در نهایت در ساعات پایانی شب گذشته اعلام نهایی از سوی حسن روحانی بود. رئیس جمهوری در نشست مشترک با سران قوا اعلام کردکه ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را از روز جمعه بر خواهد داشت و در چارچوب آن سازمان انرژی اتمی باید هر آنچه کشور در زمینه تحقیق وتوسعه فناوری هستهای نیاز دارد، اقدام کند.
روحانی گفت: «اقدامات ایران در چارچوب مقررات آژانس خواهد بود و مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست و هر زمان به تعهدات خود برگردند ما هم به تعهدات برجامی بر می‌گردیم.»
گام سوم
به این ترتیب فردا روز اجرای سومین گام از کاهش تعهدات ایران خواهد بود. برخی منابع آگاه بر این باورند که این دور از کاهش تعهدات برجامی ایران حوزه تحقیق و توسعه را شامل شود و تهران بر این اساس برخی محدودیت‌ها در گسترش نسل سانتریفیوژها را برای بازه زمانی ۶۰ روز رعایت نکند.
به گفته این منابع اقدامات احتمالی ایران شامل تغییر نسل سانتریفیوژها فراتر از نسل اول،افزایش تعداد سانتریفیوژها فراتر از ۵۰۶۰، عدم پایبندی به سطح غنی‌سازی ۴.۵ درصد، (تا ۲۰ درصد) وتوسعه غنی‌سازی در نطنز و برداشتن محدودیت‌ها در تحقیق و توسعه از جمله گسترش نسل‌های سانتریفیوژ خواهد بود.
با گام تازه ایران، فرصت غرب برای حفظ برجام به ثانیه شماری می‌افتد و احتمالا ۶۰ روز آینده تنها فرصت باقی‌مانده برای حفظ توافقی باشد که برخی از تحلیلگران آن را یکی از مهم‌ترین توافق‌های بین کشورها می‌دانند.
ارسال دیدگاه