انتقاد سلاجقه از وضعیت پژوهش مسایل زیست‌محیطی

به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، صبح امروز جشنواره تجلیل از «پژوهشگران و فناوران برتر سازمان حفاظت محیط زیست» در محل سالن شهدای محیط زیست برگزار شد. در ابتدای این نشست، علی سلاجقه معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، ضمن تبریک و تسلیت شهادت سردار «سید رضی موسوی»، از فرماندهان ارشد سپاه قدس و از یاران شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی به دست رژیم غاصب صهیونیستی، اظهار کرد: این افراد دلیرانی بودند که کوه‌ها و دشت‌ها را از افغانستان، سوریه، عراق و... را پیمودند و در راه اندیشه‌های متعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران که همان علو انسانیت است گام برداشتند و برای رسیدن به این کمالات انسانی به دنبال شهادت بودند.

وی ادامه داد: انشالله غزه مظلوم مقتدر با خون این شهیدان به پیروزی نزدیک‌تر شده و رژیم صهیونیستی نیز به حذف از صفحه گیتی نزدیک‌تر می‌شود. مسیر ما مسیر شهادت است و فرزندان این سرزمین در جای جای گیتی آماده جان فشانی هستند. راه ما، راه انسانیت است و از خدا می‌خواهم همه ما را در این مسیر ثابت قدم کند و پایان کار ما را در شهادت قرار دهد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به فرا رسیدن «هفته پژوهش» گفت: اعتقاد همه ما این است که پژوهش سنگ بنای اصلی حیات است. یکی از مهم‌ترین منابع پژوهشی ما نیز خود قرآن کریم است که با تحقیق دقیق روی آن می‌توانیم به علوم طبیعی مختلف که توسط خداوند در آسمان‌ها و زمین قرار داده شده است، پی ببریم و جواب سوالات خود را بگیریم.

معاون رئیس جمهور به داستان زندگی حضرت ابراهیم در قرآن کریم اشاره کرد و یادآور شد: در این داستان به‌خوبی شاهد آن هستیم که یکی از پیامبران اولوالعزم الهی، با تفکر و طی کردن یک فرآیند پژوهشی، یگانگی خداوند را ثابت می‌کند. اساساً خمیرمایه‌های فکری و اندیشه‌ای در قرآن کریم بر اصل تامل و تفکر بنا نهاده شده است و اولین امر خداوند حکیم در قرآن، دستور به «خواندن» است که این نشان می‌دهد تحقیق و پژوهش از مبانی اصلی دین اسلام است.

سلاجقه با تاکید بر این که پژوهش شاکله زندگی انسانی است که می‌تواند استراتژی زندگی فردی و اجتماعی افراد را مشخص کند و انجام هیچ کاری بدون انجام پژوهش‌های لازم به نتیجه نخواهد رسید، بیان کرد: شیخ طوسی بیان کرده است لذتی را از انجام پژوهش کسب می‌کند که پادشاهان و فرزندان پادشاهان در طول زندگی خود به دست نمی‌آورند‌. همچنین در فرمایشات حضرت علی (ع) نیز بارها بر لزوم توجه به پژوهش و زحمت کشیدن برای کسب علم تاکید شده است‌.

وی همچنین بر ضرورت توجه بسیار جدی به امر پژوهش در سازمان حفاظت محیط ‌زیست کشور تاکید کرد و گفت: سازمان حفاظت محیط ‌زیست با توجه به همه وظایف خود باید بیش از سایر دستگاه‌های کشور به مسئله پژوهش توجه کند و از همه مدیران سازمان می‌خواهم بسیار بیشتر از امروز به پژوهش‌های کاربردی که مشکلات کشور را حل می‌کند، بها بدهند چرا که پاسخ سوال ما در همین جمع پژوهشگران است.

سلاجقه با بیان این که مهم‌ترین تفاوت علم محیط زیست‌ با سایر علوم، تغییرات شدید متغیرهای تاثیرگذار بر پژوهش‌ها است، گفت: عوامل تاثیرگذار بر پژوهش‌های محیط زیستی از جمله دمای هوا، بارندگی و ... دائما در حال تغییر هستند. همچنین متغیرهای علمی حوزه محیط ‌زیست‌ بی‌نهایت است و عوامل متعددی روی شرایط زیست ‌محیطی مناطق مختلف تاثیر می‌گذارند.

وی ادامه داد: در علم محیط ‌زیست ‌ برای آنالیز متغیرهای متعدد با شرایط آزمایشگاهی مواجه نیستیم، بلکه در شرایط کاملا طبیعی قرار داریم که این مسئله، رسیدن به نتیجه‌گیری از آزمایش‌ها، نمونه‌برداری‌ها، آماربرداری‌ها و ... و نهایتا ارائه یک پژوهش جامع را بسیار دشوار می‌کند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین از عدم به‌روزرسانی بسیاری از متغیرهای محیط زیستی کشور در طول سال‌های اخیر انتقاد کرد و گفت: داده‌های موجود در حوزه محیط زیست‌ برای انجام پژوهش‌ها ناکافی است و وظیفه مدیران سازمان حفاظت محیط زیست این است که این داده‌ها را هرچه زودتر تکمیل و بروزرسانی کنند‌.

معاون رئیس جمهور ادامه داد: در همین راستا سیاهه انتشار آلودگی هوا از سال ۹۶ که همچنان مبنای کار ما برای آلایندگی جو است، تا امروز به‌روزرسانی نشده است، این در حالی است که در ۶ سال گذشته، قطعاً داده‌ها و درصدهای مربوط به آلاینده‌های هوا کاملاً تغییر کرده است اما متاسفانه هنوز سیاهه انتشار سال ۹۶ مد نظر ما قرار دارد. در تکالیف قانون هوای پاک نیز این مشکل وجود دارد.

سلاجقه با تاکید بر این که محیط ‌زیست یک مولفه پژوهشی کاملاً چندوجهی محسوب می‌شود، تصریح کرد: ما مکلف هستیم که داده‌های بخش‌های مختلف حوزه محیط زیست را با انجام پژوهش‌های میدانی به صورت مستمر بروزرسانی کنیم، به همین دلیل باید ۷۰ تا ۸۰ درصد تلاش سازمان حفاظت محیط زیست بر امر پژوهش معطوف باشد. ما باید در سازمان خود بر روی بحث پژوهش و تولید علم کار کنیم تا گره‌های مردم را باز کنیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از عملکرد برخی مراکز پژوهشی کشور انتقاد کرد و اظهار کرد: به عنوان مثال در بحث تغییر اقلیم سوالات بی پاسخ زیادی وجود دارد اما باید بپرسیم که جایگاه مرجع علمی تغییر اقلیم کشور و پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار کشور در تبیین این موضوع برای مردم کجاست؟ در موضوعات دیگری مانند هارپ، خشکسالی و ... مراکز پژوهشی کشور ما کجا هستند و چرا تحقیقات دقیق و جامعی را در این زمینه‌ها انجام نداده‌اند تا هم بتوانیم گره‌های ذهنی مردم را برطرف کنیم و هم برای حل مشکلات دهه‌های آینده کشور از همین امروز برنامه بدهیم.

معاون رئیس جمهور تاکید کرد: مجموعه سازمان حفاظت محیط زیست کشور باید پاسخگوی این سوالات باشد. ما الان فقط به مسائل روزمره آن هم اگر با سوال مردم و یا سمن‌ها روبرو شویم پاسخ می‌دهیم. این در حالیست که بر اساس وظیفه خود باید مسائل مربوط به ۲۰ تا ۵۰ سال آینده را تبیین کنیم.

سلاجقه یادآور شد: بدون پژوهش نمی‌توانیم گام از گام برداریم و شکی نیست که مشکلات کشور حل نخواهد شد، مگر این که به مسئله پژوهش اهمیت بدهیم.