اعطای «نشان عالی دانش» را گامی برای ارتقای سرمایه اجتماعی در ایران اسلامی می‌دانم

به گزارش دانشگاه تهران، دکتر سید محمد مقیمی در پیام خود که به مناسبت اعطای نخستین نشان عالی دانش همزمان با هشتاد و نه سالگی دانشگاه تهران صادر کرده، آورده است:

«به نام خداوند جان و خرد
خانواده بزرگ دانشگاه تهران، جامعه گرامی دانشگاهیان و ملت شریف ایران
با سلام و درود؛

امروز هشتم خرداد ماه یکهزار و چهارصد و دو هجری شمسی، هشتاد و نهمین سالروز تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران، نه صرفاً سالروز تولد یک دانشگاه، بلکه سرآغاز کوشش‌های یک ملت بزرگ تاریخی برای آموختن نظام‌مند و امروزین علوم جدید و حضور در میدان بین‌المللی تولید علم شمرده می‌شود. ملتی که روزگاری با فارابی و بیرونی و بوعلی سینا و خیام و خواجه‌نصیر، طلایه‌دار علم در میان ملل بود، بار دیگر کوشیده است در جهان عِلم، عَلمداری کند و پرورنده پایندگان تاریخ علم باشد، این بار از رهگذر نهاد دانشگاه و صد البته این کوششی بدیع نبوده است، آن هم برای مردمی که در روزگاران گذشته دانشگاه جُندی‌شاپور داشته‌اند، مردمی که آیه آسمانی‌شان "إِنَّمَا یخْشَی اللّه مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ" بوده و پیامبر رحمانی‌شان شهر علم و امام همام‌شان دروازه علم. آری، این تکاپوی دیرینه ملتی کهنسال برای آموختن و پژوهیدن بوده است که در سده اخیر در سپهر دانشگاه تهران تجلی یافته که امروز وارد نودمین سال زندگی‌اش می‌شود.

اما دانشگاه تهران، این درخت پربار هشتاد و نه ساله که بباید و بشاید که سده‌ها را نیز درنوردد، حاصل دسترنج باغبانانی است مؤمن و دلسوز که سالیان عمر خویش را قطره قطره بر پای آن چکانده‌اند. استادان، کارکنان و دانشجویانی که برای بلند کردن آوازه آن، برای انباشت دانش در این سرای علم و برای اینکه این خانه مأمنی آرام و پایدار برای علم‌اندوزی باشد، بردباری کرده‌اند. پس اگر امروز این خانه، خانه است؛ اگر همچنان پیشرو آموزش عالی در کشور است و اگر طنین شکوهمند نام "دانشگاه تهران" از مرزها فراگذشته، جز میوه تلاش عاشقان میهن‌دوست، نجیب و دانش‌پرور نیست که در طول ۹ دهه در کلاس‌ها، کتابخانه‌ها، دفاتر، آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و جای جای دانشگاه مشتاقانه مشغول کار بوده‌اند.

باری، اکنون دانشگاه تهران در هشتاد و نهمین سالگرد تولدش و در آستانه ورود به دهمین دهه عمر خویش، به همراه دانشگاه علوم پزشکی تهران که روزگاری اعضای پیکری واحد بوده‌اند، مبتکر نخستین نشان ملی دانشگاهی کشور با نام "نشان عالی دانش" شده است؛ نشانی که سالانه به دانشمندان و فرهیختگان دارای مرجعیت علمی در ۶ حوزه علم اعطا می‌شود. اندیشه اولیه این نشان، در بهار سال گذشته مطرح شد و نیکبختانه در بهار کنونی به واقعیت می‌پیوندد. به راستی اگر قرار باشد فاضلان و دانشوران امروز ایران ستوده شوند و نشان و پیشکشی به اعتبار نظام دانشگاهی کشور دریافت کنند، چه جایی بهتر از دانشگاه تهران که متقدم‌ترین و جامع‌ترین دانشگاه ایران و نماد ملی آموزش عالی است؛ و برای اعطای چنین نشانی چه روزی بهتر از روز مبارک هشتم خرداد ماه که زادروز دانشگاه تهران است، با امید به اینکه این نشان، هر سال شادباش و ارمغانی باشد برای دانایانی که چراغ دانش را افروخته نگاه داشته و پرچم میهن را افراشته‌اند؛ اندیشه‌ورزانی که در فراز و فرود زمانه از پویش راه علم بازنایستاده و به پای مردم خویش ایستاده‌اند.

اینک که نخستین دوره اعطای "نشان عالی دانش" هم‌زمان با سالروز تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران برگزار می‌شود، آرزو می‌کنم این ابتکار، برای دانشگاه موجد اعتبار و آئینی ماندگار باشد و به میراث کهن دانشگاه بپیوندد. همچنین آرزو می‌کنم این گرامی‌داری و ارج‌گذاری، عالمان و فاضلان ارجمند زمان را دلگرم و خرسند کند و شوری در دل دانش‌پژوهان جوان بیافریند.

نیک می‌دانید که جامعه ایرانی همواره در روند سرمایه اجتماعی خود با فراز و نشیب‌های متعددی روبرو بوده است؛ لکن نقطه عطف در پدیده سرمایه اجتماعی جامعه ایران را می‌توان در بزرگترین حادثه قرن یعنی پیروزی انقلاب اسلامی مشاهده کرد؛ نقطه عطفی که دوست و دشمن را به شگفتی واداشته و البته بدخواهان را در ادوار مختلف وادار به طرح‌ریزی‌های بسیاری برای تحت تأثیر قرار دادن این سرمایه اجتماعی کرده است. اما مجموع رفتارها، تلاش‌ها و ارزش‌آفرینی‌های دانشگاهیان طی چهل و اندی سال که از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی می‌گذرد، چنان سنجیده است که تأثیرگذاری نهاد علم در بالندگی جامعه را انکارناپذیر می‌نمایاند. اکنون دانشگاه تهران با ایستادن بر سکوی عقلانیت، معنویت و عملگرایی و با پیروی از رهنمودهای امامین انقلاب اسلامی، به گونه‌ای قدم از قدم برمی‌دارد که نقشه‌های دشمن برای افول سرمایه اجتماعی ایران اسلامی را نقش بر آب کند. اعطای "نشان عالی دانش" به برجستگان دارای مرجعیت علمی را گامی برای ارتقای سرمایه اجتماعی در ایران اسلامی دانسته و آرزو می‌کنم که شناساندن و ستودن بزرگان دانش ایران‌زمین، بر خودآگاهی و همبستگی ملی بیفزاید و اعطای این نشان به زودی برای کشور مایه آبروی فرامرزی در سرتاسر جهان شود تا همگان سهم ایرانیان در دنیای دانش را بشناسند و مفاخر ایران‌زمین در چشم جهانیان "نشان"دار شوند.

سرانجام اینکه به درگاه خداوند متعال، آفریننده تمدن و علم و فرهنگ، دعا می‌کنم که همگی ما را در خدمت به کشور عزیزمان توفیق دهد و به تعبیر حضرت مولانا، قطره دانش ما را به دریاهای دانش خویش متصل گرداند.»