نسخه مدیریت شهری برای ساماندهی زنان دستفروش

زهرا نژاد بهرام فعال حقوق زنان و عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران همزمان با روز زن و گرامیداشت مقام مادر با بیان اینکه چالش‌های زیادی پیش روی زنان ایرانی وجود دارد، گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که برای زنان ایرانی وجود دارد مشکلات اقتصادی و معیشتی است و این موضوع برای برخی از زنان در قالب پدیده دستفروشی بروز کرده است.

دو سوم فقرای جهان را نیز زنان تشکیل می‌دهند

این عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه دستفروشی حاصل پدیده‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است، گفت: طبق آمارهای اعلام شده دو سوم فقرای جهان را نیز زنان تشکیل می‌دهند چرا که چگونگی تأمین درآمد آن‌ها نسبت به مردان متفاوت‌تر است. همچنین بخشی از دستفروشان تهران زنان هستند دستفروشی فرصتی برای تأمین معاش زنانی است که درآمدی ندارند و می‌توانند از این طریق بخشی از نیازهای زندگی خود را مرتفع کنند.

وی با بیان اینکه ریشه‌یابی و پیشگیری از پدیده دستفروشی در حوزه وظایف شهرداری تهران نیست، گفت: از آنجایی که دستفروشان بخشی از شهروندان محسوب می‌شوند شهرداری نسبت به آن‌ها حساسیت‌های لازم را دارد. به طور معمول در روزهای نزدیک به پایان سال علاوه بر اینکه تعداد دستفروشان زیاد می‌شود، تنوع اجناس و مراکزی که بساط دستفروشی گسترده می‌شود نیز افزایش می‌یابد.

رویکرد شهرداری تهران در برخورد با زنان دستفروش

نژادبهرام در ادامه با اشاره به رویکرد شهرداری تهران در برخورد با زنان دستفروش در سطح شهر گفت: شهرداری تهران برای اینکه بتواند فضاهای عمومی بیشتری را در اختیار دستفروشان قرار دهد تلاش‎‌هایی را انجام داده است اما به دلایل مختلف چالش‌های زیادی در این بخش وجود دارد.عضو هیأت رئیسه شورای شهر افزود: تمامی دستفروشان به ویژه دستفروشان زن دوست دارند در معرض دید عموم باشند به ویژه در پیاده راه‌‌ها و معابری که مغازه‌ها وجود دارد و مردم تردد می‌کنند. بنابراین بین ساماندهی دستفروشان و مسأله سد معبر تعارض جدی وجود دارد و دستفروشان خواستار فضایی هستند که دیده شوند و فروش بیشتری داشته باشند.

وی تصریح کرد: وقتی شهرداری قصد دارد از ظرفیت‌های حقوقی خود برای رفع سد معبر استفاده کند با نگرانی دستفروشان روبرو می‌شود و از طرفی افکار عمومی نیز نسبت به این موضوع نگران هستند چراکه می‌دانند که شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور به گونه‌ای است که بخشی از مردم مجبور هستند برای تأمین معاش خود از دستفروشی استفاده کنند. البته مسأله مهمی نیز تحت عنوان نظم عمومی برای کنترل آسیب‌های اجتماعی وجود دارد که نهادهای مرتبط تمایل دارند دستفروشان در شهر حضور نداشته باشند.

اجرای طرح ساماندهی دستفروشان به صورت پایلوت در منطقه یک

نژاد بهرام با اشاره به اجرای طرح ساماندهی دستفروشان توسط شهرداری گفت: در منطقه یک شهرداری تهران با کمک شهرداری و هیأت امنای بازار تجریش طرحی در دستور کار قرار گرفته که در حال جمع بندی است. در دوره مدیریت قبلی شهرداری، تحت عنوان ساماندهی فضایی در اختیار دستفروشان محدوده امامزاده صالح قرار گرفته بود اما این افراد به هیچ وجه حاضر نبودند از این فضا استفاده کنند چرا که معتقدند در چنین فضاهایی در معرض دید مردم نیستند.

این عضو شورای شهر تهران با اشاره به طرح جدید شهرداری برای ساماندهی دستفروشان به ویژه زنان دستفروش گفت: در طرح جدید قرار است برای ساماندهی دستفروشان، منافع ذی نفعان دیده شود که اقداماتی هم در منطقه یک به صورت آزمایشی انجام شده است. یکی از موضوعاتی که در این طرح مد نظر قرار دارد، تعیین ساعت مشخص برای حضور دستفروشان است که هم منافع شهر تأمین شود و هم منافع بازاریان چون بخشی از مخالفان حضور دستفروشان، مغازه‌داران هستند و معتقدند چون مالیات پرداخت می‌کنند با حضور دستفروشان حقوق آن‌ها تضییع می‌شود.

وی تصریح کرد: طرح آزمایشی شهرداری تهران برای ساماندهی دستفروشان در منطقه یک تا اینجای کار مثبت بوده اما هنوز نیاز است که ابعاد مختلف کارشناسی در این طرح آسیب‌شناسی شود.

ایجاد فضای امن برای زنان دستفروش، دغدغه شورا و شهرداری

نژادبهرام تأکید کرد: ایجاد مکان‌هایی برای حضور زنان دستفروش در سطح شهر موضوعی است که دغدغه شهرداری و شورای شهر است تا بتوانند فضای امنی را برای زنان ایجاد کنند البته باید ظرفیت‌هایی برای دستفروشان ایجاد شود که مشتری‌های خود را داشته باشند.وی افزود: مذاکراتی با شهرداری منطقه یک درباره زنان دستفروش انجام دادیم و اقداماتی در این زمینه در دستور کار است که منتظر نتایج آن هستیم. در راستای ساماندهی زنان دستفروش باید به متفاوت بودن موقعیت زنان در دستفروشی نسبت به مردان توجه کرد.

عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: شهرداری تهران سعی داد تا با ساماندهی دستفروشان زن بخشی از مشکلات را حل کند اما این مساله به رویکرد زیرساختی نیاز دارد. یکی از نگرانی‌هایی که برای فعالان حوزه زنان وجود دارد، ساعات حضور زنان در خیابان است که سعی شده در طرح ساماندهی به آن توجه شود. البته در این زمینه هر کاری هم که صورت می‌گیرد نسخه‌های کوتاه مدت است و آنچه که باید عملیاتی شود ورود نهادهای غیردولتی برای فعال سازی و حمایت از زنان کارآفرین است.

زنان دستفروش باید در معرض نظارت اجتماعی باشند

عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران گفت: همچنین زنان دستفروش باید در معرض نظارت اجتماعی باشند چرا که یکی از موضوعاتی که زنان را تهدید می‌کند ناامن بودن اجتماع است. بنابراین امنیت اجتماعی به همراه نظارت موضوعی است که باید مورد توجه باشد و وجود چنین فضای امنی باعث می‌شود آسیب‌های پیش روی زنان کمتر شود.

نژادبهرام تصریح کرد: همچنین باید نهادهایی همچون وزارت کار، بهزیستی و کمیته امداد نسبت به ایجاد مشاغل با ثبات برای زنان اقدامات لازم را انجام دهند. البته یکی از اقداماتی که شهرداری تهران انجام داده ایجاد مرکز توانمندسازی زنان است و واحدهایی به نام کوثر که زنان سرپرست خانوار اجناس خود را در بازارهای فصلی ارائه می‌‌کنند اما معتقدیم این تلاش‌ها کافی نیست و باید بیشتر شود.

آماری از تعداد زنان دستفروش در دست نیست

این فعال حوزه زنان درباره تعداد زنان دستفروش در تهران گفت: با توجه به اینکه حضور این زنان در هیچ جایی ثبت نمی‌شود بنابراین آماری از تعداد آن‌ها نیز در دست نیست.

نژاد بهرام یادآور شد: یکی از مراکزی که در آن تعداد زیادی از زنان دستفروش وجود دارد مترو است که مشکلات جدی برای مسافران و مدیریت مترو ایجاد کرده است. مترو فضایی است که از نظر ایمنی باید مورد توجه باشد و در این راستا باید کاملا تحت نظارت و کنترل باشد اما حضور زیاد دستفروشان زن مشکلاتی را برای ایمنی مترو ایجاد کرده است.