یک پزشک به ازای هر دو کاروان به حج امسال اعزام می‌شود

مرکز پزشکی حج و زیارت، زیر مجموعه جمعیت هلال احمر است و از سال ۷۰ در حج تمتع، حج عمره، عتبات عالیات به طور ویژه در ایام اربعین حسینی و سوریه حوزه فعالیت می‌کند. البته اکنون دو وظیفه مرکز پزشکی حج و زیارت در بخش حج عمره و سوریه کاهش یافته است. گروه اجتماعی خبرگزاری پانا برای تشریح اقدامات این مرکز گفت‌وگویی را با محمدتقی حلی‌ساز، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.

اولین گروه پزشکان چه زمانی اعزام می‌شوند؟

در حج تمتع امسال نیز همچون سنوات گذشته به عنوان تیم درمانی در کنار زائران حضور خواهیم داشت و از این رو نخستین گروه پزشکی هلال احمر ۱۳ تیر اعزام می‌شوند چرا که فاصله راه‌اندازی خدمات در مدینه و مکه بسیار کوتاه است و تیم‌ها باید زودتر روند کار را انجام دهند.

جذب پزشکان برای اعزام به سرزمین وحی به چه صورت انجام می‌شود؟

طبق سیاستی که وجود دارد، پزشکان به دو گروه تقسیم‌بندی می‌شوند. افراد با تجربه کسانی هستند که حج را قبلا به جا آورده‌اند و اکنون از لحاظ شرع مبین اسلام حضور آنها در ایام حج می‌تواند با عملیات سنگین حج همراه نباشد و فقط عمره‌گذار باشند. یک گروه دیگر هم هستند که سفر اولشان است و باید مانند بقیه زائران که سفر اولی هستند، مراسم حج را انجام دهند. پیشتر فراخوانی برای افراد متقاضی از طریق صدا و سیما، سازمان نظام پزشکی و سایت مرکز پزشکی اعلام شد تا متقاضیان ثبت‌نام کنند. از بین این افراد آنهایی که ثبت‌نام کردند بیش از یک برابر و نیم مورد نیاز بوده است که یکسری افراد را بر اساس آیتم‌های مختلف انتخاب کردیم و در کمیته سلامت بحث شده است. تخصص‌هایی را که مورد نیاز نبود،نادیده گرفتیم و به ازای هر دو کاروان، یک پزشک انتخاب شده است. سعی شده در انتخاب پزشک زن و مرد تناسب ایجاد شود زیرا این توقع از ما وجود دارد که در ایام حج بعضی از خدمات از سوی پزشکان زن ارائه شود.

قرار است در حج تمتع امسال چه تعداد پزشک اعزام شوند؟

هنوز بر روی عدد کامل با سازمان حج و زیارت به توافق کلی نرسیده‌ایم اما فکر می‌کنم حدود ۵۵۰ نفر باشند. تیم درمان ما شامل تیم پزشکان متخصص، پرستاران، مددکاران بهداشت، مسئول دارویی و آزمایشگاه هستند که به حج اعزام می‌شوند.

در جذب پزشکان آیا تعادل تعداد سفرها رعایت می‌شود؟

افرادی را داریم که بیش از ۳۰ بار اعزام شده‌اند. مسئولان تغییر کرده‌اند اما آنها بازهم به حج رفته‌اند. اصلاً موضوع رانت مطرح نیست. افرادی اعزام می‌شوند که بتوانند خدمتی را ارائه دهند. مبنای ما انجام حج نیست بلکه ارائه خدمات بهتر به زائران خانه خداست. البته محدودیت سنی برای پزشکان تعیین شده است: ۵۰ سال سن برای حج اولی‌ها و ۵۵ سال سن برای افرادی که بار اولشان نیست، تعیین شده است.

در ایام برگزاری مراسم حج، عمدتا چه بیماری‌هایی در بین زائران شیوع دارد؟

الگوی بیماری‌هایی که در ایام تمتع وجود دارد، مشخص است و لیست بیماری‌ها طبق سنوات گذشته تهیه شده است. در قله این لیست، بیماری‌های قلبی و عروقی وجود دارد. از آنجا که زائران در سنین جوانی نیستند، همواره در خطر ابتلای آن قرار دارند. در کنار آن بیماری‌های تنفسی است. مشکلات عضلانی به دلیل پیاده‌روی‌ها طولانی مدت و دردهای مفاصل در رتبه‌های بعدی قرار دارد. البته در مواردی شکستگی‌ها، تصادف یا ضایعات پوستی و چشمی و دستگاه گوارشی نیز وجود دارد. علاوه بر این در سال‌هایی که ایام حج در فصل گرم قرار دارد، گرمازدگی نیز یکی از مواردی است که با آن روبه‌رو هستیم. تمهیداتی برای این بیماران اندیشیده شده است تا زائران با کمترین مشکل مواجه شوند.

پرونده الکترونیک زائران خانه خدا تکمیل شده است؟

چند سالی است که پرونده الکترونیک حج اجرا می‌شود. زائران خانه خدا مورد معاینه و تشخیص اولیه قرار می‌گیرند و یکسری آزمایش‌های اجباری را باید انجام دهند. تست‌هایی که انجام می‌شود در پرونده زائر ثبت می‌شود و تمام اطلاعات به پزشکان مستقر در حج منتقل می‌شود و سوابق پزشکی بیمار آنجا قابل مشاهده است.

با توجه به تحریم‌هایی که علیه ایران وجود دارد، مشکلی برای تأمین داروهای زائران خانه خدا وجود دارد؟

نه به هیچ وجه مشکلی برای تامین داروها وجود دارد. بیش از ۸۵ درصد از داروهای مورد نیاز ما بر اساس تجربه سالیان گذشته خریداری و بسته‌بندی شده است. سهم مدینه و مکه مشخص شده است. اکنون آماده هستیم که طبق اعلام عربستان از پانزدهم شوال بسته‌ها را ارسال کنیم. برای داروهای ضروری افرادی که بیماری خاص دارند نیز مشکلی وجود ندارد منتهی یکسری از بیماران هستند که برای اعزام به سرزمین وحی باید حتماً از فیلتر پزشکی عبور کنند. اگر افراد داروی تخصصی خاصی را مصرف می‌کند که جزو اقلام ممنوعه نیست، باید خودشان داروی مورد نیاز را به اندازه مصرف بیاورند. ممکن است بعضی مواقع اتفاقاتی بیفتد که در آن صورت به صورت محدود این داروها را تأمین می‌کنیم و اگر ضرورت پیدا کند همچون سنوات قبل از بازار سعودی تهیه خواهد شد.

آماری هم از تعداد مرگ و میر و علت فوت زائران خانه خدا بفرمایید.

به طور متوسط در سال‌های گذشته در حج آمار زائران فوت‌شده، بین ۶ نفر و ۱۱ بوده است. سال گذشته کمتر از ۲۰ زائر خانه خدا فوت کرده‌اند. برای ما همین عدد خیلی سخت و سنگین است اما آمار بدی نیست که بخواهیم بگوییم کم‌کاری شده است یا مشکلاتی بوده است. تمهیدات لازم برای سلامت زائران وجود دارد و هیچ کشوری در بین کشورهایی که حضور پیدا می‌کنند و زائران زیادی دارند همچون مصر، ترکیه، اندونزی، عراق، هند و پاکستان مانند مرکز پزشکی ایران را در اختیار ندارند.

با توجه به اینکه مناسک حج یکی از بزرگترین مناسک مذهبی است، بیشترین مشکلی که مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر طی این سال‌ها با آن روبه‌رو بوده در چه بخشی است؟

برای اینکه حجی برگزار شود و کارها به درستی انجام شود، باید با ۱۶ ارگان مختلف هماهنگی‌های لازم انجام شود. هر وقت مشکلی ایجاد شده است در این ناهماهنگی و نبود ارتباط بین دستگاه‌ها بوده است وگرنه همه افرادی که مشغول فعالیت هستند، از روحیه و انگیزه لازم برخوردارند. گاهی در هماهنگی‌هایی که می‌شود با ضعف‌هایی روبه‌رو هستیم و فکر می‌کنم اگر کسی این همدلی را به اندازه‌ای برساند که بین دستگاه‌ها، هماهنگی‌ها به درستی انجام شود مشکلات بسیار اندک خواهد بود. مابقی مشکلات غیر سیستمی است به عنوان نمونه خطای یک پزشک یا بی‌توجهی یک پزشک. به طور معمول مشکلاتی که از سال قبل وجود داشته آسیب شناسی شده و سعی می‌‌شود سال بعد مشکلات برطرف شود.

با مشکلات مالی نیز مواجه هستید؟

موضوعات مالی همواره وجود دارد ولی کمترین تأثیر را بر یک حج خوب دارد.

در برگزاری مراسم حج و خدماتی که مرکز پزشکی حج و زیارت ارائه می‌دهد، اختلالی هم در ارتباط شما با کشور عربستان ایجاد شده است؟

به نظر می‌آید کشور عربستان سعی می‌کند موضوع حج را از سیاست جدا کند. من به عنوان رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت که بخشی از کارها را از طریق سازمان حج و زیارت انجام می‌دهم تاکنون با مشکلی در بخش بین‌الملل برخورد نکرده‌ایم.