حال خراب این روزهای "خاک" در مازندران؛
طلایی که "خاک" شد!
تهران (پانا) - آلودگی خاک این روزها موضوعی نیست که بتوان به آسانی از آن گذشت، زمانی‌که زباله‌ها به‌صورت غیراصولی در یک محیط دپو می‌شود و اقدام خاصی برای رفع این معضل کابوس‌وار نشده، شیرآبه‌ها وارد آ‌های زیرزمینی می‌شوند و در نهایت خاک و آب، هر دو را آلوده می‌کنند، باید به موضوع سومی نیز فکر کرد،"امنیت ماده غذایی".
به‌گزارش ایسنا، گاهی اوقات برخی‌ها با یک کابوس، به خود آمده‌اند و مسیر زندگی‌شان را تغییر داده‌اند و پس از تعبیر آن، به سراغ راهی برای رفع آن گشته‌اند و گاهی اوقات نیز، برخی‌ها آنقدر کابوس می‌بینند که از سر تکرار آن، دیگر به یک موضوع عادی زندگی روزانه‌شان بدل شده است.
این داستان، حکایت این روزهای داستان زیست‌محیطی مازندران و عنصر ارزشمندی به نام "خاک" است. تا یادمان می‌آید یک روز بحث از جنگ بر سر حفظ خاک بود و این روزها، خود، خواسته یا ناخواسته، در مسیری حرکت می‌کنیم که از دلایل نابودی کابوس‌وار آن هستیم.
در مازندران، خاک ارزش "طلا" را دارد، "خاک، زمین و کشاورز" سه عنصر جدایی‌ناپذیر از یکدیگر در این استان هستند که سال‌های سال در کنار یکدیگر با هم انس گرفته‌اند و به عناصر لازم و ملزوم هم بدل شده‌اند اما خاک مازندران، این روزها حال و روز خوبی ندارد.
رهاسازی منابعی همچون پساب‌ها و فاضلاب‌های شهری و صنعتی قبل از تصفیه در اراضی، وجود کوه‌های زباله در شهرهای مختلف که به‌صورت کاملا غیراصولی دفن می‌شوند و نفوذ شیرآبه‌های سمی و خطرناک، همه و همه در نهایت به یک نتیجه مشخص منتج می‌شود، " ویرانی خاک".
آلودگی خاک این روزها موضوعی نیست که بتوان به آسانی از آن گذشت، زمانی‌که زباله‌ها به‌صورت غیراصولی در یک محیط دپو می‌شود و اقدام خاصی برای رفع این معضل کابوس‌وار نشده، شیرآبه‌ها وارد آب‌های زیرزمینی می‌شوند و در نهایت خاک و آب، هر دو را آلوده می‌کنند، باید به موضوع سومی نیز فکر کرد،"امنیت ماده غذایی".
محمدعلی بهمنیار عضو هیئت علمی گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری چندی‌پیش گفته بود که زباله‌هایی که در مازندران در مناطق گوناگون به‌شکل غیراصولی دفن می‌شوند مصداق واقعی آلایندگی شدید خاک هستند.
بهمنیار همچنین تاکید کرده بود که نفوذ عناصری که به‌علت دفن زباله وارد عمق خاک می‌شوند غیرقابل احیا و اصلاح است، این عناصر به‌دلیل نفوذ به اعماق خاک و همچنین منابع آب‌های زیرزمینی قابل تصفیه و بازیابی نبوده و مشکلات عدیده‌ای را برای خاک و آب ایجاد می‌کنند.
نکته جالب توجه، با نابودی خاک، زمان مطلوب برای تولید آن در شرایط مناسب در مازندران بین ۳۰ تا ۴۰ سال است و با این تفاسیر اهمیت خاک برای مردم این استان که کشاورزی مهم‌ترین رکن زندگی‌شان است بیشتر می‌شود.
بحث قابل‌توجه دیگری که به‌نظر می‌رسد از سوی مسئولان، خواسته یا ناخواسته به فراموشی سپرده شده است، موضوع آلودگی برخی اراضی کشاورزی است که دقیقا در کنار سایت دپوی زباله قرار دارند.
در حالیکه شیرآبه‌های اراضی کشاورزی به آسانی و طی کمترین فاصله وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود و خاک اراضی کشاورزی را آلوده می‌کند اما همچنان شاهد کشت و کار در این مزارع هستیم.
همچنین براساس نظر کارشناسان، بخشی از خاک مازندران به‌ویژه در برخی از فصول سال، با آلودگی شدید روبه‌رو می‌شود و بیشتر محققان معتقدند این خاک‌ها در وهله اول در کنار کارخانه‌ها و شرکت‌هایی هستند که سیستم دفع و تصفیه فاضلاب مناسبی ندارند.
محمدعلی بهمنیار عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در مورد انواع آلودگی‌های خاکی اظهار کرد: آلودگی خاک یا به‌صورت پراکنده و نقطه‌ای است و شامل آن نواحی بوده که از کودها و سموم کشاورزی استفاده می‌شود و یا از طریق آب‌های رودخانه‌ها وارد اراضی کشاورزی خواهد شد. همچنین در برخی مواقع سنگ‌ها و موادی که از کوهستان به‌سمت پایین دست می‌آید دارای مقداری آلودگی است.
نکته مهمی که بسیاری از کارشناسان به آن معتقدند و نیاز به توجه ویژه‌ای نیز دارد، این است که نمی‌توان به‌طور دقیق گفت، کدام نقطه از مازندران، خاک آلوده‌تری دارد اما قطعا در نگاه اول خاک‌هایی که در معرض آبیاری با پساب‌ها، آب کارخانه‌ها و صنایع هستند آلودگی بیشتری دارند، به این ترتیب برخی مناطق نزدیک به منابع آلوده‌کننده مانند شهرک‌های صنعتی، پساب کارخانه‌ها و صنایع در خط مقدم احتمال آلودگی خاکی قرار دارند.
چندی‌پیش بود که فردین صادق‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، با بیان اینکه احتمال آلودگی آب و خاک در مجاورت شهرک‌های صنعتی حدود ۹۰ درصد است، اظهار کرد: آلودگی‌های صنعتی متفاوتی مانند کروم، سرب، آلاینده‌های عالی وجود داشته که با انجام نمونه‌برداری می‌توان میزان آلودگی و نوع صنعت را مشخص کرد.
او همچنین تاکید کرده بود که محصولات زمین‌های کشاورزی مجاور شهرک‌های صنعتی در تمامی فصول نیازمند بررسی و پایش است.
از سویی دیگر کودهای شیمیایی، نیز یکی از مهم‌ترین منابع آلوده‌کننده خاک به‌حساب می‌آید، به‌همین دلیل باید خاک‌های استان به‌صورت هدفمند بررسی شود و با مدیریت درست جلوی استفاده بی‌رویه از کودها و سموم شیمیایی گرفته شده و راه کاری برای تصفیه پساب کارخانه‌ها و صنایع ارائه گردد تا منابع آلوده‌کننده خاک ساماندهی شوند.
موضوعی که این روزها بیشتر از گذشته به آن، در حوزه خاک به آن توجه می‌شود مسائل مربوط به برداشت‌های غیر اصولی و بی‌رویه و همچنین قاچاق منابع خاکی است. به‌عنوان مثال در شرق مازندران و در حوالی شهرستان بهشهر، کوه‌خواری عجیبی از سوی برخی معادن رقم خورده است که به تبع آن، شاهد " خاک‌خوری" نیز بوده‌ایم.
هرچند سردار سیدمحمود میرفیضی، فرمانده انتظامی مازندران، در این زمینه می‌گوید: حوزه خاک تخصصی است و سازمان صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی باید پاسخگوی برداشت‌های غیراصولی و قاچاق خاک باشد.
او با به موضوع خلا قانونی حفظ ذخایر ارزشمند خاک اشاره کرد و گفت: موضوع مهمی که باید به آن توجه شود، آموزش همگانی و اطلاع‌رسانی دقیق نسبت به اهمیت مباحث مربوط به حوزه خاک است.
مازندران، به‌گفته کارشناسان، خاک محل ورود و خروج برخی عناصر است و چنانچه عناصر ورودی خاک به‌راحتی تجزیه نشده و دارای نیمه عمر طولانی باشند در خاک باقیمانده و تجمع آنها سبب افزایش غلظت آن عنصر در خاک می‌شود. افزایش غلظت و تجمع این عناصر در خاک که از آن تحت‌عنوان عناصر سنگین، سمی یا آلوده‌کننده نام برده می‌شود مبحث آلودگی خاک را مطرح کرده که پیامد آن از بین رفتن بیولوژی خاک، کاهش موجودات زنده و باکتری‌های مفید و در نهایت کاهش توان حاصلخیزی خاک می‌شود موضوعی که با زندگی کشاورزان در مازندران رابطه‌ای مستقیم دارد.
ارسال دیدگاه