معاون پرورشی و تربیت‌بدنی آموزش و پرورش شهرستان فیروزکوه:
پاسداشت مقام علمی و مجاهدت‌های ابوریحان بیرونی برای الگوبرداری جوانان
فیروزکوه (پانا) - معاون پرورشی و تربیت‌بدنی اداره آموزش و پرورش فیروزکوه در روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی، گفت ابوریحان بیرونی مباحث متعددی را مطرح و نظریات جدیدی را ابداع کرد که کسی قبل از او آن‌ها را بیان نکرده بود.
مرتضی پاک، معاون تربیت‌بدنی و پرورشی شهرستان فیروزکوه در خصوص بزرگداشت ابوریحان بیرونی در گفت‌وگو با پانا گفت: «هدف از این بزرگداشت، پرداختن به شیخی به نام ابوریحان نیست، بلکه پاسداشت مقام علمی و مجاهدت‌های او است. جوانان و نوجوانان ایران‌زمین با داشتن چنین الگوهایی می‌بایست با استعداد خدادادی و کم‌نظیر خود سعی کنند موانع علمی را بگذرانند و قلل دانش را فتح کنند.»
پاک افزود: «این منجم اندیشمند، ابوریحان محمدبن‌احمد بیرونی در ۱۳ شهریور ۳۵۲ خورشیدی (۲۹ ذیقعده ۳۶۲ قمری برابر ۵ سپتامبر ۹۷۳ میلادی) در منطقه خوارزم متولد شد، سالهای نخست زندگی خویش را در خوارزم به تحصیل دانش گذرانید و مدتی در خدمت مامونیان خوارزم بود تا آن‌که به مسافرت پرداخت؛ در ابتدای سفر چندسالی را در جرجان (در جنوب‌شرقی دریای مازندران) در خدمت شمس‌المعالی‌قابوس وشمگیر گذرانید و کتاب آثار الباقیه‌عن‌القرون‌الخالیه را در آنجا به نام قابوس‌شاه زیاری در سال ۳۹۰ هجری به رشته تحریر درآورد؛ او در این کتاب از گاه‌شماری و جشن‌های ملل مختلف سخن می‌راند.»
وی ادامه داد: «ابوریحان بیرونی پس از ۱۰ سال دوباره به خوارزم بازگشت و در دربار ابوالعباس مامون ابن مامون خوارزم‌شاه که مردی دانشمند بود وارد شد. ابوالعباس داماد سلطان محمود غزنوی به خوارزم لشگر کشید و پس از فتح آن شهر ابوریحان بیرونی را نیز با خود به غزنین برد(بهار ۴۰۸ هجری)، ابوریحان از آن پس همراه لشکر‌کشی‌های سلطان محمود به هندوستان راه‌یافت و با بسیاری از دانشمندان و حکیمان هند آشنا شد و زبان سانسکریت را آموخت، حاصل این سفر کتاب تحقیق ماللهند و ترجمه چند کتاب از زبان سانسکریت به زبان عربی است.»
این مقام مسئول اظهار کرد: «پس از سلطان محمود پسرش سلطان مسعود نیز ابوریحان را مانند پدرش گرامی داشت بطوری‌که بارورترین و بهترین سالهای زندگی ابوریحان بیرونی سال‌هایی است که در دربار سلطان مسعود بود. ابوریحان در این مدت قانون مسعودی را به نام سلطان مسعود نوشت.»
معاون پرورشی و تربیت‌بدنی اداره آموزش و پرورش شهرستان فیروزکوه خاطرنشان کرد: «ابتکارات و نوآوری‌های ابوریحان بیرونی آنچه از کتابها و نوشتههای ابوریحان بیرونی و نقل تاریخنویسان برمیآید، گویای این است که او در زمره سرآمدهای عصر خویش و از شخصیتهای جامع در علم بوده است. این موضوع را از تعداد زیاد کتابها و عمق نوشتههایش می‌توان فهمید. »
پاک تصریح کرد: «ابوریحان بیرونی مباحث متعددی را مطرح و نظریات جدیدی را ابداع کرد که کسی قبل از او آن‌ها را بیان نکرده بود. ابوریحان در علوم متعدد، نظریههای جدیدی را پایهگذاری کرد که چند نمونه از آن‌ها را ذکر میکنیم: نجوم، نظریه حرکت وضعی زمین، تعیین سمت قبله در شهرهای گوناگون، جغرافیا، محاسبات طول و عرض جغرافیایی شهرها، ترسیم نقشه.»
وی افزود:« اظهار نظر در مورد زمان پیدایش عالَم؛ چگونگی پدید آمدن لایه سطحی زمین و تبدیل دریاها به خشکی، شیمی و کانیشناسی: تعیین وزن مخصوص عناصر در شیمی، به خصوص تعیین وزن مخصوص هیجده سنگ و فلز گرانبها برای اوّلین بار، پزشکی و داروشناسی: ترجمه اصطلاحات دارویی و نامگذاری داروها به زبان عربی و فارسی برای اولین بار از زبان یونانی. تجربه‌ای از ابوریحان بیرونی، درمورد شایعات بی‌اساس مردمی یکی از ویژگیهای بارز ابوریحان، کنجکاوی و علاقه به تجربه شخصی مسایل بوده است.»
او افزود:« در زمان نوجوانیِ ابوریحان، شایع بود که الماس، سنگی سمّی است و هر کس آن را در دست بگیرد، بیدرنگ میمیرد. بنابراین، مردم آن سامان، از الماس دوری میکردند و به آن دست نمیزدند. یک روز ابوریحان، قطعه الماسی را پیدا کرد. مادر ایشان با دیدن آن الماس، شروع به شیون و زاری کرده، او را مجبور کرد تا الماس را به دور اندازد، ولی ابوریحان آن الماس را مخفی نمود. پس از چند سال، این دانشمند بزرگ، آن الماس را خرد کرد و به تکّه گوشتی مالید و در انظار عمومی، آن را به حیوانی خورانْد. همه مردم گمان میکردند که آن حیوان خواهد مرد، ولی چندی گذشت و آن حیوان سالم بود. بدین ترتیب، ابوریحان باآزمایش خود، به یک شایعه بی‌اساس پایان داد.»
پاک در خصوص برخی از آثار علمی ابوریحان بیرونی گفت: «تحقیق ماللهند؛ موضوع این کتاب مذهب و عادات و رسوم هندوان و نیز گزارشی از سفر به هند است، قانون مسعودی: کتابی است در نجوم اسلامی شامل ۱۱ بخش. در این کتاب بخش‌هایی مربوط به مثلثات کروی و نیز زمین و ابعاد آن و خورشید و ماه و سیارات موجود است، التفهیم لاوایل صناعت التنجیم؛ این کتاب نیز در نجوم و به فارسی نوشته شده‌است و برای مدت چند قرن متن کتاب درسی برای تعلیم ریاضیات و نجوم بوده‌است، الجماهرفی‌معرفه‌الجواهر؛ این کتاب با نام ابوالفتح‌مودود‌بن‌مسعود تالیف شده و موضوع کتاب معرفی مواد معدنی و مخصوصا جواهرات مختلف است. ابوریحان در این کتاب فلزات را بررسی کرده است. او نظریات و گفته‌های دانشمندانی مانند ارسطو اسحاق‌الکندی را درباره حدود سیصد نوع ماده معدنی ذکر کرده است.»
وی ادامه داد:«کتاب صیدنه درباره مواد شیمیایی و خواص و طرز تهیه آن‌ها نوشته شده است. آثار الباقیه‌عن‌القرون‌الخالیه: (اثرهای مانده از قرن‌های گذشته) ابوریحان در این کتاب مبدا تاریخ‌ها و گاه‌شماری اقوام مختلف را مورد بحث و بررسی قرار داده است. از جمله این اقوام - ایرانیها - یونانی‌ها - یهودیها - مسیحیان، عرب‌های زمان جاهلیت و عرب‌های مسلمان نام برده و درباره اعیاد هر یک به تفصیل سخن گفته است. این کتاب را می‌توان نوعی تاریخ ادیان دانست.»
معاون پرورشی و تربیت‌بدنی اداره آموزش و پرورش فیروزکوه در پایان گفت: «ابوریحان بیرونی، پس از سالها تلاش و کوشش در راه علم و فضیلت، در ۲۲ آذر ۴۲۷ شمسی بدرود حیات گفت.»
دانش‌‌آموز خبرنگار: محدثه شجاع
ارسال دیدگاه