رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: 20 میلیارد دلار ارز در خانه‌های مردم نگهداری می‌شود

محمد رضا پور ابراهیمی در جریان جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی برای بررسی نرخ ارز که با حضور وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی برگزار شد، با اشاره به افزایش نرخ ارز در کشورمان و نوسانات اخیر دلار، اظهار کرد: «هیچ توجیه اقتصادی برای اینکه نرخ ارز بین‌المللی افزایش یافته و نرخ پول ملی ما کاهش یابد، وجود ندارد.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تورم را یکی از علل افزایش نرخ ارزهای خارجی خواند و گفت: «هر کشوری که نرخ تورم بالایی داشته باشد، پیامد آن کاهش ارزش پول ملی آن کشور است.»

نماینده مردم کرمان ادامه داد: «دولت طی سال‌های گذشته اعلام می‌کند که نرخ تورم را تک رقمی کرده است. یکی از پیامدهای نرخ تورم تک رقمی در مقایسه نرخ تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی در دولت های گذشته این است که آثار شوک های اقتصادی که کاهش ارزش پول ملی یکی از پیامدهای آن است، به کمترین حد خود می‌رسد. طبق گزارشات دولت، نرخ تورم در طول سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته و تک رقمی شده است.»

وی با بیان اینکه نرخ تورم به کمترین حد خود در طول سال‌های بعد از انقلاب رسیده است، گفت: «از ناحیه تفاوت نرخ تورم داخلی و تورم خارجی اتفاقی نیفتاده است که ما منتظر کاهش ارزش پول ملی باشیم.»

پورابراهیمی افزود: «بر اساس گزارش‌های موجود، متوسط صادرات غیرنفتی ما حدود ۴۰ تا ۴۵ میلیارد دلار در سال‌های اخیر بوده است و واردات ما نیز نرخی شبیه آن بوده است؛ البته سال گذشته ما با تراز منفی در اقتصاد کشور در خصوص صادرات کالاهای غیرنفتی مواجه بودیم.»

کاهش تورم، افزایش در آمد‌های ارزی نشان دهنده عدم دخالت عوامل اقتصادی در افزایش نرخ ارز است

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «مصارف ارزی ما هیچ وقت بیشتر از منابع ارزی نبوده است. در طول سال اخیر نیز تراز صادرات غیرنفتی ما منفی بوده است اما تراز صادرات کل که شامل درآمدهای نفتی و غیرنفتی است، کاملا مثبت است.»

نماینده مردم کرمان در خصوص پیش‌بینی درآمدهای نفتی در کشور افزود: «درآمدهای نفتی کشور از نیمه دوم سال گذشته به شدت افزایش یافته است، دلیل آن هم افزایش قیمت های جهانی نفت است.»

وی ادامه داد: «در سال‌های گذشته نفت را زیر ۳۰ دلار نیز فروخته‌ایم اما امروز نفت را بالای ۶۵ دلار به فروش می‌رسانیم. پیش‌بینی ما این است که در سال ۹۷ نیز نرخ جهانی نفت افزایش یابد.»

پورابراهیمی گفت: «قیمت جهانی سنگ آهن و مس که ما فروشنده عمده آن هستیم نیز افزایش یافته است. همه اینها نشان می‌دهد که درآمدهای ارزی ما در نیمه دوم سال ۹۶ افزایش یافته است و در سال ۹۷ نیز افزایش می‌یابد.»

این اقتصاددان مجلس تصریح کرد: «همه این عوامل نشان می‌‌دهد که مسائل اقتصادی نقشی در افزایش نرخ ارز نداشته است.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: «برخی افراد مسائل تحریمی مانند پیش‌بینی برای افزایش تحریم‌های آمریکا علیه ایران در اردیبهشت ماه سال جاری را عامل افزایش نرخ ارز می‌دانند؛ این در حالی است که فضای تحریم در طول سال‌های اخیر در کشور ما وجود داشته است اما به دلیل تحریم‌های پیاپی ما کشوری هستیم که میزان آثار تحریم‌ها در سال‌های اخیر در اقتصاد به کمترین حد خود رسیده است. به نظر می‌رسد اثرگذاری تحریم‌ها بر کشور ما در طول زمان به شدت کاهش یافته است.»

نماینده مردم کرمان با تاکید بر لزوم فضای روانی بازار ارز توسط بانک مرکزی گفت: «مشکل اصلی در بازار ارز عدم مدیریت صحیح بازار توسط بانک مرکزی است. ناکارآمدی بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز کاملا مشهود است. نمونه بارز آن اقداماتی بود که سال گذشته بانک مرکزی انجام داد.»

وی افزود: «بانک مرکزی بعد از اینکه بنده در مجلس تذکر دادم و از آقای رئیس مجلس خواستم با رئیس‌جمهوری صحبت کند تا بازار ارز را مدیریت کنند، جلسه گذاشت و در تصمیم غیرکارشناسی، نرخ سود سپرده را از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش دادند. این عمل نه تنها التهابات بازار ارز را کاهش نداد، بلکه موجب تحمیل هزینه سنگینی به بانک‌ها شد.»

پورابراهیمی اظهار کرد: «بانک‌ها با نرخ ۱۵ درصد سپرده می‌گرفتند، نرخ تسهیلات نیز ۱۸ درصد بود اما با تصمیم غیرکارشناسی نرخ سود سپرده‌ها و نرخ تسهیلات افزایش یافت.»

با ابزار های پولی نمی توان بازار ارز را مدیریت کرد

این اقتصاددان مجلس گفت: «در اثر این تصمیم اشتباه تنها ۲۳۰ هزار میلیارد تومان منابع در بانک ها جابه جا شد. به عبارت دیگر منابعی به بانک ها وارد نشد، بلکه حساب ها از سپرده کوتاه مدت به سپرده بلندمدت تغییر محل دادند. امکان دارد بخش جزئی هم منابع جذب شده باشد اما شک ندارم که عمده منابع فقط جابه جا شدند.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: «در اثر این اقدام غیر کارشناسی نزدیک به ۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه به جمهوری اسلامی ایران تحمیل شد. البته آقایان در بانک مرکزی اعلام کردند که این هزینه که در اثر افزایش سود سپرده ها به بانک تحمیل شد را جبران خواهند کرد.»

نماینده مردم کرمان اظهار کرد: «بانک مرکزی اختیار قانونی ندارد که این ضرر را جبران کند.»

وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی باید بازار ارز را با ابزارهای بازار ارز مدیریت می کرد نه با ابزارهای بازار پولی، گفت: «زمانی که نرخ سود سپرده ها به ۲۰ درصد افزایش یافت، نرخ سود تسهیلات نیز افزایش می‌یابد. البته آقای سیف اعلام کردند که افزایش سود سپرده ها فقط برای ۱۵ روز اتفاق افتاده است، این در حالی است که پس از آن دولت اقدام به انتشار اوراق و اسناد خزانه با نرخ ۲۰ درصد کرد. دستگاه ها نیز چندین هزار میلیارد اوراق منتشر کردند. در حال حاضر نظام بانکی به خاطر بی تدبیری بانک مرکزی دچار چالش اساسی شده است.»

پورابراهیمی تصریح کرد: «در حال حاضر نظام بانکی به خاطر بی تدبیری بانک مرکزی دچار چالش اساسی شده است. تولید نیز دچار مشکل شده است. تولیدکنندگان به دنبال این بودند که وام‌های کم سود بگیرند و تولید را رونق دهند، ما هم برنامه ریزی کرده بودیم که نرخ سود تسهیلات و سود سپرده‌ها را تا ۱۳ درصد و ۱۵ درصد کاهش دهیم اما این اقدام بانک مرکزی همه برنامه ریزی ها را از بین برد.»

این اقتصاددان مجلس گفت: «در همه جای دنیا نیز وام ها همین گونه است. دیگر هیچ جای دنیا با نرخ ۲۰ و ۲۵ درصد وام نمی دهند. در حال حاضر سود تسهیلات مجددا به جای اول خود بازگشت که جفایی به تولید کشور است.»

وجود 20 میلیارد دلار منابع ارزی خارج از سیستم بانکی

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در تشریح طرح مجلس برای اصلاح نظام ارزی کشور گفت: «ایجاد حساب های سپرده ارزی با ضمانت بانک مرکزی از موضوعات مهم طرح مجلس هستند.»

نماینده مردم کرمان افزود: «در دولت های نهم و دهم پس از التهابات بازار ارز، افرادی که به بانک ها برای دریافت سپرده ارزی خود مراجعه کردند، بانک ها اعلام کردند که ارز نداریم. بعد هم گفتند که ریالی تسویه کنید، آن هم ریالی آزاد نه، به صورت ریالی مبادله ای قصد تسویه حساب های ارزی را داشتند؛ این امر خیانت نظام بانکی کشور در حق مردم بود. بانک مرکزی نیز در این خیانت ناظر بود.»

پورابراهیمی گفت: «از آن لحظه تا امروز کسی به حساب سپرده ارزی اعتماد ندارد. این امر موجب سرگردانی حساب های ارزی شده است. طبق برآورد ما طی سال های گذشته ۳۰ میلیارد دلار منابع ارزی وارد کشور نشد و به حساب های ارزی بانک های خارجی انتقال یافت.»

این اقتصاددان مجلس تصریح کرد: «بانک مرکزی برای کاهش التهابات بازار ارز در ابتدا باید اعتمادسازی نسبت به حساب سپرده ارزی را در دستور کار خود قرار می داد. حساب سپرده ارزی با ضمانت بانک مرکزی باید مجددا در بازار اقتصادی ایران فعال شود و سود سپرده نیز به آن اختصاص یابد. این امر موجب می شود حجم عظیمی از منابع ارزی به داخل کشور بازگردد.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «پیشنهاد ما این است که حداقل دو بانک برای باز کردن حساب سپرده های ارزی پیش بینی شوند و بانک مرکزی نیز حفظ این منابع را ضمانت کند.»

نماینده مردم کرمان افزود: «بیش از ۲۰ میلیارد دلار منابع ارزی خارج از سیستم بانکی در خانه ها و گاوصندوق ها نگهداری می‌شود، این امر به اقتصاد کشور ضربه می زند.»

وی اظهار کرد: :«اگر ۳۰ میلیارد دلار ارزی که به خارج کشور رفته و ۲۰ میلیارد دلار منابع ارزی که در خانه های مردم نگهداری می شود به سیستم بانکی کشور بازگردد، موجب تقویت منابع ارزی کشور می شود.»

پورابراهیمی گفت: «یکی از محورهای اصلی طرح مجلس بازگشایی حساب های سپرده ارزی با ضمانت بانک مرکزی و پرداخت سود به این حساب ها است.»

این اقتصاددان مجلس تک نرخی شدن نرخ ارز را از مفاد طرح مجلس خواند و گفت: «نرخ ارز در صرافی ها، تحویل به مردم برای فعالان اقتصادی متفاوت است که این امر شرایط خاصی را ایجاد کرده است.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: «چند نرخی بودن نرخ ارز تنها موجب فساد در اقتصاد کشور است.»

نماینده مردم کرمان با بیان اینکه ارز مبادله ای تنها به کالاهای اساسی اختصاص می یابد، گفت: «بانک مرکزی باید اعلام کند که چه اقداماتی انجام داده است که نرخ کالاهای اساسی در دست مردم به همان نرخ ارز مبادله ای باشد. به عنوان مثال برنجی که با ارز مبادله ای وارد می شود، در خرده فروشی ها به نرخ ارز آزاد به مردم فروخته می شود.»

انتقاد لاریجانی از چندصدایی در تیم اقتصادی دولت

وی تصریح کرد: «تفاوت نرخ کالاهای اساسی در واردات و فروش موجب ایجاد رانت برای واردکنندگان می شود. ای کاش مردم از این کالاها با نرخ واقعی اش استفاده می کردند. متاسفانه سود فقط برای شبکه واردات و رانت است.»

پورابراهیمی افزود: «یکسان سازی نرخ ارز از محورهای مهم طرح مجلس است. باید سامانه اطلاعاتی مشخصی در این خصوص شکل گیرد. در اقتصاد ما مشخص نیست که چه کسی خریدار ارز و چه کسی فروشنده ارز است. بانک مرکزی فقط نظاره گر بازار به هم ریخته ارز است و مدیریتی انجام نمی دهد.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر لزوم ساماندهی صرافی ها گفت: «صرافی ها عوامل مبادلات ارزی هستند. در حال حاضر رتبه های صرافی ها، ماموریت ها و سطح معاملات، سامانه اطلاعاتی صرافی ها مشخص نیست که این وضعیت غیرقابل قبول است.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار کرد: «قرار است هفته آینده نشست مشترکی کمیسیون با بانک مرکزی برگزار شود. اگر در این نشست به این نتیجه برسیم که همه این موضوعات عملی شود و برنامه زمانبندی برای انجام این برنامه ها ارائه شود، که هیچ اما اگر به توافق نرسیم طرح دوفوریتی خود را در هفته آینده در مجلس به اجرا خواهیم گذاشت.»

پور ابراهیمی با انتقاد از افزایش سود سپرده ها بانکی از 15 به 20 درصد گفت: در جلسه کمیسیون اقتصادی در سال با حضور سیف و کرباسیان برگزار شد، بنده نسبت به این موضوع انتقاد کردم و آقایان گفتند که با این تصمیم مخالف هستند.

وی ادامه داد: «در بخشنامه که گفتید تضمین بانک مرکزی وجود دارد و اعتماد سازری برای سپرده گذاران ارزی نشده است.»

این نماینده مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «با بخشی از طرح شب گذشته دولت برای بازار مخالف هستم، وقتی دلار 4200 تومانی اعلام شود یعنی با نرخ ارز شناور مغایرت دارد. البته اقای سیف نکته ظریفی را بیان کرد که این نرخ اعلام شده است اما باتوجه به فرایند اقتصادی تکمیل می شود. اگر بنا بر تعدیل دارید چرا نرخ اعلام می‌کنید.»

لاریجانی در ادامه خطاب به نمایندگان گفت: « 2 نظر وجود دارد، اولین نظر نظر کمیسیون اقتصاد است کگه بر اساس نرخ تعدیل، نرخ ارز ارام ارام کاهش یابد و دومین نظر، نظر دولت است که نرخ ارز به صورت دستوری 4200 تومان قرار گیرد.»

پور ابراهیمی گفت: «آقای لارجاین، به اقای روحانی تذکر دهید که باید از دولت در خصوص مسائل قتصاید صدای واحد به گوش برسد.»

لاریجانی در پایان یادآور شد: «این ایراد وارد است، در نظری یکی از مشاوران رئیس جمهوری می گوید باید قیمت ارز افزایش یابد و بعد رئیس جمهور محترم نرخ تکلیفی اعلام میکند، کنترل کنید این افراد را، این چه وضعی است.»