درس
مهارتهای مصاحبه با افراد سالخورده
واحد آموزش پانا: مصاحبه با افراد یا گروه های سنی خاص، توانمندی ها و مهارتهای ویژه ای را می طلبد تا مصاحبه گر، به اهداف خود برسد و یک مصاحبه پرشور را برگزار کند. در درسهای گذشته به طور اختصاصی فنونِ مصاحبه با کودکان را منتشر کردیم. اکنون روش مصاحبه با افراد سالخورده را می خوانید که منبعی غنی از اطلاعات اند؛ اما شاید در برخی موارد روحی که به مصاحبه می دهند و نیز دریافتِ تلقی و برداشت شان از زندگی به مراتب از اطلاعاتی که می دهند مهمتر است.
مزایا و ویژگیهای مصاحبه با سالخوردگان
• مصاحبه با افراد سالمند می تواند منبع شگفت آور و جالب از گذشته باشد. منابعی مستند و موثق؛ بویژه برای گزارش از مکان و شخص. بخصوص آنجا که دسترسی به برخی منابع مکتوب یا مصور یا موجود نیست و یا براحتی قابل دسترسی نیست.
• مصاحبه با این افراد، گزارش و مطلب رسانه ای شما را دارای روحی انسانی، دوست داشتنی و جذاب می کند و آن را خواندنی و گیراتر خواهد ساخت.
• درخواست مصاحبه با سالخوردگان معمولا رد نمی شود؛ چون بسیاری از آنان مایلند درباره گذشته حرف بزنند و اگر بازنشسته هم شده باشند که از نظر وقت هم مشکلی ندارند و اغلب استقبال می کنند.
• سالخوردگان در مصاحبه، معمولا رویدادهای گذشته را با جزئیات و حواشی موضوع اصلی بیان می کنند و گاهی در این جزئیات و حواشی از افراد خاص و یا صحنه های ویژه ای نام برده می شود که خود، موضوع مصاحبه را جذاب تر می کند و برخی مواقع می تواند سوژه ای برای مصاحبه های و گزارشهای آتی به دست شما بدهد.
• به یاد داشته باشید؛ذکر جزئیات و حواشی از سوی سالمندان مطلب شما را زیباتر و جذاب تر و حتی مستدل و مستند می کند به شرط آنکه از موضوع و سوژه اصلی فاصله نگیرید.
• نکته مهم در مورد مصاحبه با سالخوردگان آن است که به کمک دنیای اینترنت و شبکه های مجازی بسیاری از اطلاعات آنان شاید برای ما از اولویت اول برخوردار نباشد؛ اما این خاطرات چون بیشتر بیانگر برداشت آنان از زندگی و تجارب آنان است ارزش دارد .
• سالخوردگان به لحاظ ساختمان فیزیولوژیک مغز خود، گاهی ممکن است خاطرات نزدیک و اطلاعات مربوط به آن را کامل به خاطر نداشته باشند اما خاطرات سالهای دور را با تمام جزئیات معمولا بیان می کنند که این خاطرات و وقایع کمتر ثبت شده است و از این جهت مصاحبه با آنان در این گونه موارد ارزش زیادی دارد.
مثلا بسیاری از آنان رویدادهای خاص مثل افتتاح یک طرح بزرگ ملی یا دیدار شخصیتی برجسته در سالهای دور از شهرشان را به یاد دارند و همانطور که گفتیم صحنه به صحنه با جزئیات تعریف می کنند.
بایدها و نبایدها در مصاحبه با سالخوردگان
1- گاهی یک عکس، کارت پستال یا تصویری قدیمی می تواند به شما کمک کند زیرا این اشیا باعث می شود مصاحبه شونده خاطرات زیادی را به خاطر بیاورد. بنابر این عکسهای زمرتبط با موضوع مصاحبه را همراه داشته باشید.
2- گاهی حتی یک آهنگ محبوب قدیمی(نوستالژیک) می تواند در یادآوری خاطرات آنان موثر باشد.
3- سوالات خود را واضح، گویا، کوتاه و شفاف بپرسید تاآنها نیز درک سریع و درستی از موضوع داشته باشند و یاد بگیرند که بدون مقدمه طولانی و حاشیه به سراغ اصل مطلب بروند.
4- از مصاحبه شوندگان بخواهید اگر عکسی یا اشیایی از آنچه که در موردش حرف می زنند دارند، ارائه کنند که گزارش یا مصاحبه شما مستندتر و مستدل تر شود.
5- مصاحبه دسته جمعی با چند فرد سالخورده ی تقریبا همسن، راه خوبی برای به جریان انداختن خاطرات گذشته است وانگیزه آنان را برای مصاحبه بیشتر می کند.
6- ارتباط انسانی موثر در جریان مصاحبه با یک سالمند حس خوبی به آنان می دهد و سبب جلب اعتمادشان شده در نهایت اطلاعات خوبی را به شما ارائه می دهد.
7- هنگام صحبت با افراد خیلی پیر و شکننده مراقب حوصله آنان و زمانی که با آنان حرف می زنید باشید به خصوص مدیریت زمان، دائما موضوع را به خود و او یادآوری کنید و نگذارید مصاحبه از جریان اصلی خود خارج شود _چون افراد پیر علاقمند به حرف زدن زیاد و گفتن حاشیه ها هستند_این کار را در نهایت ظرافت و احترام به شخصیت آنان انجام دهید که احساس بد و بی احترامی در آنان بوجود نیاید.
8- رخی از سالخوردگان ممکن است بعضی کلمات را اشتباه تلفظ کنند. مبادا با واکنشهای نابجا باعث عصبانیت و خجالتِ آنان و احیانا توقف مصاحبه شوید.
فراموش نکنید! افراد سالخورده حساس و شکننده هستند و شدیدا نیاز محبت و احترام. آنان یک مصاحبه شونده معمولی نیستند.
ارسال دیدگاه