صدراعظم نوری خبرداد: شناسایی ۲۲ هزار ساختمان ناایمن در پایتخت

زهرا صدراعظم نوری در نطق پیش از دستور خود به مناسبت سالگرد حادثه تلخ پلاسکو گفت: تاریخ ایران‌زمین، مملو از رشادت‌های قهرمانانی است که جان عزیز خود را فدای امنیت و آسایش ملت خویش کرده‌اند. قهرمانانی که زندگی‌شان، ناجی زندگی دیگران و مرگشان، تولد دوباره ارزش‌های انسانی است. یکی از روزهایی که رشادت‌های جان برکفان آتش‌نشان کشور را در یاد و خاطره همه ایرانیان زنده می‌کند، روز حادثه فروریزش ساختمان پلاسکو است.

وی ادامه داد: این حادثه قامت قهرمانان آتش‌نشان و چندین نفر از شهروندان عزیزمان را شکست و غمی جانکاه قلب ایرانیان را به درد آورد. علاوه بر گرامی‌داشت یاد و خاطره شهدای آتش‌نشان پلاسکو باید تاکید کرد که پلاسکو اولین و آخرین حادثه‌ای نیست که آتش‌نشانان، ایثارگرانه در برابر مخاطرات، جان خود را به خطر می‌اندازند.

این عضو شورا با بیان اینکه حادثه آتش‌سوزی و تخریب ساختمان پلاسکو محصول هم‌افزایی عوامل گوناگونی بوده است، گفت: قطعا توجه و حذف یک یا چند مورد از آنها می‌توانست سرنوشت جانباختگان، مالباختگان و سازه تاریخی پلاسکو را تغییر دهد.

وی ادامه داد: در اوضاعی که در تهران مراکز جمعیتی نظیر پلاسکو کم نیستند انتظار می‌رود که پس از سپری شدن دو سال از حادثه تلخ پلاسکو و علی‌رغم تاکیدات مقام معظم رهبری، ریاست‌جمهوری و تشکیل کمیته‌ها و کارگروه‌های متعدد در دولت، مجلس شورای اسلامی، شورای اسلامی شهر تهران و سایر نهادها و سازمان‌های مرتبط و انجام مجموعه‌ای از مطالعات و بر اساس آسیب‌شناسی انجام شده، برای رفع خلاء‌های قانونی، تدوین ضوابط، شفاف کردن مسئولیت‌ها و وظایف دستگاه‌های اجرایی، اصلاح رویه‌ها و چگونگی مقابله با این گونه حوادث و ارتقاء ایمنی اماکن و ساختمان‌ها اقدام می‌شد.

صدراعظم نوری تصریح کرد: شایسته بود همچون سرعت عمل تلاشگران آتش‌نشان که در راستای انجام ماموریت خود ایثار کرده و جان خود را فدا می‌کنند مسئولان و دستگاه‌های اجرایی بدون تعلل و از بین رفتن فرصت‌ها برای اصلاح فرآیندها، سیاست‌های بازدارنده، اقدامات پیشگیرانه و ایمنی فضاهای شهری با همت و جدیت بیشتر عمل می‌کردند و تغییری محسوس در وضع عواملی که بالقوه می‌توانند منجر به بحرانی مشابه بحران پلاسکو باشند ایجاد می‌کردند، اما در واقع چنین نشد.

به گفته رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر تهران، در واقع فروریزی پلاسکو، شوکی بود که مسئولان و برنامه‌ریزان و جامعه باید از آن برای بازنگری در ساختار و فرآیندها استفاده کنند. بر اساس گزارش‌ها و خروجی‌های آسیب‌شناسی کمیته‌ها و کارگروه‌های فوق الذکر، مسئولیت نگهداری از ساختمان پلاسکو بر عهده مالک بوده است، ولی با وجود اخطارها مبنی بر ناایمن بودن ‏ساختمان، مالک اقدام موثری جهت رفع خطر انجام نداده است.‏

وی تاکید کرد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بازرسی حفاظت فنی از کارگاه‌های واقع در ساختمان پلاسکو کوتاهی کرده که خلاف وظایف قانونی این وزارتخانه است.‏ وزارت راه و شهرسازی در اجرای مقررات ملی ساختمان به ویژه مبحث ۲۲ کم توجه بوده است. به استناد گزارش‌های فوق الذکر سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران تا حدودی به تکالیف خود در بازرسی از ساختمان‌ها، ابلاغ اخطار و دستورالعمل‌‏های ایمن‌سازی عمل کرده، اما باید اذعان داشت به دلیل اینکه این سازمان، ابزار قانونی لازم برای ملزم کردن اشخاص جهت تحقق الزامات و ضوابط قانونی ایمنی را در اختیار ندارد، اقدامات این سازمان موثر نبوده است.

این عضو شورای شهر تهران تأکید کرد: سازمان آتش‌نشانی در عمل به وظایف خود، علی‌رغم محدودیت‌های منابع مالی، تا کنون حدود ۲۲ هزار ساختمان ناایمن را شناسایی کرده است اما با توجه به خلاءهای موجود در قوانین و مقررات، سرعت ایمن‌سازی آنها بسیار کند بوده و با هماهنگی‌های به عمل آمده با مراجع قضایی تنها ۳۰ ساختمان ملزم به ایمن‌سازی شده‌اند و اکنون از شرایط نسبتاً ایمنی برخوردار هستند.

نوری با بیان اینکه باید توجه داشت که شمار بسیار زیادی از ساختمان‌های مرتفع قدیمی، حتی ساختمان‌های جدید، مهم و حساس که روزانه پذیرای کثیری از شهروندان و تجهیزات مهم هستند از آسیب پذیری بالایی در برابر حوادث طبیعی و انسان ساز برخوردارند، اظهار کرد: بررسی‌های به عمل آمده اگرچه نشان‌دهنده کاستی‌هایی در قوانین، تجهیزات، کمبودهایی در زمینه استانداردها و نواقصی در بسیاری از ملاحظات فنی است اما شواهد و گزارشات سازمان آتش‌نشانی نشان می‌دهد اگر حداقل‌هایی از استانداردهای ایمنی در ساختمان‌ها رعایت شوند، شاید دیگر شاهد حوادثی همچون پلاسکو و آتش‌سوزی‌های گسترده در شهر نباشیم. لازم به ذکر است بر اساس گزارش کمیته ملی حادثه پلاسکو، ‌‏۷.۶ درصد منازل مجهز به سیستم اعلام حریق، ۵.۴ درصد منازل مجهز به شلنگ آتش‌نشانی، ‌‏۲۸.۹ درصد منازل مجهز به کپسول آتش‌نشانی هستند و متاسفانه ۶۳.۶ درصد منازل فاقد هرگونه تجهیزات ایمنی در برابر آتش هستند.

وی اضافه کرد: شورای اسلامی شهر تهران در اوایل دوره پنجم مصوبه‌ای را تحت عنوان «الزام شورای اسلامی شهر تهران مبنی بر تشکیل کمیته ارتقاء ایمنی ساختمان‌های شهر تهران جهت پیگیری تحقق خروجی‌ها و پیشنهادات گزارش‌های تهیه شده در کارگروه‌های دولت، مجلس و شورای اسلامی شهر تهران و سایر سازمان‌ها و نهادها پیرامون بررسی حادثه پلاسکو» به تصویب رساند.

این عضو شورای شهر تهران تاکید کرد: این کمیته قرار بود با ۱۱ عضو از دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف تشکیل و با برگزاری جلسات در جهت اصلاح سازوکار اجرایی نظام تعمیر و نگهداری ساختمان‌های موجود شهر تهران و پیش‌بینی ضمانت اجرایی مناسب برای عملیاتی شدن مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان و همچنین ایجاد هماهنگی و توافق بین سازمانی برای وحدت رویه در حوزه رفع خطر ساختمان‌های پرخطر، پیگیری‌های لازم و عملیاتی کردن خروجی آنها را به انجام رساند و هر سه ماه یکبار نیز گزارش اقدامات خود را به شورای اسلامی شهر تهران ارایه کند اما تاکنون از روند اجرای مصوبه و تشکیل جلسه گزارشی ارایه نشده و متاسفانه به خروجی موثری نرسیده است و خلا مدیریت هماهنگ شهری در زمینه ایمنی همچنان وجود دارد.

وی ادامه داد: از طرفی علاوه بر محدودیت‌ها و ایرادهای ساختاری و رویه‌های قانونی موجود برای نظارت و اعمال قانون در جهت ایمن‌سازی ساختمان‌ها، ضعف مدیریت شهری، دستگاه‌های اجرایی و رسانه‌ها به منظور آگاهی بخشی و توانمندسازی شهروندان برای پیشگیری و آمادگی مقابله با حوادث قابل توجه است. متاسفانه هنوز در ذهن و اولویت‌های شهروندان مقوله ایمنی جایگاهی ندارد و شهروندان چندان تمایلی به بالا بردن سهم خود در ایمن‌سازی محل کار و زندگی‌شان نشان نداده‌اند و همچنان بهره‌برداری از انواع سازه‌های تجاری و اداری خارج از کاربری و چارچوب‌های قانونی به عنوان یک رویه عادی تلقی می‌شود و باور به اهمیت خطر احتمالی چندان اتفاق نیفتاده است.

نوری بر ضرورت و لزوم رفع خلاهای فعلی در ساختار بازرسی ادواری از وضعیت تعمیر و نگهداری ساختمان‌های موجود به خصوص اماکن عمومی و کارگاه‌های صنفی مطابق مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان و لزوم پیاده‌سازی سازوکارهای لازم برای ترویج ساختمان‌های خودایمن با هماهنگی دستگاه‌های اجرایی و استفاده از مشارکت عموم شهروندان تاکید کرد و گفت: در عین حال ضرورت دارد تا اقدامات جدی شورا و کمیته‌های مرتبط در راستای وظایف محوله و به منظور پایداری، افزایش تاب‌آوری و ارتقاء ایمنی شهر برای حفاظت از جان و مال شهروندان مورد توجه قرار گیرد. امید است با هماهنگی و همکاری بیشتر و رعایت ضوابط و مقررات، شهری امن و به دور از مخاطرات داشته باشیم.