۷ آبان ۹۷، فضای مجازی بر واقعیت پیشی نگرفت

به گزارش ایرنا، آرامگاه کوروش واقع در مجموعه میراث جهانی پاسارگاد روز دوشنبه یکی از خلوت ترین روزهای تاریخ خود را سپری کرد.
برخی افراد معتقدند هفتم آبان همزمان با سالروز فتح بابِل توسط کوروش پادشاه هخامنشی و روز بزرگداشت وی است، هرچند این مناسبت در تقویم رسمی کشور و نیز سازمان های بین المللی جایی ندارد.
مخالفان این افراد نیز می گویند هفتم آبان ساختگی و روز جعلی طراحی شده از آن سوی مرزها است.

** کوروش کیست
کوروش، بنیانگذار و نخستین پادشاه هخامنشی بود که از سال ۵۵۹ تا ۵۲۹ قبل از میلاد به مدت ۳۰ سال بر نواحی گسترده ای از آسیا حکومت کرد.
منشور کوروش که به عنوان کهن ترین و نخستین بیانیه حقوق بشر در جهان شناخته شده در سال ۱۲۵۸خورشیدی (۱۸۷۹میلادی) هنگام کاوش های باستان‌شناسی هیات بریتانیایی در محوطه باستانی بابل در بین‌النهرین به دست آمد.
سازمان ملل متحد، مفاد این منشور را در سال ۱۹۷۱میلادی، به ۶ زبان رسمی دنیا منتشر کرد.
مجموعه میراث جهانی پاسارگاد که آرامگاه کوروش را در خود جای داده است، پنجمین مجموعه ثبت شده ایران است که در سال ۱۳۸۳خورشیدی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
از آن زمان، زمزمه هایی از آن سوی مرزها مبنی بر بزرگداشت کوروش مطرح شد، هرچند برخی می گویند این دیدگاه از زمان دولت موقت در سال های نخست پیروزی انقلاب مطرح بوده است.
پیش از این پیشنهادهایی همچون نامگذاری روزهای تولد یا وفات کوروش، سالروز نگارش منشور حقوق بشر و یا روز اعلام رسمی حاکمیت بنیانگذار حکومت هخامنشی به نام روز کوروش مطرح شده است.
شهرستان پاسارگاد به مرکزیت سعادتشهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری شمال شیراز قرار دارد.

** شباهت ها و تفاوت های هفتم آبان ۹۷ با سال های قبل
هفتم آبان ۹۷ شباهت ها و تفاوت هایی با هفتم آبان سال های گذشته داشت.
اگر در هفتم آبان ۹۵ و سال قبل از آن، برخی شعارهای ساختارشکنانه افراد گرداگرد آرامگاه بنیانگذار حکومت هخامنشیان، بیم سوء استفاده از احساسات میهن دوستانه هموطنان را مطرح کرد، داربست های فلزی در هفتم آبان ۹۶ در تصاویر این روز ضمیمه این مجموعه ثبت شده در میراث جهانی یونسکو شد.
اما در هفتم آبان ۹۷ از این حصارها و داربست های فلزی در نزدیکی آرامگاه خبری نبود و استاندار فارس و جمعی از مسئولان استان که پارسال در چنین روزی از این مجموعه بازدید کردند، امروز دوشنبه چنین بازدیدی را در دستور کار نداشتند.
در روزهای منتهی به هفتم آبان ۹۷، بر خلاف مدت مشابه پارسال مسیر ترانزیتی شیراز - اصفهان به طور کلی مسدود نشد و تنها تردد برای روستاییان و افراد بومی و دارای مجوز تردد از محل ورودی مجموعه پاسارگاد مجاز بود.
این گزاره ها، در کنار یکدیگر نشان از غلبه عقلانیت بر احساسات بود. در جوامع امروزی، شبکه های اجتماعی به جریان سازی در دنیای واقعی منجر می شوند اما در ارتباط با موضوع روزی غیررسمی به نام کوروش، این امر محقق نشد.
رصد شبکه های اجتماعی نشان می دهد که عمده طرح فراخوان حضور در آرامگاه کوروش یا از سر احساسات میهن دوستانه است و یا این که در پشت پرده، جریان های ضد انقلاب از آن سوی مرزها در صدد سوء استفاده از این احساسات هستند.
در ایران کمتر کسی است که با بزرگداشت مفاخر ملی مخالفتی داشته باشد اما در سال های گذشته نوع رویه غالب بر موضوع بزرگداشت کوروش، پرسش های جدی را مطرح ساخت که چرا این رویکرد به جای بزرگداشت مفاخر، به تحریف کشیده شد.
فضای حاکم بر پاسارگاد در هفتم آبان ۹۷، آرام تر از هر زمان دیگری بود و این موضوع نشان می دهد که در هنگامه تخاصم و دشمنی برخی کشورها با ملت ایران که در کارزار اقتصاد نمود و بروز یافته است، حضور در اجتماعاتی شبهه آلود به مثابه ریختن آب به آسیاب دشمن است.
اینک که مردم با درایت خود، آب پاکی به روی دست دشمنان این مرز و بوم ریختند، فرصت و مسئولیتی را متوجه مسئولان کردند که با تدبیر اندیشی فوریتی و به مدد نخبگان و دانشگاهیان، غبار از چهره مغشوش کوروش بردارند.
در شبکه های اجتماعی، هر آنچه که ممکن است به کوروش نسبت داده می شود و این در حالی است که باید از ظرفیت دانشگاهیان به عنوان چراغ راه برای نرفتن به راه خطا برای مخاطبان پرشمار این مطالب و پست ها بهره گرفته شود.

** کارگروهی که نتایج آن مشخص نشد
تشکیل کارگروه علمی و اجرایی بزرگداشت تاریخی کوروش در سیزدهم آبان ۹۶ با دستور استاندار فارس، نویدبخش آن بود که مسائل مرتبط با بزرگداشت مفاخر ملی ایران همچون بنیانگذار حکومت هخامنشی در سازوکار علمی، به دور از احساسات، برخوردهای سیاسی و تنگ نظری ها به جریان افتد.
در حکم اسماعیل تبادار استاندار فارس خطاب به هادی پژوهش جهرمی دبیر این کارگروه آمده بود: شناخت تاریخ و تمدن ایران قبل و بعد از اسلام، نیازمند مطالعه ذخایر علمی، فرهنگی و آشنایی با شخصیت های تاریخی آن است، کوروش که بنا به روایتی همان ذوالقرنین می باشد از جمله چهره های تاریخی و ماندگار ایران و جهان است.
در این پیام عنوان شده است: استان کهن فارس، خاستگاه کوروش و سایر مفاخر علمی و ادبی است، تبیین و شناخت جایگاه هر یک ازبزرگان و از جمله کوروش سبب آگاهی بیشتر قشر جوان با هویت، اصالت و تمدن اسلامی ایرانی می گردد، این امر با تشکیل کارگروه علمی و اجرایی بزرگداشت تاریخی کوروش محقق می شود.
افکار عمومی تاکنون از نتایج بررسی ها و تلاش های این کارگروه مطلع نیست.
آخرین خبر انتشار یافته مربوط به جلسه هشتم آذرماه ۹۶ این کارگروه است که در آن معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس گفته بود: بررسی نامگذاری روزی به نام روز کوروش یک حرکت و اقدام کاملا اجتماعی و فرهنگی است.
پژوهش جهرمی افزود: این کار را نه تنها یک اقدام امنیتی بلکه یک اقدام سیاسی هم نمی توان تلقی کرد.
دبیر کارگروه علمی و اجرایی بزرگداشت تاریخی کوروش ادامه داد: در بحث روز کوروش به دنبال افراط و تفریط نیستیم بلکه صرفا به دنبال این هستیم که فقط روزی به نام روز کوروش تعیین شود و مطالبه و خواست مردم هم همین است.
او اظهار کرد: باید برای این کار و این نامگذاری برنامه داشته باشیم چرا که اگر این کار با برنامه انجام نشود در موارد مشابه دیگر نیز که ممکن است پیش بیاید با مشکل مواجه خواهیم شد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس گفت: بنابراین هدف این است که موضوع با رویکرد اجتماعی و فرهنگی مدیریت و اداره شود.
پژوهش جهرمی بیان کرد: باید یک نشست تخصصی در این زمینه برگزار شود و نتیجه آن نیز در صحن علنی کارگروه علمی و اجرایی روز کوروش مورد بررسی قرار گیرد و نتایج به دست آمده نیز در شورای فرهنگ عمومی استان نهایی شود تا بتوانیم با دستی پُر در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور مطرح کنیم.
وی، از استادان دانشگاه، کارشناسان، صاحبنظران و مسئولان عضو کارگروه علمی و اجرایی خواست تا در زمینه نامگذاری روز کوروش به گونه ای عمل کنند تا در عرصه ملی نیز گام های مطلوبی در این زمینه برداشته شود.
بدین ترتیب، مدیریت ارشد استان فارس با رویکرد علمی و به دور از نگاه سیاسی و امنیتی، طرحی نو در ارتباط با مباحث روز موسوم به کوروش درانداخت اما به نظر رسید که این رویکرد، در سطح کلان کشور به جمع بندی مورد نظر نرسید.

** کوروش، گواهی بر صلح دوستی ملت ایران
یک عضو هیات علمی و استاد تاریخ دانشگاه شیراز از جمله نخبگان استان فارس بود که در آذرماه ۹۶ از تشکیل این کارگروه استقبال کرد. دکتر مصطفی ندیم در این باره گفت: کوروش شخصیتی است که این شایستگی را دارد که یک روز به نام او نامگذاری شود.
وی در گفت و گویی که در آذرماه ۹۶ داشت، به خبرنگار ایرنا گفت: برنامه ای در دست اجرا داریم که بر اساس آن آیین بزرگداشت بنیانگذار سلسله هخامنشی با شکوه هرچه تمام تر برگزار شود و همه جنبه های ملی، مذهبی، ایرانیت و هویت ایرانی نیز در آن دیده شود.
وی ادامه داد: کوروش در حقیقت شخصیتی است که هم در ایران و هم در تاریخ تمدن جهانی تاثیرگذار بوده است.
او اظهار کرد: در طول تاریخ ایران سلسله های پادشاهی بسیاری بر سر کار آمده اند اما هخامنشیان در ایران تمدن ساز بوده اند و حداقل به این بهانه هم که شده باید موسس این سلسله را ارج نهیم.
ندیم ادامه داد: علاوه بر این، رفتار صلح جوی کوروش است که این ویژگی باید به گونه ای مطرح شود که همه جهانیان بدانند که مردم ایران مردمی صلح دوست هستند و زبانی بهتر از زبان کوروش برای بیان این مطلب سراغ نداریم.

** دفاع خطیب دینی از نامگذاری روزی به نام کوروش
قائم مقام ستاد اقامه نماز استان فارس از خطیبان دینی است که معتقد است روزی باید به نام کوروش نامگذاری شود.
حجت الاسلام علی سقاچی سوم مهرماه ۹۷ در گفت و گو با ایرنا گفت: منع کردن افراد از شرکت در روز موسوم به کوروش پرسش‌هایی را در اذهان به وجود می‌آورد که باعث حضور جدی‌ تر آنها می‌شود ‌اما اگر روزی به این مناسبت نامگذاری شود و حضور مردم نیز آزاد باشد می‌توان فضا را مناسب ‌سازی کرد.
وی با بیان اینکه درباره کوروش دو نظریه وجود دارد افزود: برخی کوروش را همان ذوالقرنین می‌دانند که در قرآن از وی نام برده شده است که پیامبری دادگر بوده است و در مقابل فساد ایستاد و از مردم در برابر گزند اقوام مهاجم محافظت کرد.
این خطیب دینی ادامه داد: برخی دیگر نیز معتقدند که کوروش پیامبر نبوده است، بلکه حاکمی بود که مردم از او رضایت داشتند و برای آنان امکانات بسیاری فراهم آورده بود از جمله به آبادسازی راه‌ها و سامان‌دادن به زندگی مردم می‌پرداخت.
سقاچی افزود: گروه دوم که معتقدند کوروش پیامبر نیست، می‌گویند او انسانی خدوم، فهیم و کاردان بوده است که به مشکلات رسیدگی می‌کرد، به معیشت مردم توجه داشت و جلوی دزدی‌ها را می گرفت.
این کارشناس مسائل مذهبی که پاسخ های وی به مسائل شرعی مردم روزانه در رادیو فارس پخش می شود، با اشاره به مثل 'الانسان حریص علی ما منع' که به معنای انسان بدانچه از آن منع شود، حریص‌تر می‌شود، اظهار داشت: در سالیان گذشته که روز موسوم به کوروش رنگ و بوی سیاسی و امنیتی گرفت، جمعیت بیشتری در پاسارگاد جمع شدند؛ زیرا وقتی جلوی کسی گرفته شد، بیشتر بدان چیز حریص می‌شود.
وی اظهار داشت: ما باید خود، برای برگزاری روز کوروش برنامه ریزی کنیم و این مجال را به دشمنان ندهیم.
قائم مقام ستاد اقامه نماز در فارس با تاکید بر اینکه فضا برای گرامیداشت کوروش مناسب‌سازی نشده است، اظهار داشت: امروز فضای مجازی، حقیقی شده است و دشمنان هرچه بخواهند در این فضا القا می‌کنند.
وی ادامه داد: بسیاری از افرادی که در این روز در پاسارگاد جمع می‌شوند، شیرازی نیستند، بلکه براساس آمار از ۱۷ استان کشور و از شهر‌های گوناگون گرد هم جمع می‌شوند؛ بنابراین ضروری است که فضا را برای حضور آنان مناسب سازی کنیم.
سقاچی با بیان اینکه دشمن درپی آن است که امور را در دست گیرد، تاکید کرد: رسانه‌های غربی امنیتی کردن روز کوروش را به معنای ترس نظام ترجمه می‌کند؛‌ درحالیکه نظام ترسی ندارد و چنانچه برگزاری این روز را آزاد کنیم، هر‌کس می‌تواند بیاید و اتفاقی نیز رخ نمی‌دهد.
وی ادامه داد: اگر این روز را تعطیل کنیم، مشکلات حل نمی‌شود، بلکه زمینه برای بروز ناهنجاری‌ها فراهم می‌شود و فضا در اختیار غرب قرار می‌گیرد.
قائم مقام ستاد اقامه نماز فارس گفت: اگر فضای آثار تاریخی پاسارگاد به خوبی مدیریت شود، هیچ فردی شعار هنجارشکنانه سر نمی دهد؛ زیرا فضا و امکانات و مدیریت در دست ماست.
سقاچی افزود: با مدیریت و برنامه ریزی و نیز برپایی غرفه های مختلف، فضای مناسب ایجاد می‌شود و اخلال‌گران در‌می‌یابند که فضا برای حضور آنان فراهم نیست و خود، صحنه را ترک می‌کنند.
وی با بیان اینکه بسیاری از افرادی که در مراسم روز کوروش شعارهای هنجار شکنانه می‌دهند، افرادی با پیشینه نادرست هستند، گفت: این فضا به دعوت خارجی ها آماده شده که این گونه افراد را ترغیب می‌کنند تا در روزی مشخص برای فریاد زدن و ایجاد اخلال در آرامگاه کوروش جمع شوند.
سقاچی با بیان اینکه فضا در روز موسوم به کوروش باید در دست افراد متدین باشد و برنامه ریزی فرهنگی صورت گیرد،‌ گفت: کسی نباید در این روز به دین تعرض و به نظام بی حیایی کند و البته رفتار‌های ناهنجار مستوجب تنبیه است.
وی امنیتی کردن روز کوروش را اقدامی موقتی خواند و گفت: افرادی که در این روز به نظام و دین کج‌دهنی می‌کنند باید توبیخ شوند اما نباید جلوی دیگر افراد را گرفت.
سقاچی افزود: باید قاطعانه در مقابل برخی افراد که برای اخلال‌گری می‌آیند، ایستاد، برخی دیگر نیز در این روز جمع می‌شوند تا بدانند چه خبر است و بعضی افراد نیز واقعاً برای خواندن فاتحه در این روز جمع می‌شوند؛ بنابراین نباید زمینه برای موج‌سواری بیگانگان فراهم شود.
قائم مقام ستاد اقامه نماز استان فارس با اشاره به برگزاری یادروزهای سعدی و حافظ در شیراز گفت: ما در این مناسبت‌ها از رئیس جمهور، وزرا و علما دعوت می‌کنیم و یاد این افراد را گرامی‌ می‌داریم، همین کار را می‌توان با تعیین یادروز کوروش صورت داد.

** یک سال فرصت پیش رو
هفتم آبان ۹۷ نیز به پایان رسید و آرامگاه کوروش بنیانگذار حکومت هخامنشیان خلوت ترین روز خود را سپری کرد.
برخی در شبکه های اجتماعی کوشیدند که از این موضوع، دوگانه اربعین - کوروش را تداعی کنند، رویکردی که با حضور نیافتن قاطبه مردم بر آن خط بطلان کشیده شد.
هفتم آبان ماه ۹۷، یک روز قبل از اربعین حسینی بود و به طور قطع، حرمت ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان از نکات مورد توجه مردم در سال جاری بود.
هفتم آبان ماه ۹۸، یک روز پس از سی ام صفر سالروز شهادت امام رضا (ع) و همزمان با اول ربیع الاول است و از امروز می توان در این باره تدبیر اندیشی کرد.
برچیده شدن داربست های فلزی اطراف آرامگاه کوروش و مسدود نشدن کامل جاده ترانزیتی شیراز - اصفهان، دو نشانه نویدبخشی است که همگام با نمایش درایت و بصیرت مردم، نوید آن را می دهد که پیگیری بزرگداشت مفاخر ملی از جمله کوروش در بستر منطق و عقلانیت شتاب گیرد.
تا سالی دیگر، فرصت و مجال برای پرداختن به این موضوع وجود دارد تا از دریچه بزرگداشت مفاخر ملی، گام های ارزشمند در مسیر هم افزایی و تقویت پیوندهای ایرانیت و اسلامیت به عنوان دو بخش جدانشدنی از هویت ملی برداشته شود.