در گفت‌وگو با پانا مطرح شد
تأثیر مدرک‌گرایی بر از دست رفتن فرصت‌های شغلی دانش‌آموزان
تهران (پانا) - در شرایطی که موضوع مدرک‌گرایی یکی از معضلاتی است که دامن بازار کار ایران را گرفته است و دسترسی به متخصصین باتجربه محدود شده است، کارشناسان معتقدند دلیل استقبال نکردن دانش آموزان و خانواده‌های آن‌ها از مراکز فنی و حرفه‌ای و هنرستانی به دلیل کم‌اهمیت بودن مدارک این مراکزاست.
غلامحسین حسینی‌نیا، رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور معتقد است فضای مدرک‌گرایی در جامعه دانش آموزان را از رشته‌های فنی و حرفه‌ای و هنرستان‌ها غافل کرده است.
همچنین غلامرضا نوری قزلجه، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کند که دلیل استقبال نکردن دانش آموزان از رشته‌های هنرستانی و مشاغل مرتبط با تکنسینی این است که برای هر منصب و سمتی از دهیار و شورایار گرفته تا نماینده مجلس مدرک تعیین شده و همین باعث شد که تکنسین‌ها به حاشیه رانده شوند. همچنین حمزه امینی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با نقد عملکرد دانشگاه‌ها عنوان کرد که این مراکز ماشین تبدیل مدرک شده‌اند. اقبال شاکری، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی راه استقبال دانش آموزان و خانواده‌های آن‌ها از مراکز فنی و حرفه‌ای و هنرستان‌ها را ارتقا مدرک این نوع مراکز عنوان کرد به‌گونه‌ای که حتی در جذب‌های دولتی این مدارک مورد تأکید ویژه‌ای قرار گیرد.
مدرک‌گرایی دانش‌آموزان را از رشته‌های فنی و حرفه‌ای غافل کرده است
غلامحسین حسینی‌نیا، دبیر شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور در گفت‌وگو با پانا درباره اهمیت آموزش کارآفرینی در آموزش و پرورش گفت: «آموزش و پرورش رکن رکین کارآفرینی در کشور است، یعنی بخش مهمی از صاحب‌نظران معتقد هستند کارآفرینی قابل آموزش است و می‌توان انسان‌ها را کارآفرین کرد و زیربنای این مهم در آموزش و پرورش گذاشته می‌شود.»
وی افزود: «نوع نگاهی که به این‌ها داده می‌شود یعنی دانش، بینش و مهارتی که دانش‌آموزان از همان بدو حضور در مدرسه تحت آموزش قرار می‌گیرند باید بر مبنای کار آرینی باشد. ما نباید بگذاریم فرد به سن ۲۵ سالگی فرد برسد و بعد برای کارآفرین شدن وی تلاش کنیم.»
کارآفرینی در آموزش و پرورش باید به نوعی رهیافت تبدیل شود
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور اظهار کرد: «تمام درس‌هایی که از همان ابتدا داده می‌شود و نوع نگاهی که تمامی معلم‌ها دارند باید در مسیر کارآفرینی باشد و کارآفرینی باید به‌عنوان یک رهیافت در نظر گرفته شود. درواقع ضرب‌آهنگی باشد که همه برنامه‌ریزی‌ها بر اساس آن انجام می‌شود و بچه‌ها با جهان‌بینی کارآفرینانه پرورش پیدا کنند تا برای ساختن کشور مؤثر واقع شوند.»
معاون وزارت کار درباره عدم استقبال دانش‌آموزان از هنرستان‌ها عنوان کرد: «متأسفانه یک جو کاذب مدرک‌گرایی در دو دهه اخیر در بین خانواده‌ها ایجاد شده که مسیر را به انحراف برده است و ما برای پاسخگویی به این نیاز کاذب دانشگاه‌ها را گسترش دادیم. در شرایط کنونی خوشبختانه این آگاهی در خانواده‌ها و در بین جوان‌ها در حال ایجاد شدن است که لزوماً دانشگاه نباید بروند.»
رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور با اشاره به اینکه این روزها جوانان به سمت انتخاب آگاهانه مسیر زندگی‌شان می‌روند، اظهار کرد: «۵۳ درصد از فارغ‌التحصیلان مدارس که در کنکور مجاز به انتخاب رشته هستند، انتخاب رشته نمی‌کنند و این خودش پیام خوبی دارد. این موضوع نشان می‌دهد جوانان دارند آگاهانه مسیر زندگی‌شان را انتخاب می‌کنند.»
برای هر منصب و سمتی مدرک تعیین کردیم و از تکنسین‌ها غفلت کردیم
غلامرضا نوری قزلجه، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با پانا درباره اینکه چرا خروجی هنرستان‌های کشاورزی را کمتر در حوزه کشاورزی به‌عنوان تکنسین می‌بینیم، گفت: «متأسفانه از وقتی‌که برای انتخاب هر منصب و جایگاهی مدرک را معیار قرار دادیم حضور تکنسین‌ها را محدود کردیم. برای هر منصبی از دهیار و شورایار گرفته تا نماینده مجلس و غیره، دائم موضوع مدرک را مطرح کردیم و همین مدرک‌گرایی باعث شد تا کاردان‌ها و تکنسین‌ها که با مدارک پایین کارهای ارزشمند و کاربردی انجام می‌دادند مورد غفلت قرار بگیرند و فراموش بشوند.»
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس افزود: «فارغ‌التحصیلان هنرستان‌های کشاورزی، تکنسین‌های کاربلدی هستند که می‌توانند در حوزه‌های مختلف کشاورزی و در مزارع مفید و مؤثر باشند. شاید یکی از غفلت‌های اساسی که در موضوع امنیت غذایی صورت گرفته استفاده نکردن از این فارغ‌التحصیلان در عمل بوده برای توسعه بخش کشاورزی در مزارع و دامداری‌ها و باغات و مرغداری‌ها و غیره بوده است. فارغ‌التحصیلان این نوع مراکز توان کار عملی‌شان به‌عنوان تکنسین بسیار بالاست.»
نوری با اشاره به اینکه برخلاف آنچه می‌گویند محتواهایی که در هنرستان‌ها تدریس می‌شود، کاربردی است، گفت: «در دهه ۶۰ که ما مشغول به تحصیل در هنرستان‌های کشاورزی بودیم محتوا بسیار غنی و کاربردی بود. محتواها خوب است اما مشکل کار در جای دیگر است. اشکال کار بیشتر در مدرک‌گرایی در کشور است که باعث شده تا به تکنسین‌های فارغ‌التحصیل از هنرستان‌های کشاورزی کمتر توجه شود.»
دانشگاه‌ها ماشین تبدیل مدرک شده‌اند
حمزه امینی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اینکه کیفیت آموزش ارتباط مستقیم با تربیت نیروی متخصص و ماهر دارد، گفت: «در صورتی می‌توانیم امیدوارم باشیم که خروجی آموزش و پرورش تربیت یک نیروی انسانی متخصص باشد که به چند موضوع مهم توجه شود. یکی از این موضوعات مهم تمرکززدایی است.»
وی افزود: «اگر تمرکززدایی در جهت بالا بردن بهره‌وری و افزایش کیفیت و سطح توان آموزشی در کل کشور باشد قطعاً در به حرکت درآوردن نیروی دانش‌آموزی به سمت هدف‌هایی که در جامعه در نظر گرفته خواهد شد و ازجمله داشتن نیروی انسانی ماهر، موفق عمل خواهد کرد. بنابراین عنصر اساسی کیفیت است و ارتقای کیفیت ناخودآگاه امر آموزش را به سمت آموزش و تربیت نیروی انسانی حرفه‌ای و کاربردی می‌برد.»
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: «دانشگاه‌های ما تبدیل به یک ماشین وحشتناک تبدیل مدرک شده‌اند. آنچه در تمام کشورهای دنیا باب است این است که پس از اتمام مقطع مدرسه درصدی به سرکار رفته و درصدی گرایش به آموزش عالی دارند. یکی از دلایلی که این همه گرایش به آموزش عالی هست به این دلیل است که سطح آموزش‌های ما متناسب با فضای کار نیست و این باید اصلاح شود.»
در دانش اول هستیم اما در به‌کارگیری این دانش عقب‌مانده‌ایم
اقبال شاکری، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اینکه اگر در مسیر اقتصاد دانش‌بنیان همه نهادها با هم رشد نکنند، تعارض ایجاد خواهد شد، اظهار کرد: «دانش با سرعت در مقالات و دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان یک مسیری را طی می‌کند و از سوی دیگر دستگاه‌های اجرایی ما مسیر عقب‌مانده‌تری را دنبال می‌کنند بدین ترتیب تعارض ایجاد می‌شود. چگونه ما در دانش جزو کشورهای اول هستیم اما ازنظر به‌کارگیری این دانش در تولید و خدمات فاصله داریم. این قابل‌قبول نیست و باید ضعف‌های این مهم جبران شود.»
وی افزود: «باید هرچقدر می‌توانیم با سامانه‌های هوشمند و غیره، کار مردم را بهتر انجام دهیم و این مستلزم داشتن دانش زیاد است. دانشی که عملیاتی شود و اگر نتوانیم به‌صورت عملیاتی به دانش نگاه کنیم این کار اضافه است یعنی در مجموعه‌ای کار را یک سیکلی می‌تواند انجام دهد و همان را دکترای ما می‌تواند انجام دهد. پس در اقتصاد دانش‌بنیان مهارت نیروی متخصص مهم است.»
مراکزی که نیروی متخصص پرورش می‌دهند از کارخانه‌ها فاصله گرفته‌اند
عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در گام اول بسیاری از نیروهای متخصص در نهاد آموزش و پرورش رشد می‌کنند، گفت: «هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای ما که نیروی متخصص پرورش می‌دهند از کارخانه‌ها فاصله گرفته‌اند و باید این حلقه گمشده را پیدا کرد تا این مراکز مهم به کارخانه‌ها و شرکت‌ها و صنایع وصل شوند. آنچه این دو را به هم پیوند می‌دهد این است که به مدرک تحصیلی هنرستان‌ها و مراکز کار و دانش یا فنی و حرفه‌ای را اهمیت بدهیم و به‌اندازه لیسانس دانشگاه ارج‌وقرب داشته باشند.»
راهکاری برای استقبال دانش آموزان از هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای
شاکری عنوان کرد: «اگر دستگاه دولتی می‌خواهد نیرویی بگیرد از همین فنی و حرفه‌ای‌ها و هنرستان‌ها بگیرد و برای این‌ها فرصت اشتغال ایجاد شود. البته من معتقدم این اقدام مهم را باید سازمان امور استخدامی بردارد. بهترین کار این است که در مراحل جذب و استخدام، مدارک این مراکز آنقدر ارتقا پیدا کند که این‌ها بتوانند جذب دستگاه‌های دولتی شوند و اگر این پیش‌شرط گذاشته شود ببینید که چگونه از رشته‌های فنی و حرفه‌ای استقبال خواهد شد.»
ارسال دیدگاه