افزایش اعتیاد در میان دانشجویان

به‌گزارش ایسنا، امروزه بلای خانمان‌سوز اعتیاد جوامع بشری را در چنگال مرگبار خود گرفتار کرده و رهایی از آن نیز دشوار و ناممکن می‌کند. سابقه آشنایی بشر با مواد مخدر حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد برآورد شده و با توجه به اهمیت این موضوع و لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه در این ارتباط سازمان‌ملل متحد در سال ۱۹۸۷ (۳۲ سال پیش)، روز ۲۶ ژوئن برابر با پنج تیر را روز جهانی مبارزه با قاچاق و سوءمصرف مواد مخدر اعلام کرده است.

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و کارشناس مسئول مرکز مشاورة دانشگاه خلیج فارس بوشهر اظهار کرد: از زمانی‌که شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر در استان بوشهر به‌صورت رسمی کار خود را آغاز کرد ما نیز به‌شکل حرفه‌ای و جدی در سطح دانشگاه و تحت‌نظر وزارتخانه و همچنین شورای مبارزه با مواد مخدر برنامه‌ها و اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دادیم. از آنجایی که فضای دانشگاه را مجموعه‌ای از افراد دانشجو و جوان تشکیل می‌دهد، مصرف مواد مخدر می‌تواند آسیب‌های جدی به این قشر در زمینه افت تحصیلی ایجاد کند.

پیشگیری از آسیب‌های روانی و جسمی مواد مخدر

سیده زحل قانعیان با اشاره به بخشی از این فعالیت‌ها و اقدامات گفت: برنامه‌های پیشنهادی جهت پیشگیری از آسیب‌های روانی و جسمی مواد مخدر می‌تواند شامل موارد متعددی باشد، از جمله همکاری بهزیستی با مراکز فنی‌‌حرفه‌ای جهت آموزش مهارت‌های شغلی به افراد با هدف اشتغال برای کسانی‌که بیشتر در معرض این آسیب هستند، مانند فرزندان طلاق، والدین معتاد به مواد مخدر، و یا اشخاصی که خود مدتی در معرض این آسیب بوده و در حال‌حاضر ترک کرده‌اند. اگر این امر محقق گردد خود می‌تواند فراغت اشخاص را در جهت خودسازی زندگی آنها با هدفی مطلوب پر کرده و گرایش آنها را به مسائلی آسیب‌زا از این قبیل کم کند.

او بیان کرد: آگاهی والدین در زمینه آسیب‌های مواد مخدر نقش پررنگی در کم کردن و پیشگیری دارد. آگاهی والدین از شناخت آسیب‌ها و تأثیر و پیامدهای آن می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری داشته باشد.

کارشناس مسئول مرکز مشاوره دانشگاه خلیج فارس بوشهر خاطرنشان کرد: به‌دلیل اینکه دانشجویان در محیطی همگن زندگی کرده و در سنی قرار دارند که تمایلات آنها به‌هم شبیه است، احتمال اینکه رفتارهای آسیب‌زا در آنها تقویت شده و یادگیری اتفاق بیفتد، بسیار وجود دارد، چرا که در این سن قرار گرفتن در جمع دوستان و همچنین فشار گروه همسالان و یا موقعیت‌هایی خاص مانند فصل امتحانات، شکست‌های عاطفی، و یا قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که فرد توانایی مدیریت آن را ندارد، احتمال آسیب‌های نابهنجاری مانند استعمال دخانیات را زیاد می‌کند.

قانعیان در پاسخ به اینکه فرهنگ‌سازی در زمینه مبارزه با مواد مخدر بر عهده چه کسانی است، بیان کرد: هر جامعه‌ای متناسب با نیاز خود محتاج فرهنگ‌سازی خاصی بوده و نمی‌توان یک روش را برای همة جوامع یکسان در نظر گرفت، ولی آن چیزی‌که به‌صورت غالب اتفاق می‌افتد تدوین سیاست‌های کلان توسط پژوهشگران و سیاستمداران و اعلام آن به صورت آئین نامه یا بخشنامه‌های هدفمند به مراکز مربوطه است.

تأثیر الگوها بر روی عملکرد جوانان

او با اشاره به نقش بارز الگوپذیری افراد در استعمال دخانیات عنوان کرد: به‌دلیل اینکه قشر جوان و نوجوان الگوپذیری بالایی دارند تا حد زیادی سعی می‌کنند رفتارهای خود را از الگوهایی که در جامعه وجود دارد بگیرند، این الگوها می‌تواند سلبریتی، هنرپیشه، فوتبالیست و… باشد، و می‌توانند به‌طور محسوس و گاه نامحسوس بر روی عملکرد جوانان تأثیر بگذارند، چون این اشخاص به‌عنوان یک فرد موفق و الگو شناخته شده و وقتی چنین فردی یک رفتار آسیب‌رسان را از خود بروز دهد کار او از جنبة آسیب دور شده و می‌تواند به‌عنوان یک هنجار شناخته شود تا به‌عنوان یک امر نابهنجار.

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ادامه داد: به‌عنوان نمونه اگر ورزشکاری از دخانیات استفاده کند فرد با خود اینگونه استنتاج می‌کند که چنین فردی وقتی با وجود استعمال این مواد توانسته موفق باشد پس این مواد آسیب جدی وارد نمی‌کند و اعتیادآور نیست، و یا به‌عنوان نمونه جذابیتِ ژستی که یک بازیگر با استفاده از سیگار نشان می‌دهد قطعاً برای افراد متفاوت و جذاب‌تر از سیگار کشیدن یک فرد عادی در خیابان است.

مصرف مواد مخدر به‌عنوان یک پرستیژ اجتماعی

سیده‌زحل قانعیان در پاسخ به این سوال که کدامیک از انواع مواد مخدر در بین مصرف‌کنندگان بیشتر است اشاره به موادی مانند گُل، ماریجوانا، الکل و سیگار داشت. همچنین در جواب اینکه مصرف این مواد در بین خانم‌ها بیشتر است یا آقایان، عنوان کرد: پیش از این استعمال این مواد در بین آقایان بسیار بیشتر از خانم‌ها بوده است، ولی امروزه به‌دلیل اینکه در فرهنگ جامعه چنین رفتارهایی در بین خانم‌ها نیز به‌شکل یک هنجار و یا پرستیژ اجتماعی شناخته شده، بنابراین مصرف این مواد در بین خانم‌ها نیز زیاد شده است. این آسیبی است که امروزه در سطح استان خودمان بوشهر نیز هنگام قدم‌زدن در ساحل زیبای دریا زیاد به‌چشم می‌بینیم. زنان و یا دخترانی که مشغول کشیدن قلیان میوه‌ای در ساحل دریا هستند، این رفتاری است که در قدیم فقط در روستاهایی که این رفتار جز فرهنگ آنها بود دیده می‌شد و در بین قشر جوان آن روستاها کمتر به‌چشم می‌خورد، ولی امروزه در جامعه موقعیت‌های مختلف را که رصد می‌کنیم می‌بینیم در کافه‌ها و سواحل و مکان‌های تفریحی مختلف مشغول استعمال این مواد آسیب‌زا هستند، و متأسفانه نه به‌عنوان یک عادت یا رفتار ناشایست بلکه به‌عنوان یک پرستیژ اجتماعی در بین افراد کاربرد پیدا کرده است.