محمد فاضلی*
رستگاری در شاوشنگ
آدمی وقتی کم میآورد میتواند به دامان هنر پناه ببرد. ناامیدی که غلیظ بشود هنر میتواند راه نجات باشد. فیلمهای جاودان در تاریخ سینما غالبا چنین خاصیتی دارند و یکی از آنها «رستگاری در شاوشنک» به کارگردانی فرانک دارابونت و با بازی تیم رابینز و مورگان فریمن است. فیلم را سالها پیش دیده بودم اما دوباره با دیدنش انرژی گرفتم. بیخود نیست که این فیلم را سالهاست در برخی رتبهبندیها برترین اثر تاریخ سینما شناختهاند.
«رستگاری در شاوشنک» داستان بانکداری است که به ناحق به قتل همسرش متهم شده و برای حبس ابد راهی زندانی به نام شاوشنک میشود. او بیست سال را با چکشی کوچک صرف حفر کردن تونل در دیواری ضخیم میکند. شش سال متوالی هر هفته یک نامه به مقامات مینویسد تا بودجهای برای کتابخانه زندان اختصاص دهند و وقتی موفق میشود، نامههایش را به دو نامه در هفته افزایش میدهد تا بودجه را بیشتر کنند و موفق میشود.
تیم رابینز در نقش اندی دوفرین، جمعی از زندانیان را به کتابخوان تبدیل میکند. او بیست سال صبورانه با یک چکش ساده، دیوارهای بتنی را آرام آرام میتراشد و با اندیشه و رفتارش دیگران را تحت تأثیر قرار میدهد. اندی دوفرین خود را گناهکار نمیداند -و بهواقع قاتل نیست- و برای بیرون رفتن از زندان رؤیایی دارد، زیستن آزادانه در جایی دیگر، بیرون از همه پلشتیهای زندان، فراتر از دیوارها. زندان انتهای بیاخلاقی است، جایی که قاتلان، همجنسبازان، مأموران خشن و کثیف زندان و رئیس زندان ریاکار و کلاهبردار و خشن کنار هم گرد آمدهاند؛ اما اندی دوفرین، شرافت را در زندان حفظ میکند و دیگران را نیز به آن فرامیخواند. فیلم پیامآور امید، تلاش برای تغییر، سختکوشی، ضرورت زندگی شرافتمندانه، داشتن رؤیا برای زندگی و دوست داشتن دیگران است.
فیلم فرانک دارابونت سرشار از صحنهها و دیالوگهای جاودانه است، اما شاید این عبارت را بتوان بیشتر دوست داشت: «امید چیز خوبیه؛ شاید بهترین چیزها؛ و هیچ چیز خوبی هیچ وقت از بین نمیره». اندی دوفرین فقط امیدوار نیست، بلکه سختکوش هم هست و از هیچ تلاشی خسته نمیشود. او همچنین از بهکارگیری نیروی ذهن و مهارتهای مالیاش خیلی خوب بهره میگیرد. رستگاری در شاوشنک را باید بارها دید. آدمهای بسیاری در این روزها به بارها دیدن این فیلم نیاز دارند. اگر فیلم را ندیدهاید، میارزد که یک بعد از ظهر را برای ۱۴۲ دقیقه دیدن این فیلم خالی کنید. دنیای دیگری به روی آدمی گشوده میشود.
منبع: آرمان
* عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
ارسال دیدگاه