اجرای ۸ برنامه ویژه برای ارتقای سلامت دانش‌آموزان

بدون تردید، سلامت جامعه در گرو سلامت کودکان و نوجوانان است و سنگ‌بنای بیشتر بیماری‌ها نیز از همین دوران نهاده می‌شود، به همین دلیل همه کشورها برای رسیدن به اهداف بهداشتی مد نظر خود، اقدام‌هایی را در مدارس پیش‌بینی کرده‌اند و با بررسی نیازهای بهداشتی دانش‌آموزان در مدارس و تعیین چالش‌های این حوزه؛ رویکردها و برنامه‌های اجرایی را به‌منظور ارتقای سلامت دانش‌آموزان عملیاتی می‌کنند. سرمایه‌گذاری برای سلامت دانش‌آموزان فرصتی است تا اهداف تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان محقق شود. بنابراین ارتقای سلامت دانش‌آموزان یک سرمایه‌گذاری برای نسل‌های آینده است که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم با عنوان ساحت زیستی - بدنی به آن توجه ویژه‌ای شده است. از آنجا که ارکان سلامت جامعه به سلامت دانش‌آموزان وابسته است و وزارت بهداشت نیز همواره تمرکز خود را بر تقدم پیشگیری از درمان قرار داده است بنابراین، رویکرد سال ۱۴۰۲ نظام سلامت بر پایه پیشگیری قرار دارد و در این راستا مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت برنامه‌هایی را برای ارتقای سلامت دانش‌آموزان در سال جاری تدارک دیده‌اند که عمدتا شامل غربالگری سلامت دهان و دندان دانش‌‌آموزان، پیشگیری از چاقی دانش‌آموزان و تغذیه و سبک زندگی سالم آنها می‌شود.

نظام سلامت در خدمت ارتقای سلامت دانش‌آموزان

اما می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در سال جاری در نظام سلامت در بخش دانش‌آموزی رخ داده، انعقاد تفاهم‌نامه‌ای مشترک فی‌مابین وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش است که به‌منظور ارتقای سلامت دانش‌آموزان به امضا رسید تا برای توسعه سلامت مدارس هم‌افزایی ایجاد شود و امکانات نظام سلامت برای ارتقای سلامت دانش‌آموزان در خدمت آموزش‌و‌پرورش قرار بگیرد. همانطور که بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز بر هم‌افزایی ۲ وزارتخانه برای توسعه سلامت مدارس و ارتقای سواد سلامت دانش‌آموزان تاکید کرده و نقش مراقبان سلامت را بسیار مهم عنوان کرده است.

البته عین‌اللهی خاطرنشان کرد که لازمه هم‌افزایی مطلوب بین ۲ وزارتخانه، دسترسی مراقبان سلامت مدارس به سامانه‌های سلامت است.

به‌روز رسانی پیمایش ملی سلامت دانش‌آموزان

در عین حال آخرین پیمایش ملی سلامت دانش‌آموزی در سال ۹۶ انجام شده که به گفته سرپرست مرکز جوانی، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت این سند در حال به‌روز رسانی است که در آینده نزدیک نهایی خواهد شد. صابر جباری درخصوص برنامه‌های نظام سلامت به‌منظور ارتقای سلامت دانش‌آموزان به پانا گفت: لازم است که سواد سلامت دانش‌آموزان افزایش یابد و طبق تفاهم‌نامه‌ اخیری که با وزارت آموزش و پرورش منعقد شده، رصد و پایش مستمر دانش‌آموزان به منظور ارتقای سلامت آنها امکان‌پذیر می‌شود.

سرپرست مرکز جوانی، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به فعالیت مراقبان سلامت در مدارس کشور اظهار کرد: کمبودهایی در زمینه مراقبان سلامت وجود دارد اما اکنون حدود ۶ هزار مراقب سلامت در مدارس کشور فعالیت می‌کنند.

نظارت بر بوفه مدارس در سال تحصیلی جاری

وی درخصوص نحوه نظارت بر بوفه مدارس، گفت: کارشناسان مرکز سلامت محیط و کار به صورت دوره‌ای بوفه مدارس را بازرسی و پایش می‌کنند اما به غیر از این بازرسی لازم است که سواد سلامت دانش‌آموزی را افزایش دهیم و مدیران محترم مدارس هم به ما کمک کنند تا از عرضه مواد غذایی ناسالم در مدارس جلوگیری شود.

جباری افزود: برای بهداشت دهان و دندان دانش‌آموزان نیز تفاهم‌نامه جدیدی بین دو وزیر بهداشت و آموزش و پرورش امضا شده است و برنامه ارتقای سلامت بهداشت دهان و دندان دانش‌آموزان با تاکید بر مناطق محروم را دنبال می‌کنیم.

همچنین احمد اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درخصوص نظارت وزارت بهداشت بر بوفه مدارس، گفت: در این زمینه با همکاری وزارت آموزش و پرورش هرساله دستورالعمل‌ نظارت بر بوفه مدارس را مورد بازنگری قرار می‌دهیم و به مدارس ابلاغ می‌کنیم. بازدید از بوفه مدارس بر عهده مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت است و موارد تخلف را گزارش می‌دهند. خوشبختانه وزارت آموزش و پرورش هم پای کار آمده است و مربیان بهداشتی قرار است در این بحث نظارتی به وزارت بهداشت کمک کنند.

پزشک مدرسه در دستور کار

علاوه بر این یکی از برنامه‌های مشترکی که در سال جاری در دستور کار وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش قرار دارد، طرح پزشک مدرسه است که هدف از آن ایجاد شبکه خانه‌های بهداشت با مدارس است و در مرحله کارشناسی قرار دارد.

اجرای برنامه برای کنترل چاقی دانش‌آموزان

کارشناسان تغذیه معتقدند که چاقی در سنین پایین و عدم کنترل آن یعنی بروز بیماری‌های مختلف در سنین بالا، در نتیجه باید از سنین کودکی و نوجوانی به فکر این معضل بود. از طرفی بر اساس آمار بیش از ۵۶ درصد از دانش‌آموزان دچار چاقی هستند و این آمارهای نگران‌کننده‌ در مورد چاقی و اضافه وزن دانش‌آموزان موجب شده تا وزارت بهداشت یکی از برنامه‌های جدی خود را بر پیشگیری از چاقی دانش‌آموزان قرار دهد و این برنامه‌ها با دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش دنبال می‌شود.

احیاء طرح توزیع شیر در مدارس پس از وقفه‌ای ۶ ساله

در نهایت شاید بتوان احیاء توزیع شیر رایگان در مدارس را به‌عنوان مهم‌ترین برنامه در راستای سلامت جسمانی دانش‌آموزان در سال ۱۴۰۲ تا کنون دانست. این طرح پس از ۶ سال توقف با دستور رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم از ابتدای سال تحصیلی جاری از سر گرفته شده است. احمد اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت وزارت بهداشت نیز درباره برنامه شیرمدرسه گفت: برنامه توزیع رایگان شیر در مدارس آغاز شده و توزیع شیر تا ۱۰ روز دیگر انجام می‌شود.

اجرای طرح «کاهش سوء تغذیه کودکان»

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت همچنین اعلام کرد: برنامه بسیار خوب امسال وزارت بهداشت «کاهش سوء تغذیه کودکان» است که با بودجه ۱.۵ هزار میلیارد تومان با همکاری سازمان برنامه و بودجه و وزارت رفاه اجرایی شده است و یکی از موفقیت های وزارت بهداشت در این دوره محسوب می شود.

اسماعیل‌زاده یکی از برنامه های موفق دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت را پیگیری تغذیه رایگان مدارس ابتدایی با شیر دانست و گفت: با وجود این که اجرای این برنامه در بودجه سالانه دیده نشده بود، بنا به دستور رییس جمهور بودجه ای معادل ۴ هزار میلیارد تومان برای اجرای آن تخصیص داده شده که مطابق آن در مدارس ابتدایی دولتی با اولویت مناطق محروم و کم برخوردار دو بار در هفته شیر رایگان توزیع می شود.

اجرای طرح مکمل‌یاری «آهن و ویتامینD » در مدارس

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت از اجرای مکمل‌یاری آهن و ویتامن D در مدارس خبر داد و گفت: این برنامه از سالیان قبل اجرایی شده بود که با شیوع کرونا و غیرحضوری شدن مدارس به وقفه خورد، اما از سال قبل مجددا از سر گرفته شد و امسال هم تمام تاکید ما در مناطق تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام کامل این برنامه است.

به گفته وی، مکمل آهن در مدارس دخترانه و مکمل‌یاری ویتامین D باید در تمام مدارس با قدرت و قوت از ابتدای سال آموزشی جاری اجرایی شود.

اسماعیل‌زاده درباه پروتکل ارائه مکمل ویتامین D و قرص آهن به دانش‌آموزان، ‌ توضیح داد: در مورد مکمل آهن در مدارس دخترانه می‌بایست هر هفته یک قرص آهن ارائه شود که طبق مطالعات سازمان بهداشت جهانی مشخص شده است که همین یک مکمل در هر هفته کارایی مصرف هر روزِ قرص آهن را دارد و به همان اندازه می‌تواند در پیشگیری از کم‌خونی ایفای نقش کند.