در گفت و گو با پانا
معلم نمونه بنابی: شایستگی معلم در عمل کردن به گفته‌های خود است
بناب ( پانا ) - معلم نمونه استانی از شهرستان بناب استان آذربایجان شرقی در خصوص باید و نبایدهای یک معلم شایسته بر این باور است که برای یک معلم رعایت آنچه به دانش آموزان یاد می‌دهد و می‌گوید در بیرون از کلاس یک اصل مهم است.
نورعلی آین، معلم نمونه استانی و جانباز و ایثارگر بنابی است که در گفت‌وگویی تفصیلی از تلاش‌های خود برای تربیت دانش‌آموزان خلاق و شاداب می‌گوید.
آین پنجاه ساله است و ۲۸ سال سابقه خدمت دارد، او بهترین راه برای گریز از بیماری و کسالت را خدمت به مردم و حل مشکلات ارباب رجوع می‌داند و معتقد است پیشرفت همه جانبه یک کشور در دست معلمان آن کشور است، در ذیل گفت‌و گویی با این معلم نمونه انجام داده‌ایم که با هم می‌خوانیم:
لطفا خودتان رو معرفی کنید؟
نورعلی آین هستم. پنجاه ساله و دارای مدارک تحصیلی کارشناسی دبیری زیست شناسی وکارشناسی ارشد آموزش و بهسازی منابع نیروی انسانی. متاهلم و سه فرزند دارم. از سال ۱۳۷۳ تاکنون درکلاس درس و سمت‌های مختلف مشغول به خدمت هستم.
مختصری به تاریخچه کاری خود اشاره کنید؟
پس از فارغ التحصیلی از رشته دبیری زیست‌شناسی از دانشگاه تبریز در سال ۱۳۷۳ ابتدا به عنوان دبیر و بعد به عنوان معاون آموزشی دبیرستان مشغول به کار شدم. در سال ۱۳۷۴ به دلیل تولید و استفاده بهینه از تجهیزات آموزشی به عنوان دبیر هماهنگی ستاد تجهیزات آموزشی منطقه و سه ماه بعد به عنوان کارشناس مسئول آموزش متوسطه منصوب شدم.
در سال ۱۳۷۸ به عنوان کارمند نمونه به سفر حج مشرف شدم و بعد از آن تا سال۱۳۸۷ به مدت هفت سال کارشناس مسئول حراست و نیز کارشناس مسئول ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات مدیریت آموزش وپرورش شهرستان مراغه بودم و از سال ۱۳۸۷ به عنوان معاون آموزش متوسطه شهرستان بناب انتخاب شدم.
از سال ۱۳۹۳ به مدت سه سال به عنوان مدیر دبیرستان ابلاغ گرفتم و دوباره از سال ۱۳۹۶ در معاونت آموزش متوسطه منطقه بناب مشغول به خدمتم هستم. در تمامی سال‌هایی که در سمت‌های اداری خدمت کرده‌ام همیشه در اوقات غیر اداری مطالعه و تدریس زیست‌شناسی داشته‌ام و از آن لذت می‌برم.
به عنوان فردی که چندین سال در مقطع متوسطه تدریس موفق داشته‌اید از چگونگی علاقه خود به معلمی،همچنین رتبه‌ها و عناوینی که در این دوران کسب کرده‌اید، بگویید؟
هرچند بیشتر طول خدمت من به صورت موظف در سمت‌های اداری به عنوان کارشناس مسئول آموزش، نظارتی و معاونت آموزشی سپری شده است، شوق و علاقه شدید من باعث شد تا به صورت محدود درس زیست شناسی تدریس کنم و از مطالعه و آموزش این درس لذت ببرم. ناگفته نماند که در سمت‌های کارشناسی عناوین کارمند نمونه استانی در سال ۱۳۷۸، و کسب عنوان اداره نمونه استانی و کشوری در سه سال متوالینیز در سابقه کاری من وجود دارد.
در زمان تصدی مسئولیت کارشناسی آموزش متوسطه به دلیل کسب رتبه اول، دوم و سوم در استان و در زمان کارشناسی حراست و ارزیابی عملکرد به دلیل کسب رتبه دو در عملکرد، از سوی وزیر و بارها از طرف مدیرکل استان مورد تشویق کتبی قرارگرفته‌ام.
بهترین و تلخ ترین خاطره دوران تدریس خود را بفرمایید؟
در جریان امتحانات نهایی سال۱۳۹۰ یکی از دانش‌آموزان که اتفاقا فرزند شهید نیز بود در ماده درسی فلسفه و منطق نمره ۴/۷۵ از ۱۵ آورده بود و طی اعتراض اول و دوم همان نمره دوباره تایید شد. آن زمان اوراق امتحانی در شهرستان مراغه تصحیح می‌شد. دانش‌آموز مذکور باز هم به اداره مراجعه کرده بود و اصرار داشت حتما نمره بالاتری می‌گیرد و در تصحیح ورقه‌اش اشتباهی صورت گرفته است.
از آنجا که همراهی نداشت که پیگیر موضوع باشد لذا با مسئولان محترم امتحانات مراغه تماس گرفتم و آنها را متقاعد کردم که پاسخنامه امتحانی وی را یک بار دیگر و با دقت بازبینی کنند تا حقی از وی ضایع نشود. نتیجه تصیحیح ورقه آن دانش‌آموز پس از بازبینی نمره ۱۴/۷۵ از ۱۵ شد و وی با شنیدن این نتیجه به قدری ابراز خوشحالی کرد که الآن هم ذائقه شادی دختر خانمی که سایه پدر نداشت در خاطر من باقی مانده است. اکنون او از کارمندان موفق وزارت کشور است.
از تلخ‌ترین خاطرات دوران خدمتم فوت دو نفر از فعال‌ترین، باسوادترین، موفق‌ترین و مشتاق‌ترین مدیران دبیرستان نمونه چمران به فاصله دو سال در اثر سانحه تصادف بود. خانم ارجمندی و خانم طالبی که اتفاقا نسبت خانوادگی نیز با یکدیگر داشتند به فاصله دو سال از یکدیگر، در اثر سانحه تصادف از بین ما رفتند و همهی معلمان آموزش وپرورش شهرستان بناب را داغدارکردند. خانم ارجمندی که فوت کرد؛ از خانم طالبی مدیر دبیرستان معراج خواهش کردیم به عنوان مدیر دبیرستان نمونه چمران منصوب شوند و ایشان برای ادامه مسیر موفق دختر خاله‌اش قبول کرد ولی دیری نپایید که او هم مسافر خانه ابدی شد. روحشان شاد و قرین رحمت حق باد.
لطفا در مورد روشی که باعث انتخاب شما به عنوان معلم نمونه شد، کمی برای ما توضیح دهید؟
یادم می‌آید در سال‌های اول خدمتم اولین بار که در بین کارشناسان آموزش متوسطه استان رتبه دوم عملکرد را کسب کردم، مدیرکل وقت، حاج آقا محمدی، یک جلد نهج‌البلاغه به بنده هدیه داد و یک جلد دیگر را نیز در همین زمان از دست جناب آقای اکرمی دریافت کردم و همواره یکی از این کتب بسیار با ارزش را در اداره و یکی را در منزل دارم و مرتب خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار مولا علی(ع) را مطالعه و مسیر خدمت اداری‌ام را با فرمایش‌های گهربار آن حضرت تنظیم می‌کنم. خدا را شکر می‌کنم که همواره راه درست را طی و ذره‌ای به صورت عمد درکار خویش قصور نکرده‌ام.
معمولا قبل از وقت اداری و کاری در محل خدمتم حاضر می‌شوم و بعد از وقت محل خدمتم را ترک می‌کنم. برای بازکردن گره ارباب رجوع در هر زمان و مکانی مضایقه نمی‌کنم. علیرغم اینکه به دلیل افتخار جانبازی این فرصت را دارم که روزانه ساعتی دیرتر از دیگر کارمندان در محل خدمت حاضر شوم، هرگز از این حق خویش استفاده نکرده‌ام. تمامی دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و آیین‌نامه و اساسنامه‌ها را به دقت مطالعه می‌کنم و خلاصه‌ای از آنها را در دفتر یادداشت خود می‌نویسم و در راهنمایی دیگران و انجام کارهایم از آنها بهره می‌برم.
اوقات جلسات، قرارها و کلاس‌های درسی را به صورت دقیق رعایت و سعی می‌کنم مشکل همکاران، دانش‌آموزان واولیا را سعی می‌کنم درک کنم و متناسب با توانم در حل آنها بکوشم.
در تدریس خود از چه روش‌ها و شیوه‌هایی استفاده می‌کنید که باعث تفاوت با دیگران شده است؟
در تدریس چه برای دانش‌آموزان عزیز و چه برای همکاران بزرگوار شیوه غالب تدریس اینجانب روش همیاری و مشارکتی است. در تدریس درس زیست‌شناسی و علوم نیز بهترین و پر بازده‌ترین شیوه، شیوه آزمایشگاهی است. اما در امور اداری کسب اطلاعات آیین‌نامه‌ای و پرسنلی به‌روز و برقراری روابط انسانی صحیح و منطقی برای رسیدن به منافع سازمانی و پرسنلی روشی موثر بوده است.
دلایل موفقیت خود را چه می‌دانید؟
نظم در کار، کسب اطلاعات آیین‌نامه‌ای و روانشناسی به‌روز، راهنمایی درست و به موقع مراجعان، مطالعه مستمر و عشق و علاقه و ازخودگذشتگی.
چه انگیزه‌ای برای انتخاب شغل معلمی داشتید؟
خداوند رحمت کند آقای حقیقت، دبیر علوم دوره راهنمایی‌ام را و سلامت دارد آقای مظهرنژاد، دبیر زیست شناسی دوره دبیرستانم را، که الحق انسان‌هایی به تمام‌معنا معلم و الگو بودند. چنان تدریس می‌کردند و چنان برای دانش‌آموزان دلسوز بودند که همان زمان تصمیم گرفتم پا جای پای آنان بگذارم و این کار را کردم. ان‌شاءالله که لیاقتش را داشته باشم. من به دلیل داشتن افتخار جانبازی و سطح سواد مناسب، در هر رشته‌ای می‌خواستم می‌توانستم وارد دانشگاه شوم ولی داشتن الگوهایی مانند معلمان بسیار بزرگوار و باسواد، انگیزه‌ام را برای معلمی وصف‌ناپذیرکرده بود و الحمدالله همچنان بر همان انگیزه هستم و از هم‌اکنون غم بازنشستگی به سراغم آمده است.
به نظر شما یک معلم خوب دارای چه ویژگی‌هایی است و به چه ظرافت‌هایی توجه دارد؟
معلم خوب اولا باید به صورت مستمر و روزانه آخرین اطلاعات و یافته‌های علمی رشته مورد تدریس و تحصیل خویش را به‌دست آورد و بر آنها تسلط یابد. ثانیا دلسوزانه و تدریجی آموخته‌های خویش را متناسب با سن و پایه تحصیلی دانش‌آموزان به آنها یاد بدهد و در این راه هرگز از دانش‌آموزان ضعیف غافل نشود.
معلم باید برای ارتقای آنها در سطح متوسط کلاس برنامه و روش مناسب داشته باشد. مشفق و دلسوز باشد و با دانش‌آموزان و افراد زیردست به مانند یک پدر مهربان رفتار کند، هیچ دانش‌آموزی را در پیش دیگران تحقیر نکند و همواره دانش‌آموزان و مراجعین خویش را تکریم کند.
همچنین باید معلم از بیرون کردن دانش‌آموزان و تنبیه بدنی و لفظی بپرهیزد که عواقب جبران‌ناپذیری به وجود می‌آورد. او باید به‌موقع و قبل از دانش‌آموزان در کلاس درس حاضر شود و بعد از آنها کلاس را ترک کند. در اول سال تحصیلی روش تدریس و برنامه‌های آموزشی و نحوه ارائه تکالیف و بررسی آنها را برای دانش‌آموزان توضیح دهد و تا آخر به گفته‌های خود عمل کند.
معلم باید انتقادپذیر و اصلاح‌گر باشد و به حرف دل دانش‌آموزان مشتاقانه گوش و مشتاقانه راهنمایی کند؛ گویی که فرزند خویش را راهنمایی و هدایت می‌کند. او باید به تعهدات خویش در قبال دانش‌آموزان و سازمان خود عمل کند.
عدالت و انصاف را در برخورد، نگاه و دادن نمره و امتیاز اوضاع خانوادگی دانش‌آموزان را در مناسبات خود مدنظر داشته باشد. صد البته معلم باید شیک‌پوش، خوش‌بو،خوش‌گفتار و خوش‌رفتار باشد، در کلاس درس خویش از حکایات و شعرهای شیرین و احادیث متناسب استفاده کند، اجازه اظهار نظر به شاگردان خویش بدهد و ارزیابی مناسب بکند.
ارتباط شما با فرزندان خودتان چگونه است و روش شما چه تفاوتی با زندگی شخصی و شغلی دارد؟
من دو دختر دارم که تحصیلات دانشگاهی داشته و معلم‌اند و پسرم در پایه دهم تحصیل می‌کند. هر سه فرزندم در مراکز استعدادهای درخشان درس خوانده‌اند و بسیار با هم مهربان و صمیمی هستیم. فکر می‌کنم پسرم نیز به دنبال شغل معلمی باشد. آنها می‌دانند من عاشق معلمی هستم و هر نوع کسالت و بیماری داشته باشم در کلاس درس یا جلسه اداری یا محل کارم بهبود می‌یابم و خستگی برایم معنا ندارد.
درست است که برای نیروهای زیر نظر خودم می‌گویم اولویت امور خانواده باشد و اولویت بعدی امور کاری و اداری، ولی برای من همیشه امور شغلی‌ام اولویت بوده و بر آن پایدارم، فرزندانم نیز این رویه را دوست دارند و بدان می‌بالند اما هر نوع کاری که بچه‌هایم داشته باشند تا آخرین امکانم برایش می‌کوشم.
بیشترین خواسته‌ای که یک معلم از مسئولان دارد، چیست؟
تکریم و پیگیری خواسته‌های علمی، صنفی و حقوقی، رعایت عدل و انصاف در مورد همه از خواسته‌های همه معلمان است. البته از مسئولان انتظار می‌رود بین کارکنان دولت، حق و عدالت را برقرار کنند و از ایجاد فاصله معنادار جلوگیری کنند. پیشرفت همه جانبه یک کشور در گرو سیستم تعلیم و تربیت آن کشور است و آن هم به دست معلمان باکفایت صورت می‌پذیرد، لذا نباید حرمت و اعتبار و حقوق معلمین شکسته شود.
از برنامه‌های آتی خود برای آینده بفرمائید؟
با توجه به اینکه وارد بیست و هشتمین سال خدمتم شده ام لذا در صدد هستم تا اگر عمری باقی باشد از سیستم تعلیم و تربیت جدا نشوم و فعالیتی را برنامه ریزی کنم که درآن معلمی باشد.
میزان مطالعه شما در روز چقدر هست و بیشتر چه موضوعاتی رو مطالعه می کنید.
در بعضی مواقع بعد از نماز صبح یک ساعت و در اکثر اوقات بعد از ظهرها از ساعت ۱۷ تا ۱۹ و شب‌ها قبل از خواب نیز مطالعه می‌کنم. مطالعات بنده بیشتر در موضوعات قرآنی، نهج البلاغه، تاریخ و بیشتر از همه زیست شناسی و مدیریت است و روزانه بیش از یک ساعت مطالعه می‌کنم مگر اینکه مناسبت خاصی وجود داشته باشد.
وظیفه و نقش(بایدها و نبایدها) یک معلم شایسته در ارتباط موثر با دانش‌آموزان در خارج از کلاس درس و مدرسه چیست؟
رعایت آنچه به دانش‌آموزان یاد می‌دهیم و می‌گوییم در بیرون از کلاس درس برای معلم یک اصل مهم است. رعایت اصل تغافل در مشاهده بعضی از رفتارهای دانش‌آموزان که به کلاس درس ارتباط ندارد و تکریم دانش‌آموزان در مواجهه با آنها.
ضمنا نباید در بیرون از کلاس درس به دانش‌آموزان بی‌تفاوت و یا بی‌محل باشیم که انگار آنان نمی‌شناسیم آنها معمولا به اقتضای سن خویش مقید و کم‌رو هستند در سلام دادن. همچنین از گفتن اسرار دانش‌آموزان در پیش دیگران و محافل و به ویژه آشنایان آن ها بپرهیزیم.
معلمان در برقراری ارتباط موثر با دانش‌آموزان با چه مشکلات و چالش‌هایی مواجه‌اند؟
برخی از همکاران مطالعه روانشناسی کافی ندارند و تحولات عظیم و سریع جوامع جهانی و ارتباطات اطلاعاتی و انسانی و فضای مجازی را مدنظر قرار نمی‌دهند و از سویی متاسفانه خانواده‌ها نیز به این موضوع واقف نیستند و از معلمان بزرگوار همان انتظار زمان تحصیل خویش را دارند که مدت‌ها از آن موقعیت و وضع گذشته است.
از طرفی زیرساخت‌ها نیز متناسب با وضعیت فعلی جامعه برای معلم مانند تجهیزات و امکانات آموزشی و آزمایشگاهی، فضای فیزیکی مناسب و حتی محتوای درسی مناسب و متناسب با تغییرات به وجودآمده فراهم نیست. دخالت‌های غیر علمی بعضی از سازمان‌ها در امور تعلیم و تربیت کشور، تداخل شیوه‌ها و روش‌های تعلیم و تربیت در این دخالت‌ها و صدها عامل دیگر که در این مبحث کوتاه مجال طرح آنها نخواهد بود.
شما برای حل مسائل تربیتی دانش‌آموزان چه کاری انجام می‌دهید؟
«گر سرو کارت با کودک فتاد/ پس زبان کودکی باید گشاد»؛ با کودکان باید کودک بود و با نوجوانان، نوجوان با جوانان، جوان. اگر با آنها صمیمی باشیم البته در حد منطقی و با رعایت اصول تعلیم و تربیت و خودمان به گفته‌های خویش عامل باشیم دانش‌آموزان نیز قبولمان می‌کنند. من همیشه این موضوع را مدنظر دارم.
اگر در پایان گفت‌وگو تمایل دارید به موضوعی اشاره کنید، بفرمایید؟
از دوستان عزیزی معلم می‌شوند درخواست می‌کنم با عشق و تعصب به این وادی وارد شوند و همواره و به صورت مستمر در صدد کسب بهترین روش های تعلیم و تربیت باشند و از مسئولان بزرگوار خواهش می‌کنم دراحراز شأن و منزلت معلم، تکریم وی و تقدیس شغل معلمی از هیچ تلاشی مضایقه نکنند چون پیشرفت و ترقی هر قومی از تربیت انسان‌های مترقی و متعالی خواهد بود. امید است صاحب منصبان حکومت و قدرت کشور عزیزمان به این موضوع بیشتر بپردازند.
گفت وگو از موسی خوبی
ارسال دیدگاه