آموزش و پرورش هدف بعثت پیامبران است

به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش‌وپرورش، در یادداشت حجت الاسلام حمید نیکزاد آمده است؛ در اهمیت آموزش و پرورش بر مبنای دین و آموزه‌های آن و یا به تعبیر سند تحول بنیادین، دانش‌آموز شش ساحتی سخن فراوان است، اما در این مجال کوتاه به مناسبت مبعث معلم خوبی‌ها حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و اعیاد پیش رو، به جرعه ای از دریای بی‌کران ختمی مرتبت و اهل بیت مطهرش پیرامون اهمیت آموزش مى‌پردازیم، گرچه تعلیم و تعلم از یکدیگر جدا نیست و اهمیت هر کدام اهمیت دیگرى نیز است.

قرآن کریم، آموزش را یکى ازاهداف بعثت پیامبران دانسته و در آیه ۱۶۴ سوره آل عمران مى‌فرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّیهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ» / یقیناً خدا بر مؤمنان منّت نهاد که در میان آنان پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنان می‌خواند و "از آلودگی‌های فکری و روحی" پاکشان می‌کند، و کتاب و حکمت به آنان می‌آموزد، و به راستی که آنان پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند.

از این آیه شریفه در می‌یابیم مهم‌ترین وظیفه مربیان و معلمان که رسالت‌شان تالی تلو رسالت انبیاء است، آموزش وآگاهى بخشى به‌موقع است، زیرا تربیت بدون آگاهى بخشى ممکن نیست و اگرممکن باشد، نمى‌توان آن را تربیت نامید.

خداوند درآیه دیگری از قرآن با تاکید بر آموزش کتاب و حکمت، آموزش و یاد دادن آنچه را که نمى‌دانستند نیزمورد توجه قرارداده و درآیه ۱۵۱سوره بقره می‌فرماید: «كَمَا أَرْسَلْنَا فِیكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّیكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ» /همان‌گونه که رسولى ازخودتان در میان شما بخواند و شما را پاک کند و به شما کتاب و حکمت بیاموزد و آنچه را نمى‌دانستید، به شما یاد دهد.

حال مربی چه چیزی را یاد دهد باید گفت؛ آموزش هرعلمى که مفید باشد ارزشمند است،اما ارزش همه علوم یکسان نیست و مسلماً ارزش علم دین با سایر علوم قابل مقایسه نیست و آموزش احکام و معارف دینى مقدمه و شرط لازم رسیدن به سعادت ابدى است، از این رو در سیره معصومان (ع) نیز مورد توجه است. محتواى آموزش دربخش‌هاى گوناگون تربیت، اعم از تربیت دینى، اجتماعى، سیاسى و... متفاوت است و بخش مهمى از آموزش ‍را تشکیل مى‌دهد.

آنچه دراین باره مهم به نظرمى رسد دراختیار گذاردن آگاهى‌هاى لازم به روش مطلوب و به موقع ازسوى مربى وچگونگى ارائه محتوا توسط آموزگاراست. اصول و روش‌هایى که او با استفاده از آن‌ها محتواى آموزشى را به دانش‌آموز آموزش مى‌دهد و نیز شیوه برخورد معلم در هنگام آموزش به مراتب از محتوا مهم‌تراست. زیرا محتوا هر چه خوب و مهم باشد، اگر از روش هاى صحیح آموزش داده نشود، ممکن است تلاش‌هاى معلم و وقت ارزشمند دانش آموز را بر باد دهد.

برتری آموزش برعبادت

درسیره نبوی نیزمی خوانیم؛ روزى پیامبر گرامى اسلام (ص ) وارد مسجد شد و با دو گروه رو به رو شد؛گروه اول به تعلیم و تعلم و بحث و مذاکره علمى و گروه دوم به نماز، دعا و عبادت خدا مشغول بودند. حضرت فرمود: هردوگروه برخیر و صواب هستند، ولى من براى تعلیم و آموزش فرستاده شده‌ام "بالتعلیم ارسلت " سپس حضرت در جمع کسانى که به بحث و مذاکره علمى مشغول بودند، نشستند. / بحارالانوار؛ج ۱، ص ۲۰۶.

آموزش در سیره امام حسین علیه السلام

عبدالرحمن سلمى،سوره حمد را به یکى از فرزندان امام حسین (ع) آموخت وقتى سوره را بر پدر قرائت کرد،امام (ع) هزار دینار و هزار حله به معلم داد و دهان او را پر از در کرد.

برخى بر امام خرده گرفتند، چرا این مقدار هدیه مى دهید؟! امام فرمود: "این یقع هذا من عطائه" چگونه این هدیه مى‌تواند با آنچه او به فرزند من عطا کرده برابرى کند."/ مناقب آل أبی طالب - ابن شهر آشوب - ج ٣ - الصفحة ٢٢٢

آموزش در سیره فاطمی

امام عسکرى (ع) نیز مى فرماید:زنى نزد حضرت فاطمه زهرا (س ) آمد و عرض کرد:مادرى پیر، ضعیف و ناتوان دارم،مساله اى در امر نماز براى او پیش آمده است،مرانزد شما فرستاده تا پاسخ آن را بگیرم .حضرت به سئوال او پاسخ داد.سوال دوم را طرح کرد، حضرت پاسخ داد. تا ده سوال را مطرح کرد و پاسخ گرفت؛سپس عرض ‍کرد: بیش از این شما را به زحمت نیندازم ! حضرت فرمود:هرگاه خواستى نزد من بیا وازمن بپرس و جواب خواهم داد.سپس فرمود؛به من بگو آیا اگر کسى خود را یک روز اجیر کرده باشد تا بار سنگینى را در برابر هزار دینارروى بام ببرد،براى او مشقت دارد؟ زن عرض کرد:خیر حضرت فرمود:من در برابر هر پرسش،پاداشى بیش از مرواریدهاى انباشته میان زمین تا عرش مى گیرم ، پس سزاوار آن است که (پرسش تو )بر من دشوار نباشد./ بحارالانوار، ج ۲، ص ۳

مخلص کلام آنکه مربیان و معلمان و جامعه فرهنگی نیک می دانند رسالت آنان به تعبیرامام خمینی "ره" رسالت انبیاء است و این مهم زمانی خود را بیشتر نشان می دهد که نسل جوان انقلابی امروز که ازمیان آنان شهید فهمیده ها وعلی لندیها،نوجوان فداکاری که از خود میگذرد تا جان دو بانوی گرفتار در دود و آتش در ایذه را نجات دهد،حاصل آموزش بر مبنای دین و آموزه های آن است که رسالت همه انبیاء الهی است.