گفت‌وگوی پانا با معلم برگزیده بوشهری در رویداد «الف‌تا»؛
اشتیاق و خلاقیت در تدریس حرف اول را می‌زند
دانش‌آموزان روستای تنگ‌خوش استان بوشهر در گردش‌های علمی، از جاهایی بازدید داشته‌اند و فضاهایی را تجربه کرده‌اند که شاید دانش‌آموزان مدارس پُرزَرق‌وبرق تهران هم تجربه نکرده‌اند
تهران (پانا) - مدیر-آموزگار مدرسه چندپایه روستای تنگ‌خوش بندر دیّر استان بوشهر با بهره‌گیری از خلاقیت، پشتکار، اشتیاق و البته با هزینه‌های شخصی و پیگیری‌های مستمر، دانش‌آموزان را در فضاهای یادگیری متنوع و موثر قرار می‌دهد.
غلامرضا خیاط، مدیر - آموزگار دبستان چندپایه نصر روستای تنگ‌خوش در بندر دیّر استان بوشهر است که با بیش از ۳۰ سال سابقه خدمت در آموزش و پرورش، مدت ۱۲ سال است که علاوه بر معلمی با عشق، هنر و خلاقیت خود در این مدرسه مشغول خدمت بوده و معلمی را نه‌تنها یک شغل بلکه دغدغه‌ای برای انتقال مفاهیم به شکل ساده به فراگیران می‌داند؛ او برای رسیدن به این هدف از خلاقیت، هوش، هنر و ابتکار خود بهره جسته و استفاده از ابزار و امکانات خیلی ساده برای تدریس دروس مختلف که طرح آن را «اتاق پویا» نامگذاری کرده به عنوان طرح برتر و برگزیده کشوری رویداد «الف تا» وزارت آموزش و پرورش انتخاب شده است. به همین بهانه، گفت‌وگویی با این معلم از دورترین نقاط ایران در یک مدرسه روستایی داشتیم که از نظر مخاطبان می‌گذرد.
غلامرضا خیاط می‌گوید: «مدیر-آموزگار مدرسه چندپایه روستای تنگ‌خوش بندر دیّر استان بوشهر هستم. تنها ساختمان متولی دولتی روستا فقط همین مدرسه است و هیچ ساختمان دیگری وجود ندارد، کلاس‌های فوق‌العاده هم برگزار نمی‌شود و عموماً خانواده‌های دانش‌آموزان هم از قشر محروم، بی‌بضاعت و بی‌سواد هستند. ضمن اینکه تجهیزات و امکانات آنچنانی به مدرسه ما اختصاص داده نمی‌شود و علی‌رغم اینکه تعداد دانش‌آموزان این مدرسه همواره کمتر از ۱۰ نفر هستند اما چندپایه‌اند و دانش‌آموزانی از پایه اول تا ششم ابتدایی در این مدرسه داریم.»
وی با بیان اینکه تنها مدرسه موجود روستا همین مدرسه است و دانش‌آموزان برای ادامه تحصیل در مقاطع متوسطه اول و دوم به شهر همجوار می‌روند، اظهار می‌کند: «طرح بنده در قالب انتقال مفاهیم به ساده‌ترین صورت ممکن بود. دغدغه من همواره انتقال مفاهیم به ساده‌ترین شکل ممکن به فراگیران بوده و به همین سبب سعی کردم از طریق خلاقیت، ابتکار و نوآوری بتوانم دروس را به دانش‌آموزان یاد دهم چون کسی در منزل نیست که بتواند با آن‌ها کار کرده و درس‌ها را مرور کند.»
خیاط با بیان اینکه خلاقیت من برگرفته از همان جمله معرف است که می‌گوییم «محدودیت، خلاقیت می‌آورد» خاطرنشان می‌کند: «امکانات، تجهیزات و وسایل محدود، من را به فکر واداشت و البته محدودیت در امکانات شاید برای من یک موهبت بود. سعی کردم برای درس ریاضیات، لوح فشرده را به صورت حفظی کار کنم که کل ریاضیات را یک در لوح مقوایی با چسب ۵ سانتی پوشش داده‌ام. بعد از اینکه درس را تدریس می‌کم، دانش‌آموزان از روی لوح‌های مقوایی که با چسب ۵ سانتی پوشش داده‌ام به صورت عملی کار می‌کنند و یاد می‌گیرند و در این مسیر برای هر کدام از دانش‌آموزان ماژیک جداگانه تهیه شده است. دانش‌آموزان با این روش به ریاضیات علاقمند شده‌اند و اگر از دانش‌آموزان بپرسید شیرین‌ترین درس کدام است، متفق‌القول می‌گویند شیرین‌ترین درس، ریاضی است.»
این معلم با بیان اینکه من یک جدول ضرب ۳۶ خانه‌ای طراحی کرده‌ام، می‌افزاید: «جدول ضرب سنتی ۸۱ خانه دارد. جدول ضرب دارای ۴ قانون است که از یکی از این قوانین که مهمتر از همه بود با خلاقیت و هنر خودم استفاده کردم و آن قانون یا خاصیت جابهجایی بود. برای مثال، دو ضرب در سه می‌شود شش و برعکس؛ سه ضرب در دو هم می‌شود شش؛»
وی با بیان اینکه این جدول ضرب علاوه بر ۳۶ خانه دارای ۳۶ کارت نیز هست، ادامه می‌دهد: «برخی کارت‌ها فقط بر رویشان عددی نوشته شده چون خاصیت جابهجایی ندارند (مثلا؛ سه ضرب در سه) و برخی کارت‌ها نیز در ۲ طرف آن عدد نوشته شده است چون خاصیت جابهجایی دارند و این کار باعث شده تا جدول ضرب را از این طریق به بچه‌ها آموزش دهم و حتی مدارس و دانش‌آموزان روستاهای همجوار هم از این جدول ضرب استفاده کرده‌اند و خیلی هم راضی بودند چون تحقیقات میدانی انجام داده و بازخورد آن را از همکاران دیده و شنیده‌ام که این جدول باعث شده تا تدریس ریاضی برای بچه‌ها و خانواده‌ها تسهیل و تسریع شود.»
خیاط با تاکید بر اینکه تقلیل دادن ملالت در روستا همواره مدنظر من بوده است، می‌گوید: «همیشه دغدغه ذهنی‌ام این بوده که مفاهیم را به ساده‌ترین صورت ممکن به دانش‌آموزان روستا انتقال دهم و ۲ روش در این مسیر خیلی برایم مهم است. یکی از طریق بازی و سرگرمی است که می‌شود مفاهیم را به دانش‌آموزان انتقال داد دیگری هم گردش علمی است. دانش‌آموزان من جاهایی را بازدید و تجربه کرده‌اند که می‌توانم بگویم شاید دانش‌آموزان مدارس پُرزَرق‌وبرق تهران هم تجربه نکرده باشند.»
وی با اشاره به موضوع حمل‌ونقل در درس مطالعات اجتماعی، اظهار می‌کند: «دانش‌آموزان این منطقه از قشر بی‌بضاعت هستند و نمی‌توانند به فرودگاه بروند چون فاصله روستا تا فرودگاه عسلویه ۱۲۰ کیلومتر است اما من بعد از انجام تمام هماهنگی‌های لازم با هزینه و خودروی شخصی، دانش‌آموزان را به فرودگاه بردم تا از برج مراقبت فرودگاه بازدید کنند. دانش‌آموزان در این بازدید از نحوه فرود و پرواز هواپیما و حریم هوایی و سایر مسائل مربوط به پرواز هواپیما آشنا شدند که این تجربه، انتقال مفاهیم از طریق سرگرمی و گردش علمی بود.»
خیاط خاطرنشان می‌کند: «جای دیگری که همراه با دانش‌آموزان تجربه کردیم، بازدید از آهوان منطقه حفاظت‌شده با حضور محیط‌بان بود. البته تمام هماهنگی‌ها انجام شده و تمام جوانب ایمنی کار را در نظر گرفته بودیم. بازدید پارک ملی و جاهای دیگر هم جزو برنامه‌های دیگر بوده است.»
وی با اشاره به دیگر ابتکارات خود برای تدریس در مدرسه خاطرنشان می‌کند: «برای آموزش ساعت به دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی، جورچین ساعت آموزشی را طراحی کرده‌ام که نه تنها برای ۶ پایه ابتدایی بلکه حتی برای دانش‌آموزان متوسطه که گاهی جدول ضرب و ساعت را بلد نیستند نیز می‌تواند کارآیی داشته باشد. یا مثلا؛ با وتجه به اینکه مولاژ (آناتومی بدن انسان) را به مدرسه ما نمی‌دهند، دستگاه گوارش انسان را با ایتکار خودم برای دانش‌آموزان پسر بر روی تی‌شیرت و برای دانش‌آموزان دختر بر روی پیش‌بند، چاپ کرده‌ام تا از روی آن آموزش ببینند.»
خیاط با اشاره به تاسیس اتاقای در مدرسه با عنوان «اتاق پویا» که اتاق بازی و سرگرمی است، بیان می‌کند: «بخشنامه حیاط پویا که از وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شد به دلیل اینکه محوطه مدرسه نصر، خاکی است نتوانستیم طرح مذکور را اجرا کنیم و به همین سبب همان طرح را تغییر داده و به اتاق پویا بردیم. خلاقیتی که در این اتاق دارم، تمرکز بر حافظه و هدف است که همه این‌ها را همراه خودم در اختتامیه رویداد الف تا به تهران می‌آورم.»
این معلم بوشهری می‌افزاید: «آلبوم دیواری در اتاق پویا دارم که تصاویری از نویسندگان، شعرا و هنرمندان حوزه کودک و نوجوان در یک طرف دیوار و تصاویری از نویسندگان، هنرمندان و شاعران استان بوشهر را در طرف دیگر و همراه با معرفی آثار آن‌ها به دیوار زده‌ام و زنگ مطالعه داریم که دانش‌آموزان در آن شرکت می‌کنند. در ادامه وارد فاز نوشتن داستانک شده‌ایم و از آذر ۹۶ تا اردیبهشت ۱۴۰۱ ۲ هزار داستانک توسط دانش‌آموزان به نگارش درآمده که حدود ۸۰ مورد از این داستانک‌ها را انتخاب کردیم و کتابی به نام «من او را دوست داشتم» در حال چاپ است که این مجموعه داستان‌ها توسط دانش‌آموزان نوشته شده است. ضمن اینکه از سال ۱۴۰۰ نمایشنامه‌نویسی را شروع کردیم که ۷۰ اثر نمایشی تا اردیبهشت ۱۴۰۱ توسط دانش‌آموزان خلق شده است.»
وی با بیان اینکه ۳ موضوع ورزش، هنر و موسیقی برایم مهم هستند، می‌گوید: «چهره‌های مختلفی از نویسنده، خواننده، نوازنده و هنرمندان و ورزشکاران تاکنون به مدرسه آمده‌اند و کتابخانه‌ای به نام شهید محمد اندرخو تاسیس کرده‌ام که روستاییان هم از کتابخانه استفاده می‌کردند. تعداد کتاب‌ها محدود بود اما باز هم از این مقوله خیلی استفاده کردند.»
خیاط با بیان اینکه طرحی که برای رویداد الف تا ارائه کرده‌ام نه تنها برای ریاضی بلکه برای آموزش تمام درس‌ها بود، می‌افزاید: «اطرح من ابتدا در سطح استان پذیرفته شده بود و چند روز قبل نیز با من تماس گرفتند و تبریک گفتند و اعلام کردند که طرح من در سطح ملی پذیرفته شده است.»
وی با ابراز خوشحالی از پذیرفته شدن طرحش در رویداد الف تا در سطح ملی ابراز می‌کند: «امیدوارم که برای استفاده از طرح، برنامه و خلاقیت من، تعاملی بین همکاران صورت پذیرد و متولیان آموزش ببینند در مدارسی که تکنولوژی و امکانات چندانی ندارند چه کارهایی انجام شده است و اتفاقات خوب و مبارکی در این مدارس افتاده است.»
خیاط خاطرنشان می‌کند: «دنیا، دنیای بده و بستان است و با هر دستی بدهی با همان دست می‌گیری اما من برای گرفتن کارت صدآفرین (هدیه) کار نکرده‌ام. من منتظر گواهی پایان کار نبودم که هدیه بگیرم بلکه این‌ها تاملات تنهایی «غلامرضا خیاط» و تعلقاتم به دستگاه آموزش و پرورش است که به آن در تنهایی فکر می‌کنم چرا که دغدغه من این است که مفاهیم را به ساده‌ترین شکل انتقال دهم و به همین دلیل از معلم بودن، لذت می‌برم.»
وی می‌گوید: «برای موفقیت در کار معلمی باید ۳ عنصر کنجکاوی، اشتیاق و خلاقیت را داشته باشی.»
ارسال دیدگاه