خاصیت سینمای مستند آگاهی بخشی است

احسان هوشیارگر روزنامه‌نگار، درباره اکران فیلم‌های مستند گفت: «با توجه به اینکه حوزه کاریِ من به عنوان روزنامه‌نگار، فرهنگ و هنر است، همیشه فیلم مستند برای‌ام جذاب بوده است. سعی می‌کنم فیلم‌های مستندی که در طول سال مطرح می‌شوند و بحث درباره‌شان زیاد است را ببینم.»

وی ادامه داد: «فیلم‌های مستند و کوتاه، باکس ویژه‌ای برای تبلیغات در اختیار ندارند و معمولا در فضای تبلیغات عمومی‌، فیلم‌های سینمایی را می‌بینیم. حتی در یکی دو سال اخیر آثار تلویزیونی هم از فضای تبلیغات شهری استفاده می‌کنند. به دلیل اینکه میزان بودجه سینمای مستند و فیلم کوتاه خیلی محدود است و فرصتی برای تبلیغ نمی‌ماند. اگر مخاطبان هم که از فیلم‌های مستند تاثیرگذار مطلع ‌شوند، حاصل تبلیغات فردی است یا اینکه یک مستند در یک جشنواره‌ای امکان اکران پیدا می‌کند که مشخصا مهم‌‌ترین جشنواره سینمای مستند در کشور ما که خیلی هم تاثیرگذار است، جشنواره سینماحقیقت است.»

این فعال رسانه‌ای توضیح داد: «بنابراین با پذیرش این موضوع که امکان تبلیغات برای سینمای مستند و فیلم کوتاه وجود ندارد، امکان نمایش این آثار به جشنواره‌های موضوعی مثل سینماحقیقت یا تلویزیون محدود می‌شود که مخاطب هم باید از بین این موارد انتخاب کند. همچنین رویکردی که در چند سال اخیر اتفاق افتاده است و پلتفرم‌ها هم تنوع موضوعی‌شان را با آثار مستند پر می‌کنند که اتفاق ویژه‌ای محسوب می‌شود و امیدوارم حداقل کمی حرفه‌ای‌تر دنبال شود.»

هشیارگر همچنین درباره تاثیر تبلیغات در دیده شدن آثار مستند، گفت: «تبلیغات همیشه موثر است اما الان درمورد گونه‌ای از سینما صحبت می‌کنیم که میزان مخاطب‌اش با مخاطب سینمای داستانی قابل مقایسه نیست. اساسا باید بپذیریم کسی که به سینمای مستند علاقه‌ دارد، براساس یک دغدغه شخصی، این نوع از سینما را دنبال می‌کند و لزوما قرار نیست مثلا همه اعضای یک خانواده به سینمای مستند علاقه داشته باشند و در هر خانواده‌ شاید یک نفر فیلم مستند را دوست داشته باشد و بخواهد آن را پیگیری کند.»

وی ادامه داد: «با اینکه الان به سبد پلتفرم‌ها، فیلم‌های مستند و کوتاه هم اضافه شده‌اند اما عمده استقبال از آثار داستانی است. هر چند که خیلی از مواقع تداوم تماشای فیلم‌های مستند می‌تواند اطلاعاتی در اختیار مخاطبان قرار دهد که از سینمای داستانی این اطلاعات را دریافت نمی‌کند. به همین دلیل خاصیت سینمای مستند، آگاهی بخشی است که درمورد یک موضوع خاص به مخاطب ارائه می‌کند. گونه‌های مختلف مستند؛ پرتره، سیاسی، اجتماعی و محیط‌زیست که همگی براساس دغدغه‌ای ساخته می‌شوند و آن دغدغه آگاهی بخشی به مخاطب است و مخاطبی که سینمای مستند را انتخاب می‎کند به عنوان مخاطب فعال، حتما در جست‌وجوی پاسخ چرایی در ذهن‌اش است.»

هشیارگر توضیح داد: «اگر بشود ساز و کار مناسبی به لحاظ تبلیغات برای سینمای مستند پیدا کرد، شرایط بهتر می‌شود. طبیعتا همه مستندها امکان پخش از تلویزیون را ندارند یا تلویزیون خودش مستقیما به واسطه شبکه مستند یک سری از آثار را می‌سازد یا اینکه مراکزی مثل حوزه هنری و سازمان اوج که در این سال‌ها به عنوان حامیِ سینمای مستند آمده‌اند یا سایت هاشور هم به شکل تخصصی به فیلم‌های مستند و کوتاه می‌پردازد. تجمیع ابزارهایی که این روزها در دسترس مخاطب برای تماشای فیلم‌های مستند قرار دارد، باید در قالب یک تبلیغات هدفمند باشد. اگر باکس تبلیغاتیِ هر مستندی طبیعتا نه به اندازه فیلم‌های داستانی، اما حداقل کمی از شرایط لازم برخوردار شود، به نظرم سینمای مستندِ ما آن‌قدر پتانسیل دارد که مخاطبان‌اش روز به روز بیشتر شوند.»

وی درباره تاثیر جشنواره سینماحقیقت گفت: «جشنواره سینماحقیقت تا به حال ۱۶ دوره سپری کرده است و تداوم آن نشان می‌دهد که ما یک جشنواره موثر داریم. برای کسانی که در حوزه سینمای مستند کار می‌کنند، یک نقطه روشن و مشخصی به حساب می‌آید که بتوانند در این رویداد حضور داشته باشند.»

هشیارگر در پایان گفت: «طبیعتا برای ما به عنوان اهالیِ رسانه هم حضور در جشنواره سینماحقیقت و تماشای آثاری که عده‌ای به عنوان هیات انتخاب تاییدشان کرده‌اند تا در رقابت سینماحقیقت قرار بگیرند، فرصتی مغتنم است. برگزاریِ جشنواره هم در این سال‌ها به گونه‌ای بوده که به رشد کمی و کیفیت سینمای ما کمک کرده است. یعنی همین دسته‌بندی‌های موضوعی که در بخش‌های برگزاریِ جشنواره ایجاد شد، به مخاطب کمک می‌کند تا براساس سلیقه‌اش ‌و چیزی که نیاز دارد، به این بخش‎ها مراجعه کند و فیلم مدنظرش را ببیند و این موضوع باعث شده است که یک تعامل بهتری بین مخاطب و فعالان حوزه سینمای مستند ایجاد شود.»