پروژه پرورش آبزیان گرمابی در بندر هندیجان اجزاء نمی‌شود
غذاهای دریایی بهترین و پرمغزی‌ترین نوع خوراک برای انسان‌ها هستند و پزشکان و متخصصان علوم پزشکی و کارشناسان تغذیه سفارش‌های بسیاری برای تناول غذاهای دریایی را انجام داده‌اند.
به گزارش خبرنگار پانا از بندر هندیجان، به علت اهمیت فراوان غذاهای دریایی بخصوص ماهی و میگو که در جنوب کشور صید می‌شوند، مردم اشتیاق فراوانی به استفاده از این نعمت الهی هستند و سالانه میلیاردها دلار صرف خریدوفروش این نوع از غذاهای دریایی در کشور می‌شود.
چرا ماهی غذای سلامتی است؟
ماهی و آبزیان از گذشته به‌عنوان یکی از غذاهای بسیار مهم از حیث ارزش‌ها دارویی مطرح بوده است. در دهه‌های اخیر نیز با توجه به رشد روزافزون جمعیت و درحالی‌که نیمی از مردم دنیا دچار سوءتغذیه هستند، ماهی می‌تواند در مقام تأمین پروتئین مصرفی مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد.
ماهی با دارا بودن ۱۹% پروتئین و جذب ۹۹% از این میزان پروتئین و همچنین چربی‌ها و اسیدآمینه‌های ضروری بدن و ویتامین‌ها و موادمعدنی مهم ازنظر غذایی دارای ارزش بسیار بالایی هست. همچنین در چندین بیماری مانند ناراحتی‌های گوارشی و عروقی به‌عنوان یک دارو مطرح هست.
در کشور ایران با توجه به منابع مختلف تولید آبزیان و پیشرفت‌هایی که در چندساله اخیر در امر آبزی‌پروری در آب‌های داخلی صورت گرفته است و زمینه مساعدی در امر تولید آبزیان ایجاد گردیده است ولی متأسفانه به دلیل عدم شناخت اکثریت هم‌وطنان با انواع خواص غذایی و دارویی و نحوه طبخ آبزیان گرایش به مصرف این ماده غذایی محدود هست.
در این زمینه شیلات اقداماتی در جهت شناسایی انواع آبزیان و همچنین نحو طبخ آن‌ها انجام داده است و این نوشتار نیز قصد دارد تا شناختی جامع‌تر از ماهی در اختیار شما قرار دهد.
چرا باید ماهی بخوریم؟
بسیاری از غذاهای پرارزش دارای موادی هستند که خوردن آن‌ها ممکن است چندان نافع نباشد. که این موضوع می‌تواند بر روی کیفیت مواد غذائی ازنظر هضم و جذب تأثیرگذار باشد.
پروتئین غذاهای دریایی پرارزش است از ویژگی‌های عمده غذاهای دریایی وجود پروتئین باکیفیت بالا هست در مقیاس با گوشت مرغ، گوساله، تخم‌مرغ و پنیر که مواد عمده تأمین‌کننده پروتئین حاصله از گوشت ماهی دارای کلیه اسیدهای آمینه موردنیاز بدن برای رشد و نمو هست.
به همین دلیل است که گوشت آبزیان برای تأمین نیازهای روزانه پروتئین حائز اهمیت بسیار است. در گوشت ماهی بافت پیوندی کمتری در مقایسه با سایر انواع گوشت‌ها وجود دارد و می تون گفت که تقریباً همه گوشت ماهی مصرف‌شده توسط انسان در بدن جذب می‌گردد و به همین دلیل است که در بسیاری از ناراحتی‌ها خوردن گوشت ماهی توصیه می‌گردد.
بسیاری از غذاهای پرارزش دارای موادی هستند که خوردن آن‌ها ممکن است چندان نافع نباشد. بیشتر غذاهای جانوری ازنظر پروتئین کامل هستند، یعنی همه اسیدهای آمینه موردنیاز بدن را دارا می‌باشند. ولی غذاهای دریایی از این نظر اهمیت بسیاری دارند چون علاوه بر تأمین پروتئین‌های موردنیاز بدن دارای بسیاری از انواع مواد معدنی و ویتامین‌ها به‌ویژه ویتامین B۱۲ نیز می‌باشند.
بدیهی است اگر این غذاها توأم با سبزیجات مصرف گردند، ارزش آن‌ها به‌مراتب بیشتر خواهد بود.
میزان چربی موجود در ماهی‌ها و سایر آبزیان در مقایسه با گوشت قرمز بسیار کمتر است. بیشتر ماهی‌ها کمتر از ۵% و صدف‌ها کمتر از ۲% چربی‌دارند. فقط گوشت مرغ بدون پوست با ماهی قابل‌مقایسه است آنچه مسلم است این‌که با توجه به مشکلات و تنگناهای غذایی و افزایش روزافزون ناراحتی‌های قلبی و عروقی به‌ویژه در شهرهای بزرگ کشور مصرف ماهی و سایر آبزیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در تحقیقاتی که در مورد سیستم تغذیه‌ای جوامع مختلف صورت گرفته است نشان می‌دهد، که صیادان ژاپنی که در جزیره کیو شو زندگی می‌کنند، کلسترول خونشان بسیار پایین است.
در ده هفتاد معلوم شد که اسکیموهای گرینلند علیرغم مصرف بالای چربی و پروتئین و کلسترول مصرفی به بیماری‌های قلبی دچار نمی‌شوند.
این تفاوت در نوع چربی مصرفی آن‌هاست، چربی ماهی و محصولات دریای غیراشباع است و چربی موجود در گوشت قرمز و حتی گوشت سفید طیور عمدتاً از چربی‌های اشباع‌شده است.
باید از غذاهای دریایی حلال استفاده کنیم
علاوه بر همه اهمیت غذاهای دریایی بخصوص ماهی و میگو نکته مهم دیگر این است که این غذاها باید حلال و ازنظر شرعی مورد تائید باشند چراکه بسیاری از غذاهای دریایی حرام هستند و خوردن آن‌ها گناه دارد لذا باید به فکر حلال بودن آن‌ها هم باشیم و خدایی نکرده معصیت خداوند را در این زمینه نکنیم.
شیلات ایران باید روش‌های جدیدی برای حفظ ذخایر دریایی انتخاب کند
بسیاری از استان‌ها و شهرستانی ایران که حتی رودخانه یا دریاچه ندارند و از دریا دور هستند و برخی در مناطق کوهستانی زندگی کرده‌اند اقدام به پرورش ماهی و میگو و دیگر آبزیان دریایی می‌کنند و از این راه اشتغال‌زایی بالای را ایجاد کرده و سود و منفعت فراوانی نصیب خود و اقتصاد کشور می‌کنند و با صادرات این محصولات ارزش آوری زیادی را برای کشور رقم‌زده و از خروج ارز جلوگیری کرده‌اند.
همچنین با پرورش آبزیان می‌توان زنجیره غذای مردم و کشور را فراهم آورد چراکه با صیدهای بی‌رویه آبزیان در دریاهای جنوبی و شمالی کشور این موجودات مفید در حال انقراض هستند و اگر این امر محقق شد دیگر خبری از زنجیره سالم غذای نخواهد بود و پشیمانی فراوانی خواهد داشت لذا پرورش این‌گونه از آبزیان بخصوص از نوع گرمابی که طرفداران فراوانی دارد بسیار مهم و حائز اهمیت است که شیلات ایران باید بهروش‌های جدید هم بتواند ذخایر کشور و دریاهای ایران را حفظ کند و هم اشتغال و درآمد مردم را نیز حفظ کرده و موجبات ارزآوری و اشتغال‌زایی را به وجود آورد.
هندیجان بهترین ماهی و میگو جهان را دارد
آثار به‌دست‌آمده در این منطقه نشان می‌دهد که در هزاره چهار پیش از میلاد انسان متمدن در آن می‌زیسته است. تپه‌های تاریخی متعدد و نوشته‌های جغرافی‌دانان قرون اولیه اسلامی نظیر بودلف مهل هل خارجی" در مورد آثار تاریخی"هندیجان» که قدیمی‌ترین سند مکتوب در مورد آثار تاریخی هندیجان است شاهد دیگری بر رونق اقتصادی وزندگی اجتماعی سازمان‌یافته مردم این دیار در هزاره پیش از میلاد است. وجود لغات و اصطلاحات تاریخی که ریشه در زبان عیلامی دارد و آیینه‌ای نمادین حاکی از گذشته‌های پربار فرهنگی و غنی این دیار است.
در نزدیکی هندیجان آثار بندر تاریخی مهرویان یا مهرویان» و شهر تاریخی ریو اردشیر (شهر باستانی) قرار داشته است که مهرویان از دوره عیلامی تا قرن چهار هجری و احتمالاً تا مدت‌ها بعد نیز بندرتجاری مهمی بوده است که از طریق آن کالاهای سرزمین‌های دور و نزدیک و حتی کشور چین وارد منطقه می‌شد و نیز مشاهده‌شده است که در شهر ریو اردشیر کشتی می‌ساختند این منطقه در قرون اولیه اسلامی بزرگانی چون علی بن مهزیار اهوازی (هندیجانی) را در دامان خود پرورش دادهاست.
ازنظر اقتصادی رودخانه هندیجان» نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی مردم داشته و این تأثیرگذاری به میزانی بوده که قلمرو جغرافیایی و منطقه را نیز با نام رودخانه مشخص می‌کردند. رودخانه هندیجان که قسمتی از آن از سرچشمه (رشته‌کوه‌های زاگرس در استان کهگیلویه و بویراحمد) تا خلیج‌فارس طی می‌شود و هشتمین رودخانه کشور است که ۴۹۰ کیلومتر طول دارد. این آبراه به‌عنوان یکی از مسیرهای تجارت خارجی از گذشته‌های دور مورداستفاده بوده است و هم‌اکنون نیز علیرغم کم شدن آب آن در فصول تابستان شناورهای با ظرفیت بیش از صد تن قادر به رفت‌وآمد در آن هستند.
بخشی از این محصولات به‌علاوه صنایع‌دستی که اکثراً از برگ درخت خرما تهیه می‌شود درگذشته به کشورهای خلیج‌فارس» صادر می‌گردید. صنعت شیلات از کهن‌ترین صنایع در هندیجان بوده و است که قدمت آن به سال‌ها پیش می‌رسد. منطقه بحرکان که جنوب هندیجان قرار دارد نیز از مناطق مهم گردشگری و صید میگوی صورتی و انواع دیگر میگوهای مرغوب منطقه خلیج‌فارس به شمار می‌رود که در حوزه صیادی هندیجان واقع است. سالن عمل‌آوری و کارگاه انجماد و بسته‌بندی میگوی صادراتی و قایق‌های مجهز صیادان در این منطقه بیش از نیم‌قرن است که به صید و عمل‌آوری و بسته‌بندی و صادرات میگو اشتغال دارند و تعداد زیادی از اهالی در این راستا به کار مشغول‌اند. ماهی‌های خوراکی و میگو در صیدگاه‌های هندیجان به‌صورت فراوان صید می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ماهی قباد، راش گو، حلوای سفید (زبیدی)، شوریده، حلوا سیاه، شهری، شانک، هاوور، کوشک، سرخو، میش ماهی، هامور، سنگسر، سبیتی و دختر ناخدا اشاره کرد.
آسیب جدی به ذخایر دریایی شهرستان بندر هندیجان
اما ماهی و میگوی هندیجان این روزها حال و هوای خوبی ندارد و در حال جان دادن هستند و نیاز است از قشر صیادان کم شده تا ماهی و آبزیان بیشتر پرورش و رشد کنند تا بار دیگر حیات به صیدگاه خور موسی و بحرکان برگردد و شکوه گذشته خود را پیدا کند و لازمه آن ایجاد مزارع پرورش ماهی میگو است تا صیادان از دریا و رنج‌های آن خلاص شده و به مزارع ماهی و میگو بروند و ازآنجا زندگی خود و جامعه را تأمین کنند و به بازسازی محیط‌زیست و به حفظ گونه‌های اصیل دریایی کمک کنند. در اینجا نباید از نقش تأمین اجتماعی غافل بود چراکه صیادان هندیجان سال‌های سال حق بیمه خود را پرداخت کرده‌اند اما در فصول بیکاری که صید و صیادی تعطیل است بیمه بیکاری و مقرری دریافت نمی‌کنند و تأمین اجتماعی در این زمینه مقصر است و وظیفه این‌ها تأمین نیاز مردم مظلوم و محروم صیاد هندیجان است که هم دریا تعطیل است و هم کار و اشتغال ندارند و هم بیمه بیکاری ندارد و این‌گونه موجبات نارضایتی و شروع مشکلات و مخالفت‌های اجتماعی می‌شود.
/ محمدمهدی صادقی/
ارسال دیدگاه