آداب و رسوم زیبای ایرانیان در چهارشنبه آخر سال

جعفر گرمابسری، محقق و مردم‌شناس پاکدشتی در گفت‌وگو با پانا عنوان کرد: «شهرستان پاکدشت یکی از نقاط تاریخی ایران است که آداب و رسوم ویژه‌ای در آیین‌های استقبال از بهار و عید نوروز بر آن حاکم بوده است و بسیاری از این رسوم تا به امروز ادامه دارند.»

وی در رابطه با آداب و رسوم ایرانیان بویژه در شهرستان پاکدشت، در برگزاری جشن چهارشنبه سوری ادامه داد: «از روزگاران قدیم شب چهارشنبه آخر سال که به چهارشنبه سوری معروف است ، در شهرستان پاکدشت با انجام رسوم مختلفی صورت می‌گیرد که از جمله آنها آتش بازی بود؛ این مراسم به صورت کپه‌های آتشی بود که مردم از روی آن می‌پریدند ؛ آنها گاهی ظرفی از آب را نیز در پایین ، بین و گاهی بالای کپه‌ها در جهت قبله قرار می‌دادند و گاهی در پشت بام‌ها آتش روشن میکردند ، جوان‌ها گلوله‌های نخی آماده می‌کردند و آتش زده و به آسمان پرتاب می‌کردند که به این کار توپ انداختن یا توپ زدن، می‌گفتند.»

مردم شناسی پاکدشتی تصریح کرد: «قاشق زنی و شال اندازی در چهارشنبه سوری از مراسم قدیمی در پاکدشت بوده، که از عناصر فرهنگ باستان البته تا دو دهه اخیر بود؛ این مراسم اینگونه انجام می‌شد که شب چهارشنبه سوری دختران و زنان با پوشیدن چادر رنگی،کاسه، قاشق و صورت پوشیده به در خانه می‌آمدند و قاشق به کاسه می‌زدند؛ سپس صاحب خانه عیدی و آجیل یا میوه و پول داخل کاسه می‌انداخت.»

گرمابسری در ادامه افزود: «شال اندازی،‌ مخصوص مردان بود که در چهارشنبه سوری و شب عید چون منازل، حیاط و در نداشت؛ مردان می‌آمدند و شال یا دستمال را یک دفعه می‌انداختند لای در و از پشت محکم می‌گرفتند و صاحب خانه عیدی داخل دستمال گذاشته و می‌گفت برو و هیچ یک از صاحبان خانه دنبال شناختن شخص شال‌دار نبودند.»

گرمابسری اذعان کرد: «بعضی خانه‌ها در قدیم‌الایام سوراخی در وسط سقف داشتند، که از سوراخ طاق، شال را به داخل خانه آویزان می‌کردند و صاحب خانه چیزی را در آن قرار داده و شال را گره می‌زد و شخصی که شال را انداخته بود آن را بالا می‌کشید و چیزی که صاحب خانه در شال گذاشته بود را برای شفای بیمار مفید می‌دانست. این در حالی بود که چهره شخصی که شال را انداخته مشخص نمی‌شد و اینگونه افراد نیازمند این کار را انجام می‌دادند که این امر بسیار پسندیده‌ای بود.»

محقق و مردم‌شناس پاکدشتی در پایان گفت: «این رسوم برای افراد خاطره شدند و افسوس که بعضی اصلا این رسوم را نمی‌شناسند، چه بسا بهتر باشد که این رسوم زیبا را که از پیشینیانمان به ما رسیده است را به جا آوریم.»

دانش‌آموز خبرنگار: ریحانه رستگار