در گفتوگو با پانا
ابتکار: گفت‌وگوی ملی خانواده در 20 استان کشور مطرح و اجرا شده است
خشونت‌های خانگی در صدر تماس‌ها با اورژانس اجتماعی است
تهران (پانا) - معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با تأکید بر اینکه خانواده یکی از مهم‌ترین محورهایی است که از سوی این معاونت دنبال میشود، گفت طرح گفت‌وگوی ملی خانواده به منظور افزایش تاب‌آوری خانواده‌ها در برابر آسیب‌های اجتماعی در 20 استان کشور مطرح شده است.
«توجه به خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماع، بسیار اهمیت دارد اما امروز خانواده دچار آسیب‌های زیادی شده است. با توجه به رشد تحولات در دنیا و تحولاتی که در عصر دیجیتال در حال وقوع است، ماهیت مناسبات و ارتباطات در خانواده دچار تغییر شده است و این تحولات منجر به وارد شدن آسیب جدی به نهاد خانواده شده است. کشور ما هم از این موضوع مستثنی نبوده است. امروز اعضای خانواده زمان کمی را برای گفتوگو در طول روز اختصاص می‌دهند. از طرفی اختلافاتی که بین افراد در خانواده‌ها وجود دارد از طریق گفتوگو قابل حل است. موضوع گفت‌وگوی خانواده‌ها و گفت‌وگوی بین نسلی در قالب طرحی تحت عنوان گفت‌وگوی ملی خانواده در دستور کار معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری قرار دارد. طرحی که در دو سطح نخبگان و درون خانواده در برای توان‌افزایی خانواده مطرح شده است تا تاب‌آوری خانواده‌های ایرانی در برابر آسیب‌ها افزایش یابد.» این جملات بخش‌هایی از گفته‌‌های معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری است که با حضور در خبرگزاری پانا مهم‌ترین اقدامات این معاونت را درباره ارتقای جایگاه خانواده و زنان تشریح کرده است که در ادامه می‌خوانید.
طرح گفت‌وگوی ملی خانواده از سوی معاونت زنان برای کاهش برخی فاصله‌ها و شکاف‌های درون خانواده دنبال میشود. این طرح به کجا رسیده است؟
یکی از مهم‌ترین راهبردهایی که دولت دوازدهم در زمینه خانواده دنبال می‌کند، طرحی تحت عنوان گفت‌وگوی ملی خانواده است که از ابتدای دولت دوازهم آغاز شد. در این دوره سعی شد مسیری که در دوره مدیریت شهیندخت مولاوردی، معاون سابق امور زنان و خانواده درباره مهارت‌های زندگی و توجه به نیازهای دختران طی شده بود با نگاهی علمی و کارشناسی انجام شود. توجه به خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماع، بسیار اهمیت دارد اما امروز خانواده دچار آسیب‌های زیادی شده است. با توجه به رشد تحولات در دنیا و تحولاتی که در عصر دیجیتال در حال وقوع است، ماهیت مناسبات و ارتباطات در خانواده دچار تغییر شده است و این تحولات منجر به وارد شدن آسیب جدی به نهاد خانواده شده است. کشور ما هم از این موضوع مستثنی نبوده است. از این جهت آسیب‌های مربوط به خانواده مورد بررسی قرار گرفته است. بخشی از آسیب‌ها اقتصادی است و هیچ شکی نیست که اقتصاد می‌تواند مهم‌ترین لطمه‌ها را به یک خانواده وارد کند. البته دولت در این زمینه برنامه‌های خود را دارد و معاونت زنان نیز در موضوع توانمندسازی اقتصادی زنان برنامه‌هایی را در دستور کار دارد.
همه می‌دانیم که آسیب‌های اجتماعی به بنیان خانواده لطمه می‌زند اما در کنار موضوع آسیب‌های اجتماعی، مشکل دیگری تحت عنوان اختلال ارتباطی مطرح است که باید به آن توجه کرد. با توجه به این موضوع به‌طور خاص روی گفت‌وگوی خانواده متمرکز شده‌ایم. در دوران فعالیت مولاوردی طرحی در ارتباط با ارتقای توانمندی‌های دختران جوان در مهارت‌های ارتباطی انجام شده بود که این طرح پشتوانه ما در اجرای طرح گفت‌وگوی ملی خانواده قرار گرفت. این طرح در دو سطح نخبگان، تشکل‌ها، دانشگاهیان، احزاب و درون خانواده در ارتباط با موضوع خانواده و توان‌افزایی خانواده مطرح شد تا تاب‌آوری خانواده‌های ایرانی در برابر این آسیب‌ها افزایش یابد.
این طرح اکنون در چه وضعی قرار دارد؟
کار آغاز شده است و تاکنون موضوع گفت‌وگوی ملی خانواده در ۲۰ استان کشور مطرح شده است و در سایر استان‌ها نیز ادامه دارد. علاوه بر این طرح گفت‌وگوی ملی خانواده همزمان با اینکه در استان‌ها مطرح میشود، در بسیاری از استان‌ها طرح در حال اجراست.
برای اجرای طرح گفت‌وگوی ملی خانواده از چه نهادهایی کمک گرفته‌اید؟
در کنار طرح گفت‌وگوی ملی خانواده، موافقت‌نامه‌ای با انجمن جامعه‌شناسی ایران داریم. این انجمن با کمک تشکل‌ها، احزاب و دانشگاهیان به عنوان تسهیل‌گر این کار را پیش می‌برد و هم‌اکنون نشست‌های تسهیل‌گران با موضوع خانواده آغاز شده است. همچنین برنامه‌ای را با کانون گفت‌وگوی امام موسی صدر آغاز کرده‌ایم چرا که این مرکز تخصص ویژه‌ای درباره مهارت‌های گفتوگو دارد. علاوه بر این برنامه‌ای درباره مهارت‌های زندگی و مهارت‌های ارتباطی با دکتر محمود گلزاری، روانشناس مطرح کشور آغاز کرده‌ایم. در این زمینه با وزیر آموزش و پرورش نیز نشست‌های ویژه‌ای را برگزار کرده‌ایم که آقای بطحایی پیشنهاد کرد این برنامه به‌صورت تولید محتوا برای شبکه سینا آماده شود. همچنین با دکتر غلامی، وزیر علوم در ارتباط با شبکه‌های دانشجویی صحبت‌هایی شده است تا کانون‌های دانشجویی در ارتباط با موضوع مهارت‌های ارتباطی فعال شوند. دومین جلسه شورای راهبری گفت‌وگوی ملی خانواده نیز اخیرا تشکیل شده است و همه اینها نشان می‌دهد که گفت‌وگوی ملی خانواده یکی از محورهای مهم معاونت زنان است.
در کنار طرح گفت‌وگوی ملی خانواده، گفت‌وگوی بین نسلی هم اجرا میشود، این موضوع چیست؟
در همان قالب طرح گفت‌وگوی ملی خانواده، گفت‌وگوی بین نسلی را آغاز کرده‌ایم که از سوی وزارت آموزش و پرورش نیز مورد حمایت قرار گرفته است. این موضوع فقط برای دختران نیست بلکه مساله عموم جامعه است. تلاش می‌کنیم در این طرح مهارت‌های گفت‌وگوی سازنده در جامعه ترویج یابد تا فاصله بین نسلی کاهش پیدا کند. البته فاصله بین نسلی دلایل مختلفی دارد که یکی از دلایل آن فقدان مهارت‌های ارتباطی است. باید مهارت‌های شنیداری والدین تقویت شود اما واقعیت این است که در این مسایل خیلی عقب‌ماندگی داریم. وقتی فرزندان ما نمی‌توانند ارتباط بگیرند به مرجعی مانند شبکه‌های اجتماعی مراجعه می‌کنند و خیلی از اوقات این شبکه‌ها فرزندان ما را گمراه می‌کنند.
پیشتر گفته بودید که زمان گفتوگو در میان خانواده‌ها به ۲۰ دقیقه کاهش یافته است، این موضوع برگرفته از چه مرجع پژوهشی است؟
مرجع آن پژوهشی است که دکتر صالحی امیری، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد در ارتباط با خانواده انجام داده‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد زمان گفتوگو میان خانواده‌ها به شدت کاهش پیدا کرده است. البته این پژوهش کمی است و باید به کیفیت گفت‌وگوی خانواده هم توجه کرد. چون در برخی خانواده‌ها زمان گفتوگو بالاست اما تنش، بدخلقی و تحقیر نیز در این گفت‌وگوها وجود دارد اما نباید فراموش کرد که در دل گفت‌وگوی خانواده‌ها، انتقال تجربه وجود دارد و این تجربه برای کودکان و نوجوانان بسیار موثر است.
یکی از موضوعات مهمی که معاونت زنان دنبال می‌کند، لایحه منع خشونت علیه زنان است. در روند تدوین این لایحه مخالفت‌های زیادی صورت گرفته است. چرا این مخالفت‌ها وجود دارد؟
مخالفت‌ها برای این لایحه محدود است. نشست‌هایی را با مقامات قضایی، معاونان قوه قضاییه، قضات و حقوقدانان برگزار کرده‌ایم و در این نشست‌ها نظرات مختلف دریافت شده است. طبیعی است که در لایحه‌ای این‌چنینی نمی‌توان همه را راضی نگه داشت. این لایحه در قوه قضاییه مجددا بررسی شده است. برخی مخالفت‌ها با لایحه منع خشونت علیه زنان در موضوع مجازات‌های جایگزین مطرح است چرا که مخالفان معتقدند، زندان نباید به عنوان مجازات قرار بگیرد. ما هم این موضوع را قبول داریم ولی باید مجازات‌ها تاثیرگذار و پیشگیرانه باشد. از طرفی ایراد گرفتند که چرا در این لایحه فقط به مساله زنان پرداخته شده است در صورتی که مساله ما خانواده است. معتقدیم روند بررسی وتصویب لایحه منع خشونت علیه زنان خیلی طولانی شده است در صورتی که جزو مسائل ضروری جامعه ما است.
در بازدیدهایی که از مراکز اورژانس اجتماعی در ۲۴ استان کشور داشته‌ایم، موضوع خشونت‌های خانگی در صدر تماس‌ها با این مراکز است. اورژانس اجتماعی یکی از موفق‌ترین ساز و کارهای مداخله اجتماعی است اما نکته اینجاست که باید قوانین بازدارنده وجود داشته باشد. از طرفی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان مدت‌ها در کمیسیون قضایی مجلس معطل مانده بود. مکاتبات زیادی در این زمینه انجام دادیم و مکرر از دولت خواستیم تا این موضوع در اولویت قرار بگیرد. بالاخره این موضوع در صحن مجلس تصویب شد و اکنون در اختیار شورای نگهبان است و امیدواریم زودتر ابلاغ شود. این لایحه بسیار مهم است و ما در دولت برای حمایت از این لایحه آمادگی کامل داریم چرا که هر مشکلی که برای کودکان پیش می‌آید خنجری به روح جامعه ما است.
اگر لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان از سوی شورای نگهبان تأیید و به قانون تبدیل شود، ما قانون خوبی در زمینه حفظ حقوق کودکان خواهیم داشت اما آموزش قانون به کودکان و خانواده‌ها و فرهنگسازی در این زمینه نیز اهمیت دارد، معاونت زنان برای این موضوع برنامه‌ای دارد؟
آموزش قانون به کودکان و والدین بسیار اهمیت دارد. کودک ابتدا باید بتواند از خودش مراقبت کند. در این زمینه آموزش مهارت «نه» گفتن بسیار مهم است اما امروز در جامعه می‌بینیم برخی ویژگی‌ها، به عنوان رفتار خوب تلقی میشود. خجالت یکی از این ویژگی‌های رفتاری است اما اگر خجالت کشیدن مانع از این شود که کودک وقتی به حریمش تعرض میشود نتواند نه بگوید این ویژگی رفتاری به عنوان دام و فریب برای کودک است. بنابراین وظیفه ما این است که روی این موضوع‌ها کار کنیم و نیاز داریم موارد لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان از مقطع ابتدایی تا دبیرستان به کودکان آموزش داده شود. بخشی از فرهنگ را می‌توان از طریق آموزش قانون به دست آورد. وقتی مردم درباره حقوقشان آشنا نباشند، نمی‌توانند شهروند خوبی باشند. در این راستا انجمن اولیا و مربیان نقش پررنگی در این زمینه دارند که باید تقویت شود. در حوزه پرورش و فرهنگ خیلی باید کار کرد اما با این موضوع فاصله داریم. ما هم در معاونت زنان آمادگی داریم تا از طریق سازمان دانش‌آموزی در این بخش‌ها بیشتر ورود کنیم. در معاونت زنان آمادگی که آموزش حقوقی را مدارس گسترش دهیم. البته اکنون به‌طور مشخص در موضوع کودکان بازمانده از تحصیل به ویژه دختران همکاری داریم. مدرسه‌ای را با همکاری تشکل‌های مردمی در شیرآباد زاهدان راه‌اندازی کردیم. در تلاش هستیم تا در حاشیه ایرانشهر نیز مدرسه‌ای برای دختران بازمانده از تحصیل راه‌اندازی کنیم. در سایر استان‌ها هم اگر آموزش و پرورش اعلام نیاز کند و تشکل‌ها آمادگی داشته باشند، ما هم در سیاست‌گذاری و جلب مشارکت تشکل‌ها آمادگی داریم که به آموزش و پرورش کمک کنیم.
طبق رایزنی که معاونت امور زنان با وزارت امورخارجه انجام داده بود قرار شد گزارشی درباره زنانی که دارای همسر افغان هستند و در کشور افغانستان زندگی می‌کنند تهیه شود، این موضوع عملیاتی شد؟
فاز اول این گزارش تهیه شده است. این گزارش حاکی از این است که تعداد قابل توجهی از زنان ایرانی در موقعیت خاصی تن به ازدواج با اتباع افغان داده‌اند و اکنون در افغانستان در وضع بسیار سختی زندگی می‌کنند. از آنجا که این زنان در ایران نیستند دسترسی به آنها بسیار سخت است و آمار دقیقی از تعداد آنها نداریم. در گزارشی که تهیه شده است ۸۰۰ نفر بررسی شده‌اند اما آمار آنها بیش از این تعداد است. تصمیم گرفته‌ایم بخش دوم گزارش را ادامه دهیم و مطالعات جدیدتری انجام دهیم. نتیجه فاز اول گزارش به وزارت امور خارجه ارائه شده است. زنان ایرانی باید بدانند که به دلیل وضع نابسامان افغانستان، مشکلات زیادی در این کشور وجود دارد و این زنان ریسک خیلی بزرگی انجام می‌دهند که با اتباع غیرایرانی ازدواج می‌کنند و از کشور خارج می‌شوند.
سرانجام لایحه اعطای تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج مادران ایرانی با پدران غیرایرانی به کجا رسید؟
این موضوع چندین بار در دولت مطرح شده است. آخرین بار در کمیسیون لوایح دولت مورد بررسی قرار گرفت و با یکسری اصلاحات به تصویب رسید و امیدواریم هر چه سریعتر در دستور کار قرار بگیرد. البته نمی‌توان زمانی را برای آن مشخص کرد اما امیدواریم هر چه زودتر به سرانجام برسد.
ارسال دیدگاه