كتابخوان شدن مردم در گرو تعامل موثران حوزه كتاب

به گزارش خبرنگار پانا فارس و به نقل از ایرنا كتابخوان شدن مردم تنها به یك عامل بستگی ندارد بلكه مجموعه ای از اقدامات توسط افراد و دستگاه های مختلف باید در اجتماع ایجاد شود تا در نهایت به نتیجه مطلوب و ترویج فرهنگ مطالعه در زندگی روزمره مردم ما منجر شود.
در این میان هر یك از بخش های فعال در این روند باید تعامل مثبت و سازنده ای باهم داشته باشند تا با ایفای نقش خود بتوانند تاثیرگذاری داشته باشند و نتیجه مطلوب حاصل شود.
صنعت چاپ و نشر یكی از بخش های موثر در مطالعه و كتاب خوانی مردم ماست كه متاسفانه این گروه ها علی رغم برخورداری از نقش موثر در جامعه ، مورد بی توجهی قرار گرفته اند.
برخی از دست اندركاران حوزه چاپ و نشر در استان فارس درگفت و گو با خبرنگار ایرنا گفتند: مشكلات حوزه نشر و چاپ فراگیر است كه نیازمند توجه مسئولان است تا این بخش بتواند نقش خود رادر ترویج و نهادینه كردن كتابخوانی ایفا كند.
اینان افزودند: سرانه پایین مطالعه، كمبود كتابخانه های عمومی، نبود شبكه مناسب توزیع، زمان بر شدن ممیزی و هزینه بر شدن چاپ به دلایل مختلف، موانعی برای فعالیت این قشر ایجاد كرده است.
آنها بیان كردند: رعایت نشدن قانون و حتی آیین نامه های خود وزارت ارشاد دربرخورد با ناشران، از جمله تعلیق، لغو امتیاز، جلوگیری از شركت در نمایشگاه ، همه منجر به این شد كه ناشر و كتابفروشان امنیت شغلی لازم را نداشته باشند و در بخش های دیگر اقتصادی فعال شوند.
صاحبان حوزه نشر و چاپ اظهارداشتند: بیشتر ناشران در سال های گذشته به علت كمبود كتاب فروشی ها و تمایل كم سرمایه گذاران و عدم توجیه اقتصادی در این حوزه باعث از این شغل خارج شده و به شغل های دیگر روی آوردند.
آنان اضافه كردند: افزایش كتاب فروشی ها، توسعه و تجهیز كتابخانه های عمومی و بالا بردن سرانه مطالعه می تواند برای رونق این حوزه راهگشا باشد تا كتاب به سهولت در دسترس شهروندان قرار گیرد كه در یك سال اخیر شاهداتفاق های خوبی در این زمینه بودیم
به گفته بسیاری از آنها در قالب اصل ۴۴ قانون اساسی در حوزه فرهنگ به طور اعم و كتاب به طور اخص، این آمادگی همواره وجود داشته تا اغلب مسؤولیت های مربوط به خود از صدور پروانه نشر متقاضیان گرفته تا اداره نمایشگاه های بزرگ كتاب را بر عهده بگیرند.
اصل ۲۴ قانون اساسی حتی تكلیف مبنای حقوقی انتشار كتاب در كشورمان را تا حدود زیادی معین كرده و قاعده را بر آزادی نهاده ولی با این همه، بدنه صنعت نشر كشور در دهه ها و سال های گذشته همواره از تفسیر به رأی سلیقه ای این اصل رنج برده است.

** مشكل شیوه پخش كتاب به روش ۸۰ سال پیش
مدیر انتشارت بین المللی نوید شیراز به ایرنا گفت: یكی از مشكلات حوزه نشر شیوه پخش كتاب است به طوری كه این روند هنوز به صورت سنتی ۸۰ سال قبل با قیمت بالا همراه با دیگر كالاهای غیر فرهنگی در جعبه های مختلف به شیوه زننده كه در شان كتاب نیست به شهرستان ها ارسال می شود.
داریوش نویدگویی افزود: این كار موجب شده تا ناشرین برتر هرگز حاضر نشوند كتاب های خود را به شهرستان ها بخصوص شیراز بیاورند و به تیراژ پایین تولید و فروش آن در تهران رضایت می دهند.
وی با گلایه از مسئولیت ناپذیری مدیران نسبت به كتاب و كتاب خواندن مردم بیان كرد: شیراز از دیرباز دارای جایگاه رفیع بوده و شهر موثر در امور فرهنگی در داخل و خارج از كشور است كه تنها یك اداره و دستگاه متولی حفظ این جایگاه نیست بلكه همه دستگاه ها در مقابل مسائل جامعه وظیفه دارند.
نویدگویی اظهارداشت: شهر شیراز از سالهای خیلی دور در حوزه كتاب فعالیت های ارزشمندی از جمله در اختیار گرفتن افراد برای نگارش كتب ها و حوادث تاریخی، وقف و اهدای كتاب را داشته است كه این امور فاخر و مهم باید تاامروز ادامه داشته باشد و به نسل های دیگر نیز منتقل شود.
وی بابیان اینكه انتظارها در بخش فرهنگ از شهر شیراز و استان فارس زیاد است اضافه كرد: شهر شیراز جایگاه بین المللی ویژه ای دارد و ما باید تلاش كنیم كه این جایگاه را در جهان حفظ كنیم و ارتقا دهیم و این انتظار فرهنگوران داخل و خارج از كشور از شیراز است.
مدیر انتشارات نوید شیراز ادامه داد: امیدواریم برای سال ۹۵، توجه بیشتری به نهادینه كردن فرهنگ مطالعه و كتابخوانی در استان فارس و شهر شیراز شود و شاهد كتاب های بیشتر، مكان های متعدد برای مطالعه، تعداد زیادتر عناوین انتشارات ها در شیراز باشیم.
نویدگویی عنوان داشت: امروز مطالعه یك نیاز برای جامعه است و همگان بایددر این زمینه همكاری كنند زیرا موفقیت ما در حوزه های مختلف از جمله امنیت، اقتصادی و اجتماعی ارتباط مستقیمی با مسایل فرهنگی به ویژه كتاب دارد كه اگر مطالعه و كتاب درجامعه جاری و ساری شود بسیاری از مشكلات ما حل می شود.
او با اشاره به ارزیابی وضعیت فرهنگ استان فارس افزود: متاسفانه در دو سال گذشته بسیاری از كتاب فروشی ها در شهر شیراز تعطیل شده است كه این نشانه خوبی برای فرهنگ نیست.
وی بیان كرد: برای نهادینه كردن فرهنگ مطالعه نیازمند كتابخانه هستیم كه در این زمینه تلاش می كنیم با ارائه طرح های مختلف از جمله باز شدن در كتابخانه های تعطیل شده ادارات، راه اندازی مكان های مطالعه و كتاب در مجتمع های مسكونی، راه اندازی ایستگاه های مطالعه در مكان های عمومی، مطالعه در جامعه گسترش یابد.
ناشر برجسته كشوری اظهارداشت: در حال حاضر حدود ۱۳هزار و ۵۰۰ ناشر در كشور و عمدتا در شهرهای تهران، قم، تبریز و شیراز فعال هستند كه معتقدم جدا از تهران، فارس با وجود ناشران با كیفیت بالای كار، سرآمد حوزه نشر و كتاب در كشور هستند.
نویدگویی با اشاره به تاریخچه فعالیت ناشران در استان فارس اضافه كرد: ادعای مستند مبنی بر شیرازی بودن نخستین ناشر ایران وجود دارد به طوری كه در سال ۱۲۲۰ هجری در فارس بزرگ برخی از افراد از جمله حاج محمدباقر ملك الكتاب معروف به تاجر شیرازی؛ به جای تجارت كارهای فرهنگی می كردند.
وی ادامه داد: این افراد در آن زمان بسیاری از آثار مكتوب كه در حال نابودی بودند را جمع آوری و احیا می كردند.
او با اشاره به سابقه كار صحافی در شیراز نیز ادامه داد: یكی از فعالیت های مهمی كه در كنار صنعت چاپ و نشر در شیراز درخشیده، كار صحافی است به طوری كه اگر كار صحافان برجسته كشور و به ویژه شیراز در طول تاریخ نبود، امروز بسیاری از كتاب ها و منابع غنی ما نابوده شده بود.

** مواد اولیه و توزیع كتاب مشكلات اصلی حوزه نشر
مسوول انتشارات ادیب مصطفوی نیز با اشاره به مشكلات فرا روی حوزه نشر گفت: در استان فارس بزرگترین مشكل نشر مواد اولیه كاغذ و دیگری توزیع كتاب است .
جعفر مصطفوی عنوان داشت: در استان فارس با تاثیرگذاری و سابقه فرهنگی در سطح جهان تنها ۲۰۰ كتاب فروشی عمومی وجود دارد كه مردم به دلیل قیمت های بالای كتاب بیشتر از كتاب های كمك درسی استفاده می كنند تا كتاب های عمومی.
وی افزود: متاسفانه در كشور شبكه توزیع كتاب وجود ندارد و تا زمانی كه این شبكه فعال نباشد امكان انتقال كتاب های تولید شده هر استان به استان ها و شهرستان های مجاور آن وجود ندارد.

**حضور ۱۵۰ ناشر و ۱۱۳ چاپخانه فعال در استان فارس
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس نیز گفت: در حال حاضر ۱۸۵ ناشر در استان فارس وجود دارد كه ۱۵۰ ناشر و ۱۱۳ چاپخانه فعال در استان فعال است.
بهزاد مریدی با اشاره به فعالیت چاپخانه های استان فارس افزود: همچنین در حوزه چاپ نیز در استان فارس حدود ۱۶۵ چاپخانه وجود دارد كه از این تعداد ۱۱۳ چاپخانه فعال و در حال كار است كه قدیمی ترین چاپخانه كشور در استان فارس بوده و این افتخاری برای مردم فرهنگی استان فارس است.
وی با بیان اینكه در سال های اخیر با انجام اقدامات ویژه همه چاپخانه های استان، به امكانات لازم در روند چاپ كتاب مجهز شدند بیان كرد: اسناد تاریخی نشان می دهد كه قدمت چاپ و چاپخانه در شهر شیراز بیش تر از نقاط مختلف كشور از جمله تبریز و تهران است.
مریدی اظهارداشت: ناشران استان فارس در كشور در رده برترین ها قرار دارند و در حال حاضر كیفیت فعالیت های چاپ و نشر در پایتخت فرهنگی كشور در وضعیت مطلوب است.
مدیر كل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس با اشاره به برنامه های امسال در حوزه كتاب در استان اضافه كرد: از سال گذشته ۲۲ طرح در حوزه مطالعه عمومی در حوزه كتاب در استان فارس آغاز شده است كه برخی از این طرح ها در محافل عمومی از جمله كتاب در مترو، كتاب در اتوبوس و ایستگاه ها، رستوران ها و كافی شاپ ها در حال اجراست.
او ادامه داد: در سال جاری نیز عملیاتی شدن و استمرار این طرح ها را با جدیت در استان دنبال می كنیم.
مریدی عنوان داشت: تلاش می كنیم در قالب تفاهم نامه ای با اتاق اصناف استان فارس، پایه های تبلیغاتی برای تمام سوپر ماركت ها و تعاونی های بزرگ فروش در سطح استان تعریف و در اختیار آنها قرار داده شود تا كتاب های به روز با بسته بندی مناسب و در بهترین جای این فروشگاه ها در اختیار مردم قرار گیرد.
وی افزود: تاكنون چند كتابفروشی بزرگ در استان فارس برای اجرای این طرح و تعریف پایه های تبلیغاتی اعلام آمادگی كرده اند كه امیدواریم با اجرای این طرح فروشگاه ها به مراكز خرید كتاب برای عموم مردم تبدیل شود.
مریدی بیان كرد: این طرح برای ترویج فرهنگ مطالعه در زندگی روزانه مردم استان است كه تلاش می كنیم به جای اینكه در فروشگاه ها دخانیات در بهترین مكان ها وجود داشته باشد، كتاب جایگزین شود.
او اظهارداشت: هم اكنون در سطح شهر شیراز بیشتر كافی شاپ ها به كافه كتاب یا كافه هنر تبدیل شده اند كه كتاب بر روی میزها و در بین مردم به ویژه نسل جوان آمده كه این یك افتخار برای فرهنگ فارس است.
وی اضافه كرد: برای سال آینده نیز میزان تغییر یا افزایش كافی شاپ ها و رستوران های محلی به كافه های كتاب نیز در دستور كار این اداره كل است كه هم اینك این طرح در یك رستوران بزرگ در شهر شیراز در حال اجراست.
مریدی با بیان اینكه برای اجرای این طرح ۷۰۰ جلد كتاب داده شده است ادامه داد: در این رستوران قفسه های كوچك كتابخانه ای در حاشیه هز میز و مكان نشستن مردم تعریف و كتاب های كوچك جیبی در آن قرار داده شده كه با استقبال فراوان مردم روبرو شده است.
او عنوان داشت: درحال رایزنی برای تبدیل دیگر سفره خانه های سنتی استان و تجهیز آنها به كتاب های كوچك و مفید هستیم كه اجرای این طرح ها در اماكن عمومی استان، گامی مهم در جهت ترویج و نهادینه كردن كتاب و مطالعه در استان است.
وی افزود: بر این باوریم كافی شاپ ها، رستوران ها، سفره خانه های سنتی و دیگر اماكن عمومی در شهرهای ما باید به سمت كافه كتاب شدن حركت كنند زیرا وجود كتاب در دسترس مردم و بر روی میزها می تواند تاثیر مثبتی برای انس بیشتر مردم با یار مهربان داشته باشد.
مریدی اظهاركرد: همچنین سال گذشته برای دومین سال پیاپی آیین انتخاب شهر پایتخت كتاب ایران در كشور برگزار شد كه سال گذشته شیراز علیرغم تلاش هایی كه شده بود به دلیل تعلل ها نتوانست به بخش رقابت راه پیدا كند اما امسال با برنامه ریزی یك ساله ای كه اجرا شد و بخش های مختلف فرهنگی استان همت كردند شهر شیراز در بین ۹۹ شهر توانست پس از نیشابور و بوشهر مقام سوم را كسب كند.

** تعامل اداره كل كتابخانه های عمومی فارس با ناشران و كتاب فروشی ها
مدیر كل كتابخانه های عمومی استان فارس هم به خبرنگار ایرنا گفت: ناشران به عنوان متولیان فروش كتاب یكی از اقشاری هستند كه ارتباط تنگاتنگی با نهادكتابخانه های عمومی داردند.
سعیده ابراهیمی بیان كرد: طرحی در نهاد كتابخانه های عمومی كشور مطرح شده بود كه ناشران به عنوان متولیان فروش كتاب، مسئولیت كتاب خواندن و كنار نكشیدن مردم از عرصه مطالعه را نیز بر عهده بگیرند.
وی اظهارداشت: در این زمینه در حال برنامه ریزی و طراحی طرحی در حوزه تعامل با ناشران هستیم تا بر اساس آن بتوانیم هر سال بعد از خرید كتاب از ناشران به همان ناشر آمار ارائه شود كه كتاب های شما در كتابخانه های چه میزان بازدید داشته و یا به امانت رفته است.
ابراهیمی با بیان اینكه این طرح عاملی برای تشویق ناشران برای فعالیت در عرصه خواندن كتاب نیز است اضافه كرد: یكی از برنامه های مهم ما در عرصه تعامل با ناشران استان، این است كه ناشران استان در عرصه ترویج خواندن نیز فعال شوند.
مدیر كل كتابخانه های عمومی استان فارس با اشاره به فعالیت نهاد كتابخانه های عمومی استان با قشر كتاب فروشی ها نیز ادامه داد: متاسفانه امروز مسئله اقتصاد یكی از دغدغه های اصلی در حوزه كتاب است به طوری كه قیمت كتاب ها بسیار بیشتر از قدرت خرید مردم است.
او عنوان داشت: امروز اگر كتابی در دانشگاه به دانشجویان معرفی می شود دانشجو ابتدا قیمت كتاب را می پرسد كه این سوال حاوی پیام ها و نكته های مهمی برای مسئولان است كه مهمترین پیام آن داشتن مشكل اقتصادی مردم است.
ابراهیمی افزود: به دنبال ایجاد تعامل مناسب و اعقاد تفاهم نامه هایی با صنف كتاب فروشان هستیم تا با اجرای برنامه های مناسب، كتاب ارزان تر به دست مصرف كننده برسد.
وی با بیان اینكه هنوز برنامه های خاصی در این زمینه در استان تدوین نشده است بیان كرد: تعامل با كتای فروشی ها از برنامه های مورد نظر ما در استان است.
این استاد دانشگاه اظهارداشت: در حال حاضر دو طرح نیمه كاره تامین یارانه كتاب فروشان از طریق خیران و ارائه بن های خرید كتابو یا سبدهای خرید كتاب به مردم در طول سال، را در استان در دستور كار داریم كه تلاش می كنیم این دو طرح در حد توان اجرایی ما تدوین و عملیاتی شود.
او اضافه كرد: این درحالی است كه در این زمینه دولت طرح معاف از مالیات شدن كتاب فروشی ها را اجرایی كردن تا در ارتباط متقابل كتاب با قیمت مناسب و ارزان تری به دست مردم برسد و این اتفاق مباركی در این حوزه است.
ابراهیمی ادامه داد: برای رفع مشكلات اقتصادی نباید به بودجه های دولتی اكتفا كرد بلكه باید از توان خیران و نیك اندیشان در حوزه های مختلف استفاده شود كه امروز بسیاری از سازمان ها، شركت ها و بخش خصوصی علاقه مند به فعالیت در زمینه مطالعه و فرهنگ كتاب خوانی در استان هستند.
وی عنوان داشت: امسال یكی از شركت های مواد خوراكی در استان به جای تهیه بسته های سررسید، تقویم و خودكار و غیره یك بسته شامل چهار كتاب به مشتریان خود هدیه داده است كه اقدامی اررشمند، زیبا، كارا و فرهنگ ساز بود.
ابراهیمی افزود: هدف ما ترویج كتاب خوانی است و برای انجام ماموریت خود به بهترین نحو، بادیگر بخش ها تعامل و همكاری داریم.
رفع موانع، كاستی ها و دغدغه های بخش های مختلف وابسته به كتاب از جمله حوزه نشر و چاپ می تواند تاثیر مثبت و موثری در جهت افزایش سرانه مطالعه، نهادینه كردن فرهنگ كتابخوانی و كاهش ناهنجاری ها و جرائم در جامعه داشته باشد.