آغاز جنگ تجاری ترامپ

ترامپ در راستای تحقق اهداف ملی‌گرایان آمریکایی که در شعار «نخست آمریکا» عینیت یافته، به بهانه تأمین امنیت ملی از جمله تولید فولاد و آلومینیوم داخلی برای مصارف نظامی، تعرفه‌های جدیدی را وضع کرده است. دولت ترامپ مدعی است که وابستگی شدید صنایع اسلحه‌سازی به فولاد و آلومینیوم وارداتی از خارج از کشور، موجب تضعیف امنیت ملی آمریکا شده و ارتش این کشور به دیگران وابسته خواهد شد. البته نجات صنایع فلزی بحران‌زده آمریکا و حفظ فرصت‌های شغلی کارگران صنعتی در برابر ورود محصولات ارزان‌قیمت خارجی، از دیگر اهداف ترامپ در شروع جنگ تجاری با متحدان آمریکا عنوان شده است.

گفته می‌شود با اجرای تعرفه‌های جدید، از حداقل ۱۶۰ هزار کارگر آمریکایی حمایت می‌شود. البته افزایش تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم وارداتی با خشم فراوان نزدیک‌ترین متحدان تجاری آمریکا همراه شده و آنان نیز واشنگتن را به طرح شکایت در سازمان تجارت جهانی و اتخاذ اقدامات تلافی‌جویانه تجاری تهدید کردند. پیش‌بینی می‌شود واردات فولاد، محصولات کشاورزی و دامپروری و برخی از محصولات مصرفی آمریکایی در کشورهای اتحادیه اروپا، کانادا و مکزیک مشمول تعرفه‌های جدید شوند. چنین رویکردی، جنگ تجاری در جهان را شعله‌ورتر خواهد کرد؛ به‌ویژه اینکه چند روز بعد از توافق آمریکا و چین برای پرهیز از ورود به چنین جنگی، کاخ سفید اعلام کرد بر حداقل ۵۰ میلیارد دلار صادرات چین به آمریکا تعرفه‌های شدیدی اعمال خواهد کرد. چین نیز متقابلا از اعمال تعرفه به همین میزان بر واردات آمریکا سخن به میان آورده است.

اغلب اقتصاددانان در مورد تأثیرات مخرب جنگ تجاری بر تمامی طرفین درگیر هشدار داده‌اند و نتیجه آن را باخت - باخت عنوان کرده‌اند. گرچه افزایش تعرفه برخی کالاهای وارداتی به آمریکا در کوتاه‌مدت به تقویت تولید ملی و حفظ مشاغل کارگران آمریکایی خواهد انجامید؛ اما، این رویکرد در میان‌مدت، افزایش قیمت کالاهای ساخته‌شده با استفاده از مواد اولیه وارداتی و از‌دست‌رفتن بازارهای صادراتی برای کالاهای آمریکایی را نیز به همراه خواهد داشت. درحال‌حاضر میلیون‌ها فرصت شغلی در آمریکا مستقیم یا غیرمستقیم به صادرات کالا و خدمات وابسته است. برخی از برآوردها حکایت از آن دارد که در صورت گسترش جنگ تجاری کنونی به چین، حداقل شش میلیون فرصت شغلی در آمریکا در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

همچنین با افزایش قیمت ورق‌های فولادی و آلومینیومی در پی افزایش تعرفه‌های وارداتی، در نهایت قیمت محصولاتی مانند خودرو، خطوط انتقال انرژی و انواع تأسیسات زیربنایی فلزی افزایش خواهد یافت و هزینه آن از جیب مصرف‌کننده آمریکایی، از جمله کارگران پرداخت خواهد شد؛ همان گروهی که ترامپ در دفاع از منافع آنان جنگ تجاری به راه انداخته است. البته در جنگ تجاری، شرکای آمریکا نیز آسیب خواهند دید. به‌عنوان مثال، از هر سه کارگر آلمانی، دو کارگر به فعالیت‌های ناشی از صادرات وابسته هستند و عمده کالاهای ساخته‌شده در اروپا، کانادا و مکزیک در‌نهایت از بازار سیری‌ناپذیر آمریکا سر در می‌آورد. ملی‌گرایان اقتصادی در آمریکا امیدوار هستند در جنگ تجاری، در نهایت، کشورهای جهان به خواسته‌های آمریکا تن دهند و قراردادهای تجاری بهتری با واشنگتن منعقد کنند. دونالد ترامپ که بارها خود را بهترین و موفق‌ترین مذاکره‌کننده تجاری در جهان معرفی کرده است، قصد دارد با استفاده از ابزار زور و اجبار، شرکای تجاری را به تجدید نظر در توافقات دوجانبه و منطقه‌ای وادار کند. به همین دلیل نیز دولت کنونی از پیمان ترانس - پاسیفیک خارج شد و هم‌اکنون پیمان نفتا در آستانه ازهم‌پاشیدن قرار دارد. با‌این‌حال، اگر تدبیر ملی‌گرایان آمریکایی برای مذاکره از راه جنگ تجاری ثمر‌بخش نباشد و قدرت‌های بزرگ جهانی نیز سیاست‌های حمایت‌گرایانه آمریکایی را در پیش گیرند، جهان به ۹۰ سال پیش در دهه ۱۹۳۰ باز خواهد گشت که حمایت افراطی از تولید ملی و اعمال تعرفه‌های سنگین، رکود اقتصادی بزرگی را رقم زد و به جنگ جهانی دوم منجر شد. حتی اگر چنین آینده تیره‌و‌تاری پیش‌روی اقتصاد جهان قرار نگیرد، نابودی دستاوردهای چند دهه تجارت آزاد دور از انتظار نخواهد بود.

منبع: شرق

*کارشناس مسائل آمریکا