دوئل‌های ماکرون و ترامپ

اروپایی‌ها که پس از بر سر کار آمدن ترامپ در آمریکا به‌خوبی متوجه شدند که آمریکا وارد حوزه‌ای شده که دیگر به چندجانبه‌گرایی و کار دسته‌جمعی نمی‌اندیشد و چون احساس می‌کند رقبا به‌تدریج دارند بر آمریکا پیشی می‌گیرند، دونالد ترامپ هم به نمایندگی از جناح در حال رشدی در آمریکا که به یکجانبه‌گرایی و صرفه‌جویی نیرو و امکانات آمریکا برای شماره یک شدن این کشور در جهان می‌پردازد و دیگر نه به فکر متحدین است و نه چتر امنیتی آمریکا، بعد از ۷۰ سال آماده حمایت از امنیت اروپایی است.

تقابل ترامپ با ناتو، این مفهوم را در زمینه امنیتی و نظامی به اروپا آموخت و تقابل ترامپ با گروه ۱+۵ در توافق هسته‌ای با ایران و اعمال تحریم‌ها، این مفهوم را در زمینه اقتصادی متبلور ساخته است. امانوئل مکرون که به‌طور سنتی وارث حفظ فاصله اروپا از آمریکا از زمان ریاست جمهوری ژنرال دوگل است، با همفکری خانم مرکل و دیگر رهبران اروپایی به این نتیجه رسیده‌اند که دوران همکاری اروپا و آمریکا در حال پایان است. بنابراین مکرون صحبت از تشکیل ارتش اروپایی کرد تا در مقابل روسیه، چین و شاید آمریکا از خود دفاع کند و ترامپ که تصور می‌کرد اروپا همیشه در خدمت آمریکا خواهد بود با این جمله که در حضور او گفت، شوکه شد؛ زیرا رقیب جدیدی از میان متحدین آمریکا به‌وجود می‌آید که آمریکا را دشمن خود می‌داند.

ترامپ با ورود به پاریس با این جمله مکرون برخورد کرد و خواست گربه را به‌اصطلاح سر حجله بکشد. اما سخنرانی معنادار امانوئل مکرون در حضور ۶۰ تن از رهبران جهان در انتقاد از ملی‌گرایی، ناسیونالیسم و یکجانبه‌گرایی، سیلی محکمی بود که بر گوش ترامپ نواخته شد. قبلا نیز خانم مرکل نسبت به ملی‌گرایی و عواملی که جنگ اول جهانی را جرقه زد، هشدار داده بود.

مکرون به وضوح اشاره کرد؛ آنها که به‌جای چندجانبه‌گرایی به فکر یکجانبه‌گرایی و شماره یک شدن هستند، زمینه‌های رشد افراطی‌گری را فراهم می‌کنند که جنگ‌های اول و دوم جهانی را شعله‌ور ساخت. از قضا تنها دونالد ترامپ از میان ۶۰ رهبر جهان در کنفرانس چندجانبه‌گرایی پاریس شرکت نکرد و همین دلیل خود بر اطلاق آقای مکرون و خانم مرکل مهر تایید گذاشت. پس از برنامه بزرگداشت، امانوئل مکرون و دونالد ترامپ با یکدیگر ملاقات کردند و مکرون در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که ترامپ توافق کرده به رغم خروج آمریکا از برجام اروپایی‌ها بتوانند کماکان به حضور خود ادامه دهند.

همچنین ماکرون اذعان کرد که در مقابل قدرت دلار هنوز یورو قادر نیست چنین نقشی را در جهان ایفا نماید. این موضوع به تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام مربوط می‌گردد که اروپائی‌ها تلاش کرده‌اند نظر مثبت آمریکا برای ادامه وضع موجود یعنی برجام منهای آمریکا را حفظ نمایند. این سخن از سوی دیگر حاکی از این است که اروپا و یورو مقاومت زیادی در قبال قدرت و سیطره دلار در جهان نمی‌توانند صورت دهند. هنوز اکثر معاملات عمده و اصلی جهان اعم از نفت و سایر کالاها با دلار انجام می‌شود و اروپا راه درازی در پیش دارد تا بتواند در مقابل نقش دلار عرض اندام نماید.

اروپا خود را در حوزه‌های مالی بانکی و امنیتی نظامی خیلی ضعیف‌تر از آمریکا می‌بیند و برای رقیب شدن در مقابل آمریکا و چین بایستی چندین دهه تلاش نماید اما نقطه شروع همین‌جاست که واقعیت را درک نموده و دیگر همانند گذشته روی آمریکا حساب کامل باز نمی‌نماید. از طرف دیگر برای آمریکا هم این برداشت جدید اروپا یک بی‌اعتباری و شکست محسوب می‌گردد که مقابله آینده آمریکا و چین را سخت‌تر و شکننده‌تر می‌نماید. در پایان اگر به موقعیت ایران در قبال این صف‌بندی جهانی بنگریم، بایستی گفت ایران باید هوشیارانه این فعل و انفعالات را در همه حوزه‌ها به دقت زیر نظر داشته و از موقعیت‌ها و فرصت‌ها در وقت خودش بهره‌برداری نماید. آنچه آمریکای دونالد ترامپ با کمک متحدین جنایتکار خودش در منطقه نظیر اسرائیل و عربستان می‌خواهد علیه ایران انجام دهد در تئوری واقعا سهمگین و کشنده است ولیکن ایران می‌تواند به جای نظاره‌گر بودن، با مانورهای منطقی و جهان‌پسند، موفقیت خود را قوت بخشد تا ان‌شاءا... این دوران به سر رسد.

منبع: آرمان

* تحلیلگر مسائل سیاسی