«کتابخانه و هوش مصنوعی» مهمترین موضوع روز نخست نشست جهانی «ایفلا»

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، هشتاد و هشتمین نشست جهانی فدراسیون بین الملی انجمن ها و موسسات کتابداری «ایفلا» با حضور کتابداران، حرفه مندان و مدیران مراکز کتابخانه ای سراسر جهان، روز گذشته ۳۰ مردادماه با سخنرانی باربارا لیسون رئیس این نشست جهانی در شهر روتردام هلند آغاز شد و موضوعاتی چون «کتابخانه و هوش مصنوعی»، «نقش جهانی (ایفلا) در دسترسی آزاد-درگیر کردن شبکه ها و مشارکت برای پیشرفت پایدار» و «کتابخانه های اروپایی: بسترهایی برای دموکراسی» مورد بررسی قرار گرفت.
معاون کتابخانه ملّی ایران که در این نشست جهانی حضور دارد، با اشاره به نشست «کتابخانه ها و هوش مصنوعی» در هشتاد و هشتمین دوره «ایفلا» گفت: هوش مصنوعی مزایای زیادی برای دسترسی افراد به دانش دارد و موضوعاتی چون توصیف، توصیه، جمع بندی و ترجمه را ارائه می دهد. اما در عین حال با چالش‌های اخلاقی بسیاری از جمله سوگیری، حقوق کار و برابری، عدم درک، و خطراتی برای محرمانگی و مسائل مرتبط به قانون، مانند کپی رایت نیز همراه است.
وی ادامه داد: در همین راستا کمیته مشورتی آزادی دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان (FAIFE) و «بیانیه ایفلا درباره کتابخانه ها و هوش مصنوعی» یک سند کلیدی است که دیدگاه کتابخانه ای در مورد اخلاق هوش مصنوعی را بیان می کند. از جائیکه ماهیت و تأثیرات اجتماعی هوش مصنوعی در سطح جهانی به تکامل خود ادامه می‌دهد؛ اما همچنان در زمینه اخلاقیات و قانونی بودن بحث وجود دارد و این موضوع مطرح می شود که چگونه کتابخانه ها می توانند مسائل اخلاقی را در به کارگیری هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه ای شناسایی کنند و چه دستورالعمل هایی برای ساخت، پیاده سازی و حفظ برنامه های کاربردی و راهنمایی مراجعان کتابخانه در استفاده خود از این فناوری ها وجود دارد. همچنین، چگونه هوش مصنوعی به طور فزاینده ای برای سواد اطلاعاتی شهروندان می تواند موثر باشد. موضوع دیگر، پیامدهای کپی رایت هوش مصنوعی که در حال حاضر چندین پرونده قضایی معلق در ارتباط با کپی رایت آثار هنری و هوش مصنوعی وجود دارد.
معاون کتابخانه ملّی با اشاره به نشست «نقش جهانی ایفلا در دسترسی آزاد - درگیر کردن شبکه ها و مشارکت برای پیشرفت پایدار» گفت: در این حوزه پیشرفت قابل توجهی در جهت تحقق این مطلب حاصل شده است اما موانع مالی، برابری باقی مانده است که در این نشست با بیان اولویت ها و موانع اصلی برابری در سطوح جهانی، منطقه ای و محلی شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت.
عصمت مومنی معاون کتابخانه ملّی ایران درباره بررسی موضوع «کتابخانه های اروپایی: بسترهایی برای دموکراسی» گفت: کتابخانه‌ها در قلب جوامع قرار دارند. به همین دلیل این مسئله با چندین موضوع اجتماعی که در سراسر اروپا قابل مشاهده است و به چالش کشیده می‌شوند. بسیاری از کتابخانه ها در حال بحث درباره راه هایی هستند که از طریق آنها به این تغییرات و روندها پاسخ دهند تا نقش فعال تری در مقابله با نیروهایی که مستقیماً فرآیندهای دموکراتیک را به خطر می اندازند؛ ایفا کنند.
وی تصریح کرد: در این جلسه به چالش‌ و خطرات احتمالی که برای کتابخانه‌ها وجود دارد اشاره کرد که نشان می دهد کتابخانه‌ها بازیگران کلیدی یک آینده دموکراتیک و پایدار در قاره اروپا هستند. شرکت کنندگان مداخلات تحریک آمیز را از طیف وسیعی از صداها از دنیای کتابخانه و انتشارات و همچنین رویکردهای روزنامه نگاری و دانشگاهی به این پرسش خواهند شنید و این فرصت را خواهند داشت که نظرات خود را در یک بحث گروهی به اشتراک بگذارند. در این جلسه درباره اقدام منطقه ای اروپا برای ۲۰۲۳-۲۰۲۵ صحبت شد.
عصمت مومنی معاون کتابخانه ملّی ایران یادآور شد: برنامه دیگر از نخستین روز این نشست جهانی به موضوع «ایفلا/ مراسم جایزه کتابخانه عمومی سیستماتیک سال ۲۰۲۳» اختصاص داشت. این نشست درباره جایزه کتابخانه عمومی سالانه ایفلا/سیستماتیک کتابخانه های عمومی جدید بود که چهار کتابخانه «شانگهای شرق، چین»، « کتابخانه عمومی یانز ویکارد والواسور، اسلوونی»، « کتابخانه Parramatta در PHIVE استرالیا» و «کتابخانه گابریل گاسیا مارکز، اسپانیا» در این بخش مطرح شد و در انتها جایزه کتابخانه عمومی سال توسط «ایفلا» به کتابخانه های عمومی تعلق گرفت که در زمینه کیفیت معماری، فضاهای یادگیری، تعامل با فرهنگ محلی و دیجیتالی کردن و توسعه پایدار فعالیت کرده اند.