به بهانه رفتارهای خانم بازیگر در جشنواره فیلم فجر: اوتیسم چیست؟

اوتیسم (اتیسم هم نوشته می‌شود)، نوعی اختلال رشدی است که برخلاف باور بسیاری از مردم، با معلولیت ذهنی تفاوت دارد. اوتیسم معمولا حوالی سه تا چهار سالگی، خودش را کم‌کم نشان می‌دهد و می‌تواند شدت‌های متفاوتی داشته باشد. برخی کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند با دریافت حمایت‌ها و آموزش‌های لازم، به مدرسه عادی بروند و عملکرد قابل‌قبولی در زندگی داشته باشند.

شاید بتوان گفت محوریت اختلال اوتیسم، تفاوت این افراد در درک ضمیرها، روابط اجتماعی، احساسات، عواطف و البته توانایی تحمل بسیاری از محرک‌هایی است که شاید ما متوجه آن‌ها نشویم. اوتیسمی‌ها اغلب ارتباط چشمی برقرار نمی‌کنند، دوست ندارند لمس شوند، رفتارهای معمول در روابط اجتماعی را نه درک می‌کنند و نه خودشان به کار می‌برند. نورها و صداهایی که شاید برای ما عادی باشد، ممکن است آن‌ها را به هم بریزد و دچار پریشانی شوند. گاهی روی چیزهایی تمرکز می‌کنند و ساعت‌ها به آن خیره می‌شوند که برای ما قابل‌فهم و درک نیست، مثل حرکت پره‌های پنکه یا چرخش لباس‌ها در ماشین لباس‌شویی.

البته همین توانایی در تمرکز و دقت به جزئیات، گاه در آن‌ها استعدادهای شگفت‌انگیزی را آشکار می‌کند که در صورت وجود فرصت و امکانات مناسب، می‌تواند شکوفا شود؛ مثل استفن ویلتشایر (‌Stephen Wiltshire)، نقاش معروفی که نقاشی‌های حیرت‌انگیز و از جزئیاتی را از شهرها می‌کشد (تصویر زیر) و همه را انگشت به دهان می‌گذارد.

افراد مبتلا به اوتیسم، نه بیمارند و نه ضرورتا ناتوان؛ آن‌ها فقط با اکثریت ما در برخی توانمندی‌ها متفاوتند. این تفاوت، نباید به معنای حذف یا نادیده گرفتن آن‌ها باشد. با توجه به آمار اوتیسم و افزایش احتمال ابتلا به آن در زندگی مدرن امروزی، وقت آن رسیده است که تفاوت‌های اوتیسمی ها را بشناسیم و به آن‌ها فرصت برابر زندگی را با امکاناتی بدهیم که تأمین‌کننده نیازها و تفاوت‌های آن‌هاست.

افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند درمان شوند، یا دست‌کم به سطح قابل قبولی از عملکرد برسند، از عهده خودشان بربیایند، مهارتی کسب کنند و گاه به کمک رفتاردرمانی یا دارو، سطح عملکردی خود را حفظ کنند.

بهنوش خرم‌روز- کارشناسی ارشد، روان‌شناسی بالینی