ارز ارزان شد؛ چرا قیمت کالاها کاهش نمی‌یابد؟

باوری سنتی در میان مردم وجود دارد که منطق اقتصادی ندارد اما معتقد است کالایی که گران شد، دیگر ارزان نمی‌شود. به مقاومت کالا و خدمات در برابر کاهش، چسبندگی قیمت می‌گویند. سونامی قیمت‌ها از سال گذشته و به دنبال نوسان‌های نرخ ارز به وجود آمده است و با وجود انتظار مردم برای کاهش قیمت‌ها، نه تنها نرخ‌ها پایین نیامده است، بلکه برخی از کالاهای ضروری نیز با افزایش قیمت همراه هستند.

بازار به ثبات نرخ ارز اطمینان ندارد

آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار پانا می‌گوید ممنوعیت ثبت سفارش و واردات در کنار نبود اطمینان بازار از جمله عواملی است که موجب شده است بازار و اصناف در مقابل کاهش قیمت کالا و خدمات مقاومت کنند. برخی شایعات نیز وجود دارد که می‌گویند بانک مرکزی ممکن است تا بهمن بازار ارز را کنترل کند اما پس از آن بازار را به حال خود رها کند که اگر این پیش‌بینی انجام شود، تمامی دستاوردهایی که بانک مرکزی در کنترل بازار ارز و ثبات نرخ ارزها به دست آورده است، از بین می‌رود.

بغزیان گفت:‌ برآورد می‌شود که ۳۰ میلیارد دلار ارز خانگی وجود داشته باشد که البته برای کشوری که هزاران میلیارد نفت طی این سالها فروخته است عدد بالایی نیست. ارزبه طور معمول برای واردات مورد استفاده قرار می‌گیرد اما وقتی ثبت سفارش کالاها بسته می‌شود و ممنوعیت‌های وارداتی اعمال می‌شود، ارز به واردات اختصاص پیدا نمی‌کند.

وی ادامه داد:‌ با کاهش نرخ ارز هم ممکن است، واردکنندگان تمایل چندانی به واردات نداشته باشند و این نرخ را بالا بدانند. اثر کاهش نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی در کالا و خدمات دیده نمی‌شود و باید بررسی شود که چه کالاهایی و با چه میزان با ارز ۴۲۰۰ تومانی ثبت سفارش‌شده و به کشور وارد شده‌اند.

کارشناس مسائل اقتصادی گفت:‌ به نظر می‌رسد مقاومت بازار در برابر کاهش قیمت به این دلیل است که به ثبات نرخ ارز و ادامه تثبت قیمت‌ها اطمینان ندارد به همین دلیل شاهد هستیم که با کاهش نرخ ارز اثر این کاهش در کالا و خدمات دیده نمی‌شود.

بغزیان گفت: ثبت سفارش برای محصولاتی که تولید داخل ندارند باید آزاد شود. البته نوعی سردرگمی هم در توزیع برخی از کالاها مانند موبایل که با ارز ۴۲۰۰ تومان وارد، شده‌اند وجود دارد و نمی‌دانند که آن را با کارت ملی بفروشند یا مکانیزم دیگری پیش‌بینی کنند که دوباره سوء‌استفاده در بازار را سبب نشود.

کارشناس مسائل اقتصادی گفت: حضور بانک مرکزی و نظارت بر بازار ارزی باید ادامه داشته باشد تا دستاوردهای مثبتی که تاکنون به وجود آمده است از بین نرود.

نرخ تورم تابعی از نقدینگی غول‌آسای موجود در کشور است

لطفعلی بخشی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار پانا در پاسخ به این پرسش که چرا کاهش نرخ ارزها از جمله دلار هنوز اثر خود را در کاهش نرخ کالا و خدمات به همراه نداشته است، گفت:‌ تنها ۲۵ درصد تولیدات کشور وابستگی مستقیم به نرخ دلار دارد و حجم عظیم نقدینگی، مسبب اختلال در بازار ارزی بوده است. نرخ تورم تابعی از نقدینگی غول‌آسای موجود در کشور است.

کارشناس مسائل اقتصادی گفت:‌ افزایش نرخ دلار در رشد قیمت کالا و خدمات موثر بوده است اما سهم آن به اندازه نقش حجم نقدینگی در نرخ تورم نبوده است و از سوی دیگر کالاهای دلاری تا بخواهد وارد بازار شود، حدود یک سال زمان می‌برد.

وی افزود: بازار اکنون مدعی است که کالاهایی را به بازار ارایه می‌دهد که با نرخ ارز گران وارد کشور شده‌اند و در مقابل کاهش قیمت‌ها مقاومت می‌شود.

بخشی گفت:‌ با پایین آمدن قیمت دلار نمی‌توان در فرصتی کوتاه انتظار کاهش قیمت‌ها را داشت به این دلیل که نقدینگی بالای موجود در کشور تقاضا برای کالا را افزایش داده است و نقش موثرتری بر تورم دارد.

کالاها متناسب با کاهش ۴۰ درصدی نرخ ارز کاهش نداشته‌اند

امیرحسین شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز در گفت وگو با خبرنگار پانا گفت: نرخ ارز در زمانی می‌تواند پایین‌آمده تلقی شود که اثرهای آن در زندگی مردم قابل مشاهده باشد. نرخ ارز از مهر امسال تاکنون حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است اما کالاها به این میزان کاهش نیافته است.

شریعتی گفت : به این دلیل که اکثر مردم دلار یا سایر ارزها را خریداری کرده‌اند، نقدینگی چندانی در دست مردم برای خرید ارز وجود ندارد. اثر روانی کاهش نرخ ارز در کالا و خدمات ممکن است چند ماه به طول بیانجامد. البته به شرط آنکه کاهش نرخ ارز تا پایان سال ادامه داشته باشد.

گزارش از ناهید شمشیری