خوسف؛ دیار گل‌های نرگس

‌به دلیل وجود کتیبه های تاریخی کال جنگال در نزدیکی خوسف و وجود محوطه های قبل از اسلامی، نشان از قدمت این شهرستان در این دوران دارد. در دوران اسلامی، اوّل بار جیهَانی در اَشکال العالم از خوسف نام برده و می نویسد: «شهری خُرد است و در آن بُستان های بسیار و زراعت همراه است و عمارت فراوان و آب های بسیار.» حمدالله مستوفی اولین کسی است که در سال ۷۴۰ ه.ق در نُزهه القلوب نام کنونی خوسف را آورده و درباره آن چنین می گوید: «خوسف شهر کوچکی است و چند موضع توابع دارد و آب آن از رودخانه باشد و دیه ها را آب از کاریز باشد و در آنجا همه نوع محصولی حاصل آید.» حافظ اَبرو در مورد تعداد دهات، مزارع و موقعیت شهر خوسف چنین نوشته: «بیست قریه و صد مزرعه از توابع خوسف است که بر کنار بیابان است و بر آن طرف بیابان، حدود کرمان است. خَبیص از نواحی آن است و آن را بیابان لوت خوانند و در تابستان از آن موضع نمی توان گذشت. چهل فرسنگ در آن راه، آب ندارد.» بافت تاریخی خوسف که از دوران صفویه به بعد شکل گرفته، نشان از پیشینه عظیم معماری در این شهر دارد. بیشتر آثار معماری فعلی شهرمتعلق به دوره صفوی تا قاجار می باشد.