انقلاب اسلامی؛ نقطه عطف در تاریخ قدرت دفاعی ایران

ایشان تاکید کردند معیارهای این مقایسه کاملاً موجود است و نتیجه‌‌اش نشان میدهدانقلاب اکسیر عظیمی است که میتواند هویّتها را به سمت مقامات عالیه حرکت بدهد. رسانه KHAMENEI.IR به همین مناسبت و در آستانه‌ی چهل و چهارمین فجر انقلاب اسلامیُ در گفتگو با امیر سرتیپ محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در گفتگوی پیش‌رو به تشریح اجمالی وضعیت دفاعی کشور پرداخته است.

* بعضی مواقع در رسانه‌های وابسته به بیگانگان، آن زمان را خیلی برجسته نشان می‌دهند؛ قبل از انقلاب، صنایع دفاعی ما چگونه بود و چه سیری را طی کرده و الآن به چه جایگاهی رسیده است؟

* پاسخ به این سؤال، مفصل است؛ باید یک مقدار ریشه‌ای‌تر به آن نگاه کنیم. من فکر می‌کنم ساختار هر حکومتی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی روندها و آینده‌ی آن حکومت در ابعاد مختلف باشد. حکومت شاه یک حکومت دیکتاتوری بود که وابستگی کامل به غرب داشت. با حمایت آن‌ها سر کار آمده بودند، کاملاً وابسته بودند. وقتی یک رژیم طاغوتی که وابستگی تمام‌عیار دارد به استکبار جهانی، می‌آید و یک مجموعه‌ی کشوری را می‌خواهد اداره بکند، شما یقین داشته باشید که هیچ‌گاه نمی‌تواند موفق باشد. ارتشی که تمام‌عیار وابسته بود و پر از مستشارهای آمریکایی که اجازه نمی‌دادند این‌ها کوچک‌ترین حرکتی بکنند.

حتی بعدها که در ستاد کل کارها را دنبال می‌کردم، می‌دیدم خیلی از روش‌هایی که از قبل گذاشته‌شده بود، بر اساس همان شرایط است. مثلاً اینکه می‌گفتند ذخیره‌ی مهمات را فقط برای سه ماه پیش‌بینی کنید؛ محاسبه کرده بودند که چقدر طول می‌کشد آمریکایی‌ها به این‌ها مهمات برسانند. بعضی از تعمیرات که در نیروی هوایی ممنوع بود که خود نیروها انجام بدهند؛ بعدها وقتی جهاد خودکفایی نیروی هوایی راه افتاد برای اولین بار، شروع کرد کارهای مقدماتیِ یک بخش از تعمیرات کارها را خودش انجام بدهد.

بنابراین قبل و بعد انقلاب قابل‌مقایسه نیست. نمی‌گوییم از صفر شروع کردیم بلکه منفی هزار بود؛ یعنی ارتش یک‌جایی بود که نه اعتمادبه‌نفس وجود داشته، نه جرئت کار وجود داشته، نه اجازه‌ی کار وجود داشته، نه ابزار کار وجود داشته، بشدت سرکوب می‌شد، اگر کسی حتی یک حرکتی هم می‌خواست انجام دهد در جهت سازندگی، با او برخورد.

ما این را عیناً دیدیم. یعنی ماها در سنی هستیم که حالا یک مقدار دیدیم گذشته را و بعد در پیروزی انقلاب که جوان بودیم، ما اولین دوره بودیم که پس از انقلاب وارد ارتش شدیم، هزار و خرده‌ای نفر بودیم و در یک شرایط گزینشی بسیار سختی وارد شدیم و لحظه‌به‌لحظه خب شرایط را دیدیم.

* پیروزی انقلاب چه تأثیری در این روحیه و روال دستگاه‌های نظامی و دفاعی ما داشت؟

* انقلاب اسلامی یک نقطه عطف بود؛ انقلاب که پیروز شد، یک‌دفعه همه‌چیز تحت‌الشعاع قرار گرفت. اولش که خب خودباوری به این شکل نبود. ما الآن در حوزه‌ی صنعت دفاعی، در یک‌فاصله‌ی زمانی بسیار کم به یک جایگاهی در دنیا رسیده‌ایم؛ دنیا از حدود ۲۰۰ سال پیش شروع کرده و ما سی چهل سال است شروع کرده‌ایم و داریم این حرکت را جلو می‌بریم.

آن‌ها هم از همین شتاب رشد ما می‌ترسند یعنی می‌گویند این روندی که این‌ها دارند می‌روند، نمی‌شود نگهشان داشت؛ مخصوصاً نیروهای مسلح که یک سر و گردن جلوتر از بقیه‌ی کشور است. کشور دارد دنبال نیروهای مسلح می‌دود. الآن این‌گونه است که از ما می‌خواهند سرریز فناوری‌های صنایع دفاعی‌مان را بدهیم. ما در ابعاد نظامی و حتی غیرنظامی، پیشرفت‌های فوق‌العاده و فراوانی داشتیم.

* این شتاب و رشد پیشرفت‌های صنایع ما در حوزه‌های نظامی و دفاعی در چه شرایطی به دست آمده است؟ ‌

* دشمنان جمهوری اسلامی واقعاً دشمن‌های قسم‌خورده‌ای هستند که از روز اول کمر بستند که جمهوری اسلامی را براندازی کنند اما زورشان نمی‌رسد. خیلی کارها هم کردند؛ یعنی از اول انقلاب از کودتا، تحمیل جنگ و انواع جنگ‌های ترکیبی پیچیده هر چه بوده انجام دادند ولی خب نمی‌توانند. چون با یک همچنین دشمن‌ها و تهدیدات متنوعی مواجه هستیم، ‌ باید صاحب قدرت بشویم. برای این است که رهبر انقلاب می‌فرمایند باید در همه زمینه‌ها مخصوصاً در بُعد دفاعی و تهاجمی افزایش قدرت بدهیم. این جزو استراتژی‌های اصلی ما است برای اینکه بتوانیم بازدارندگی ایجاد کنیم. بازدارندگی دشمنان را سر جایش می‌نشاند.

* همان‌طور که اشاره کردید، کشورمان با تهدیداتِ پیچیده و متفاوتی روبرو است. صنعت دفاعی هم در دنیا بشدت تغییر کرده است. ما هم هر چه جلو رفتیم، سعی کردیم روی پای خودمان و به‌صورت یک صنعت بومی عمل کنیم. الآن تاب‌آوری صنعت دفاعی ما در مقابل دشمن، به چه نحوی است؟

* یک زمانی به ما موشک می‌زدند، فقط نگاه می‌کردیم که این موشک کجا می‌خورد. نهایتاً آمدیم از یک کشورهایی مثل سوریه و اردن کمک گرفتیم اما امروز دیگر این‌گونه نیست. البته ما اعتقاد داریم که مقابله با دشمن فقط با تجهیزات‌محوری نیست. چرا که همین دشمن این همه تجهیزات دارد، امکانات دارد، فناوری دارد، هر کجا زده شکست خورده؛ در افغانستان، سوریه، عراق رفته و شکست سختی خورده، ضربه خورده و هزینه‌ی سنگینی پرداخت کرده است.

بنابراین اینجا یک ظرافت و هوشمندی بسیار بالایی می‌خواهد که ما ببینیم نقاط ضعف دشمن کجا است، نقاط آسیب‌پذیری دشمن کجا است و اینکه دشمن مصمم است که با جمهوری اسلامی درگیر باشد، به خاطر اعتقادات و ارزش‌هایی است که ما داریم؛ به خاطر حمایت ما از مظلومین، مستضعفین و جبهه‌ی مقاومت است.

بنابراین از این نظر که خب آن‌ها دشمنی دارند می‌کنند که ما یقین داریم و از اینکه فقط با تجهیزات نمی‌توانند به جایی برسند هم مطمئنیم؛ چرا که آن تجهیزات بالاخره نیروی باانگیزه‌ای در پشتش لازم دارد؛ قدیم می‌گفتند روحیه سه‌چهارم قوا است. این‌ها را باید داشته باشند. ما در حوزه‌هایی آمدیم اولویت‌بندی کردیم. دیدیم کجاها می‌توانیم هم به دشمن ضربه بزنیم، هم روحیه‌اش را بیاوریم پایین و هم ایجاد بازدارندگی کنیم؛ یعنی دشمن ببیند اگر کاری را شروع کند، دیگر نمی‌تواند خودش تمامش کند و هزینه‌ی فوق‌العاده‌ای را باید پرداخت کند که ممکن است حتی به اضمحلال آن منجر بشود.

ما واقعاً در ستاد کل و قرارگاه مرکزی حضرت خاتم‌الانبیا (ص) این ظرفیت را داریم که نقاط ضعف و آسیب‌پذیری دشمن را شناسایی کنیم و طراحی کنیم که چه جوری می‌توانیم به او ضربه بزنیم. حالا صنعت دفاعی باید در راستای این سیاست‌ها، اولویت‌بندی بشود و اولویت‌های اساسی‌اش را مشخص کند، بیاید روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند. تجهیزات مختلفی را به‌کار خواهیم برد. موشک‌های نقطه‌زن و پهپادهای ما هم از نظر کمّی، هم از نظر کیفی در شرایط خوبی‌ هستند. مثلاً می‌توانیم عملیات ترکیبی انجام بدهیم، یعنی برویم به سمت اینکه پهپادهای ما با جنگنده‌ها و سامانه‌های راداری ما باهم تلفیق بشوند و با یک فرماندهی کنترل مناسب عملیات ترکیبی انجام بدهد.

در پدافند هوایی، الآن اولویت‌های ما صنعت موشکی و صنعت پهپادی است. حوزه‌های راداری، حوزه‌های مقابله با ریزپرنده‌ها که دشمن الآن دارد رویش کار می‌کند، حوزه‌های مقابله با کروز، حوزه‌های مقابله با پهپادها و جنگنده‌ها، حوزه‌های مقابله با موشک‌های بالستیک، همه‌ی این‌ها در فهرست اولویت‌های ما است. همه‌ی این‌ها تأثیر این فرمایشی است که رهبر انقلاب فرمودند ما باید قدرتمند بشویم.

* اینکه هرچند وقت یک‌بار غربی‌ها مثلاً می‌گویند فلان گزینه روی میز است. شرایط صنایع دفاعی ما برای اینکه بتواند بازدارندگی ایجاد کند و مقابله بکند چه توانایی‌های دارد؟

* ما همیشه این را گفتیم که هرچقدر بنیه‌ی دفاعی ما قوی باشد، بازدارندگی بیشتری ایجاد می‌کند. من یقین دارم و به‌عنوان مطلع اطمینان دارم که دشمن حتی به مُخیله‌اش هم نمی‌آید با توجه به شرایط بین‌المللی و شرایطی که در دنیا هست، بخواهد چشم طمع یا مثلاً عملیات نظامی داشته باشد. به‌هیچ‌وجه این کار را نمی‌تواند انجام بدهد. یقین دارم این کار شدنی نیست.

بر اساس آنچه همیشه رهبر انقلاب از قبل فرمودند که ما باید هرلحظه آماده باشیم، همیشه هم فکر می‌کنیم که فردا ممکن است به ما حمله بشود، باید در این سطح آمادگی باشد. دشمن واقعاً در توانش نیست که بتواند با جمهوری اسلامی، با توان دفاعی جمهوری اسلامی، با قدرت منطقه‌ای جمهوری اسلامی مقابله کند؛ جمهوری اسلامی الآن یک ارتش ندارد، چهار ـ پنج ارتش دارد، یک قدرت منطقه‌ای بسیار بزرگ دارد. جمهوری اسلامی یک توان مضاعفی دارد که همه می‌دانند، یعنی وقتی‌که شما ببینید وقتی کشورها می‌آیند می‌گویند به ما تجهیزات بدهید، خب این را در دنیا انتشار دادند و همه هم متوجه شدند. الآن خیلی از کشورها آمدند به ما می‌گویند تجهیزات بدهید؛ از جاهای مختلف، آمدند آقا به ما تجهیزات بدهید. خب ببینید همین احساس توانمندی و قدرت جمهوری اسلامی، دشمن را به عقب‌نشینی وادار می‌کند.

امروز جهان می‌بیند جمهوری اسلامی این‌قدر قدرت دارد که دارد سلاح‌های استراتژیک تولید می‌کند و به دنیا دارد صادر می‌کند. همین‌که آن‌ها می‌بینند که ما در منطقه نقش‌آفرینی می‌کنیم، نوع صحبتی که جمهوری اسلامی می‌کند، وجهه‌ای که جمهوری اسلامی دارد، مواضعی را که اتخاذ می‌کند، ما نگرانی نداریم. باید همیشه آماده باشیم ولی هیچ نگرانی نداریم و الحمدالله داریم می‌رویم به سمت، یک قدرت جهانی‌شدن. باید همه کاملاً لمس کنند که جمهوری اسلامی قدرت جهانی است و در همه‌ی تحولات دنیا، می‌تواند ورود کند و اعمال قدرت کند.

* الآن وضعیت ما در حوزه‌ی صنعت دریایی، هوایی و فناوری‌های جدید دیگر به چه نحوی است؟

* در حوزه‌ی شناوری، دریایی، وضعیت خیلی خوبی داریم. سطح علم و فناوری در این حوزه خیلی بالا است. ما در شناورهای تندرو که پیشرفت بسیار عالی‌ای داشته‌ایم. در سایر شناورها و تجهیزات، هم خوب جلو رفته‌ایم. واقعاً در حوزه‌ی دریایی، کارهای خیلی سنگینی انجام شده و کارهای سنگینی دارد انجام می‌شود که وقتی این‌ها به یاری حق به نتیجه برسد، یک تحول عظیم خواهد بود.

وقتی ما یک اَبَر پروژه را در حوزه دریایی دنبال می‌کنیم، فناوری‌هایی که کنار این می‌آید می‌تواند یک‌دفعه وزارت دفاع را تکان بدهد یعنی شما وقتی‌که مجبور می‌شوید برای مثلاً ساخت یک زیردریایی، یک سری فناوری جدید را بیاورید، قطعاً شما می‌توانید یک تحول در مجموعه‌ی صنعتی وزارت دفاع ایجاد کنید.

در این حوزه هم همین‌طور وقتی ما می‌رویم یک هواپیمای مدرن را بسازیم، باید خیلی فناوری‌های دیگر را بیاوریم کنارش، خب این باعث می‌شود که سطح وزارت دفاع همین‌طور دائم رشد کند و برود بالا. در حوزه‌ی هوایی دقیقاً همین کار را داریم می‌کنیم الآن. ما هواپیمای آموزشی یاسین را داریم که جت است، بعد سیمرغ را که اخیراً رونمایی کردیم که هواپیمای مسافری است. یک دستور هم آقای رئیس‌جمهور دادند که داریم پیگیری می‌کنیم که بتوانیم یک هواپیمای صدنفره مسافربری را ساماندهی کنیم که داخلی باشد.

در حوزه‌های دیگر هم همین‌طور؛ در صنایع الکترونیک ما خیلی پیشرفت داریم، در صنعت اپتیک فوق‌العاده رشد خوبی داشته‌ایم. در ساخت ماهواره واقعاً جلو هستیم، با این‌که ما نمونه‌های قبلی نداشتیم یا مثلاً با کشوری ارتباطی داشته باشیم؛ بچه‌ها از روی اسناد آشکاری که وجود داشته توانستند خودشان را برسانند به یک جاهایی که در این زمینه رشد کنند. در فناوری‌هایی که به سلامت دفاعی، به مسائل زیستی برمی‌گردد، داریم کارهایی می‌کنیم که ان‌شاءالله در سال‌های آینده بتوانیم واقعاً یک قطب بسیار بزرگی در حوزه‌ی فناوری‌های نو و جدید در دنیا باشیم.

* یک بحثی که بارها فرماندهی معظم کل قوا تأکید داشتند، بحث ارتباط صنعت و دانشگاه‌ها بود. این قبلاً بشدت جایش مغفول بود اما الآن ظاهراً یک ارتباطاتی دارد شکل می‌گیرد. ارتباط وزارت دفاع با مجموعه‌ی دانشگاهی و نسل جوان دانشگاهی و مراکز تحقیق و پژوهشی و نخبگان خارج از وزارت دفاع به چه نحو است؟

* وقتی‌که بنده آمدم، دیدم ما در حوزه‌ی دادن تسلیحات به نیروهای مسلح یک رشدهایی خوبی داریم. وقتی‌که پیگیری کردم، دیدم که خب بسیاری از این رشدها حاصل همکاری با شرکت‌های طرف قرارداد و شرکت‌های دانش‌بنیان است اما بسیاری از طلب‌های مالی این شرکت‌ها پرداخت نشده بود. ابلاغ کردیم که همه‌ی بدهکاری‌ها را باید بدهید. این زمینه را برای توسعه‌ی همکاری با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و مجموعه‌های شرکت‌های طرف قرارداد با وزارت دفاع، فراهم کرد. الآن ما با حدود ۷۷۵ شرکت دانش‌بنیان همکاری داریم. سعی کردیم یک‌جوری با آن‌ها برخورد بشود که جلب همکاری بشوند یعنی دوست داشته باشند با وزارت دفاع کار کنند. الآن با همه‌ی دانشگاه‌ها تقریباً ما ارتباط داریم؛ با بعضی دانشگاه‌ها ارتباط ما خیلی نزدیک است و روابط را توسعه دادیم و مجموعه‌هایی را گذاشتیم که یک گروه‌های مشترک تحقیقاتی تشکیل دادند با خود این دانشگاه‌ها.

برای تعامل با نخبگان برنامه‌ریزی کردیم؛ سه سطح نخبه داریم. یکسری نخبه در وظیفه‌ها داریم که باید این‌ها را ما حتماً جذبشان کنیم و از آن‌ها استفاده کنیم. یک سطح نخبگان ما در خود وزارت دفاع هستند؛ یعنی دانشمندان و نخبگانی در خود وزارت دفاع داریم که باید این‌ها را حفظ کنیم. یک تعداد هم نخبگان ملی هستند که ما طی قراردادی که با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بستیم، الآن داریم در این زمینه هم کار می‌کنیم که یک سری از این نخبگان را جذب مجموعه‌ی وزارت دفاع کنیم.

من اعتقاد دارم که ما باتوجه به فضای بسیار بزرگی که وزارت دفاع برای کار دارد، آزمایشگاه‌های مختلف، امکانات مختلف، به‌راحتی می‌توانیم نیروهای نخبه و شرکت‌های دانش‌بنیان را جذب کنیم و این کار را حتماً ان‌شاءالله خواهیم کرد. الآن هم الحمدالله شرایط بسیار خوبی داریم. ما شاید جزو اولین جاهایی بودیم که آمدیم آیین‌نامه‌ای تدوین کردیم برای تحقق شعار سالی که رهبر انقلاب فرمودند و این را ما برای دولت فرستادیم، برای دفتر رهبری فرستادیم، تکالیف همه را مشخص کردیم؛ چه حوزه‌های ستادی، چه حوزه‌های اجرایی، تکالیفشان مشخص شد. یکی از کارهای بسیار خوبی که دارد الآن دنبال می‌شود، بحث ایجاد زمینه و بستر برای شرکت‌های دانش‌بنیان است که بیایند و در فعالیت‌ها بیشتر مشارکت کنند. الحمدالله این کار دارد دنبال می‌شود.