پانا گزارش می‌دهد؛
بی‌مهری علیه مرغوب‌ترین سیب کشور در باغ شهر ایران
ظرفیت لازم برای صنایع تبدیلی در قطب تولید سیب آذربایجان شرقی وجود ندارد
تبریز (پانا) - در بین شهرهای آستان آذربایجان شرقی، شهرستان مراغه یا به عبارتی دیگر باغ شهر ایران، به قطب تولید سیب در استان آذربایجان شرقی معروف است ولی امروزه شاهد بی‌مهری‌ها علیه این محصول گرانقدر هستیم که در این راستا پای درد دل مسئولان استانی و شهرستانی و باغداران مراغه‌ای نشستیم.
مَراغه دومین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی است. این شهر در کنار رودخانهٔ صوفی‌چای در دامنهٔ جنوبی کوه سهند و در ۱۳۵ کیلومتری جنوب مرکز استان واقع شده است.
تولید میوه این شهر سالانه ۲۳۷ هزار تُن و انواعی از جمله سیب، انگور، گردو، بادام و گوجه سبز است که محصول بیش از ۲۰ هزار هکتار باغ میوه اطراف این شهر است. حدود ۷۰ درصد از این تولیدات به‌صورت مستقیم یا به شکل فرآورده‌های کشاورزی به دیگر کشورها صادر می‌شود.
جهش تولید گندم، طرحی نوین در کشاورزی نوین
مدیر جهاد کشاورزی مراغه در گفت‌و‌گو با پانا، ضمن اشاره به اهمیت طرح جهش تولید گندم اظهار کرد: «پیش از اجرای این طرح، در هر هکتار، ۸۰۰ کیلوگرم گندم تولید می‌شد که بعدها با اجرای این طرح، به ۱۰۷۰ کیلوگرم رسید که در مزرعه شاخص سال گذشته نزدیک به ۲۸۰۰ کیلوگرم برداشت کردیم.»
سعید خیراندیش بیان کرد: «در شهرستان مراغه، ۲۹ هزار هکتار در این طرح اجرا شد که ۲۱ هزار هکتار کشت دیم داشتیم. مساحت کل شهرستان مراغه ۹۷ هزار هکتار است که از این مقدار، ۷۵ هزار هکتار کشت زارعی و ۲۲ هزار هکتار مربوط به باغات است و در این موارد کشت گندم و سیب در شهرستان مراغه غالب است.»
وی بارندگی این شهرستان را ۳۲۰ میلیمتر در سال عنوان کرده و کشت غالب این شهرستان را از نظر زراعی گندم و از نظر باغی سیب برشمرد و اظهار کرد: «۶۶ درصد کل باغات شهرستان مراغه را سیب به خود اختصاص داده که از نظر نوع و کیفیت، می‌توان گفت که مرغوب‌ترین سیب ایران است.»
خیراندیش افزود: «طبق آمار، در شهرستان مراغه ۲۱ هزار و ۱۸۵ نفر بهره‌بردار داریم که ۱۰ هزار و ۷۱۰ نفر یعنی ۴۸ درصد بهره‌برداران در قسمت باغی و ۵۲ درصد آن‌ها در قسمت زراعی مشغول هستند. متوسط تولید پارسال ۲۲ تن در هر هکتار بود که در مجموع، ۳۲۰ هزار تن تولید سیب مراغه داشتیم.»
کاهش ۳ تنی متوسط تولید سیب به‌خاطر بارندگی در زمان تلقیح و سرمای زودرس بهاری در مراغه
وی با اشاره به کاهش ۳ تنی متوسط سالانه سیب در شهرستان مراغه، اظهار کرد: «امسال جمعا ۲۷۰ هزار تن سیب برداشت خواهد شد که ۱۲۰ هزار تن در سردخانه برای صادرات و ۸۰ تن برای تازه‌خوری و مصرف داخلی استفاده خواهد شد.»
خیراندیش با بیان اینکه ظرفیتی برای صنایع تبدیلی نداریم، گفت: «از نظر سردخانه اشباع هستیم و پیش‌بینی می‌کنیم در دو سال آینده مجموع ظرفیت سردخانه مراغه بالای ۵۰۰ هزار تن باشد که با این وضعیت، مازاد ظرفیت سردخانه داریم.»
وی در پایان ادامه داد: «در بسته‌بندی و سورتینگ (بسته‌بندی) سیب‌ها مشکل داریم که بیشتر به‌صورت دستی، بسته‌بندی می‌شوند. در شهرستان مراغه، ۲۸ واحد صنایع تبدیلی سیب داریم که فقط ۵ واحد در امر فرآورده‌های جانبی بة‌صورت محدود و کارگاه‌های جانبی فعالیت می‌کنند.»
مراغه، قطب سیب آذربایجان شرقی است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم اخیرا در جشنواره سیب مراغه اظهار کرد: «سیب مراغه عاملی برای شناسایی محصولات و ظرفیت‌های دیگر این شهرستان است و این موضوع زمانی محقق می‌شود که دامنه عملکرد خود را گسترده کنیم.»
اکبر فتحی افزود: سیب، یک محصول آب‌بر است که در حوزه دریاچه ارومیه قرار دارد. در سطح استان ۳۷ هکتار باغات زیر کشت سیب داریم که ۶۰۰ هزار تن برداشت می‌کنیم که ۲۲۰ تن آن مربوط به مراغه است که از این سطح زیر کشت باید بیش از یک میلیون تن برداشت کنیم، اما به‌دلیل عدم استفاده بهینه از آب، مقدار تولید خیلی کمتر است. متاسفانه از ۲۷۰ هزار تن، ۷۰ هزار تن سیب صنعتی است. نوع آبیاری و محدودیت آب یک واقعیت است که باید با نوع آبیاری و ارتقای علمی آن، این موضوع حل شود. یکی از ضعف‌ها در بخش کشاورزی عدم استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان است.
وی بیان کرد: اولین شتاب‌دهنده بخش کشاورزی در نمایشگاه رینوتکس است. کشاورزی قراردادی عاملی است که ما را می‌تواند از این وضعیت نجات دهد. تمایل کشاورزان در این امر برای پشتیبانی در ابتدای فصل بسیار مهم است. ظرفیت استان در کنسانتره میوه، ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تن است در حالی که این مقدار محصول نداریم.
جشنواره سیب مراغه، بهانه‌ای برای حل مشکلات کشاورزان
نماینده مردم مراغه و عجب‌شیر در مجلس شورای اسلامی نیز در جشنواره سیب مراغه، این جشنواره را بهانه‌ای برای حل مشکلات کشاورزان عنوان کرد و گفت: ۶۰ درصد سیب استان در مراغه تولید می‌شود و امیدواریم این جشنواره را سال بعد به‌صورت استانی برگزار کنیم. در اکثر روستاهای ما روستاییان با برداشت سیب امرار معاش می‌کنند. در فصلی که باید محصول کشاورزان برداشت و خریداری شود، مرزها بسته و صادرات را ممنوع می‌کنیم که این بدسلیقگی مسئولان را در این مورد نشان می‌دهد. کشاورز و باغدار نباید نگران فروش محصولش باشد.
وجود ۱۵ هزار چاه غیرمجاز در مراغه
علی علیزاده تصریح کرد: کنترل محصولات کشاورزان که امسال به عهده جهاد کشاورزی قرار داده شده، مشکلی بر مشکلات این وزارت وارد کرده است. در کشاورزی قراردادی بهتر است که مراغه را پایلوت انتخاب کنیم. باید از امروز به فکر تولید محصول سیب که به ۴۰۰ هزار تن خواهد رسید باشیم که ۲ مشکل اساسی دارد که یک مورد آب است. در مراغه نزدیک ۱۵ هزار چاه غیرمجاز داریم و اگر روند ادامه یابد تعداد آن بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: احداث سد با وجود عدم احیای دریاچه ارومیه غیرممکن است. وزارت نیرو و جهاد باید برای احداث چاه‌های عمیق تفاهم کنند تا چاه‌های غیرعمیق جمع‌آوری شود. اگر به این موضوع اکنون رسیدگی نشود در ۵ سال آینده شاهد اختلافات کشاورزان در این زمینه خواهیم بود.
وی در پایان گفت: دومین مساله در بحث سیب این است که در صورت بالا بردن میزان تولید، زمینه برای فروش یا صنایع تبدیلی نباشد به مشکل اساسی برمی‌خوریم و راه‌حل آن ایجاد شهرک صنایع غذایی است.
خام‌فروشی، تولیدات را به اسم شهرهای دیگر ارائه می‌کند
داوود اسدیان، فرماندار مراغه نیز در حاشیه برگزاری آئین جشنواره سیب شهرستان مراغه در گفت‌و‌گو با پانا با بیان اینکه جشنواره سیب ظرفیت‌های مراغه را به‌صورت مناسب معرفی می‌کند، گفت: «هدف از برگزاری و اجرای این همایش افزایش ظرفیت و ارتقای امر کشت سیب از روش سنتی به علمی، با توجه به ظرفیت محدود آب است.»
وی ادامه داد: «با همکاری و همیاری کشاورزان عزیز باید مصرف بهینه و تغییر این رویه به‌سمت روش‌های جدید و دانش‌بنیان حرکت کند. یکی از سرمایه‌های ما برای نسل‌های بعد آب است که باید در حفاظت آن هرچه بیشتر کوشش کرد. ما باید برای حل مسائل حاضر رویکرد علمی داشته باشیم؛ چراکه مراغه حوزه گردشگری و کشاورزی است و در این راستا سرسبد آورده‌های مراغه در حیث کشاورزی سیب است.»
اسدیان افزود: «خام‌فروشی یکی از معضلات منطقه است و نباید خام‌فروشی کرد، چون در این صورت بسته‌بندی‌ها به اسم شهرهای دیگر ارائه می‌شود. واسطه‌ها و دلال‌ها بخش اعظم سود منطقه را صاحب می‌شوند در حالی که سود اصلی حق کشاورزان و مردم منطقه است، بنابراین آورده‌های اقتصادی محصولات برای اشتغالزایی، توسعه و رونق حداکثری استفاده می‌شود.»
وی اظهار کرد: «یکی از ضرورت‌های شهرستان، صنایع تبدیلی است تا از طریق آن بتوانیم ارزش افزوده سیب را چند برابر کنیم و این مستلزم ایجاد شهرک غذایی است که در این حوزه آمادگی خود را در زمینه صنایع تبدیلی برای همکاری اعلام می‌داریم.»
ضرورت ایجاد شهرک صنایع غذایی در بخش خداجو شهرستان مراغه
پرویز محمدی، مسئول مرکز جهاد کشاورزی بخش خداجو شهرستان مراغه نیز در گفت‌و‌گو با پانا اظهار کرد: «مساحت باغ‌های این منطقه، 3 هزار هکتار است که از این مقدار 2 هزار و 800 هکتار آن را باغات سیب به خود اختصاص داده است که 60 تا 70 درصد این درختان بارور هستند و میانگین تولید سیب در منطقه خداجو، 20 تا 25 تن در هکتار است.»
وی افزود: «معمولا ۳۰ تا۴٠درصد سیبی که برداشت می‌شود، عرضه تازه‌خور هستند و محصولاتی که حالت درجه یک دارند، به سردخانه فرستاده می‌شوند که معمولا محصولات ما علاوه بر مصرف در استان آذربایجان شرقی در سطح کشور نیز صادر می‌شوند.»
وی از صادرات این محصولات به کشور های عراق، هند و روسیه خبر داد و در پاسخ به سوالی درباره نوع صادرات و فرآوری سیبهای تازه‌خور بیان کرد: «سیبهای تازه‌خور فقط در فصل پاییز توزیع می‌شوند و برای تازه نگه داشتن محصول تا موقع فروش، در سردخانه‌های مجهز نگهداری می‌شود. در بحث باغداری افزون بر مزیت‌های حاضر مشکلاتی نیز وجود دارند که در زمره آنان می‌توان به کود و سم اشاره کرد؛ اما مهمتر از همه آن‌ها مسئله بازاریابی است که کشاورزان ما تولید انبوه انجام می‌دهند ولی در عرضه‌های گوناگون به بازار‌های کشوری دچار مشکل می‌شوند.»
وی با بیان این که در منطقه صنایع تبدیلی بسیاری وجود ندارد گفت: «این موضوع در جهت باغداری مشکل اساسی است و با این که در شهرستان، سردخانه داریم ولی تعداد کارخانه‌های تبدیلی، جواب‌گوی سیبهای زیر درختی ما نیست. زیرا سیبهای زیردرختی به‌صورت کنسانتره، به آبمیوه تبدیل می‌شوند. امیدواریم شهرک صنایع غذایی ایجاد شود تا مشکل صنایع تبدیلی نیز حل شود.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «از تولید 75 هزار تنی بخش خداجو، 30درصد تازه‌خوری شده و بقیه برای نگهداری به سردخانه ارسال می‌شود و 20 تا 30 درصد سیب زیر درختی داریم که در صورت نداشتن صنایع تبدیلی، بحث سورتینگ (بسته‌بندی) مطرح می‌شود.»
عدم حمایت دولتی از باغداران مراغه
بهره‌بردار و باغدار یکی از مناطق مراغه نیز در این باره به پانا گفت: «جمعا نزدیک ۹ هکتار باغ و زمین دارم که مقداری از آن تازه‌احداث است.»
اصغر نوید افزود: «دوسال قبل از یک هکتار و ۳ هزار متر مربع زمین ۱۴۴ تن و سال قبل ۱۲۷ تن و امسال به علت سردی هوا و شرایط نامساعد نزدیک ۱۰۰ تن برداشت خواهیم داشت. ما بین بد و بدتر مجبور به انتخاب بد می‌شویم و مجبور هستیم محصولات خود را به دلالان بفروشیم چون متاسفانه به هیچ عنوان حمایت دولتی نداریم.»
وی ادامه داد: «در بحث صادرات سیبی که صادر می‌کنیم هیچ نوع تضمینی برای برگشت پولش نداریم. اگر دولت حمایت کند و تاجران برتر خود را معرفی کند، باغدار هم محصول خود را به‌‌راحتی عرضه می‌کند.»
آب‌و‌هوای منطقه مراغه باعث خوش‌طعم و خوش‌بو شدن محصول سیب منطقه است
این باغدار با اشتغالزایی که برای 20 نفر دارد، عنوان کرد: «متاسفانه با وجود استفاده از کودهایی مانند نیترات کلسیم ریزش بیش از اندازه داریم در حالی که با وجود این محلول‌پاشی نباید ریزش داشته باشیم. این‌کار را 5 بار با اعلام کارشناس جهاد کشاورزی انجام داده‌ایم ولی بازهم کرم‌خوردگی در محصول زیاد است و به نظر من این از نامرغوبی کودی است که به ما عرضه می‌شود.»
وی از بی‌مهری بانک کشاورزی در کوچک‌ترین دیر‌کرد وام‌های خود گفت و افزود: «بانک کشاورزی با توجه به اینکه نامش مربوط به کشاورزان است، ولی در دیرکردهای کوچک ما نیز با 28 درصد سود باز پرداخت می‌گیرد. حال با این احوال فکر می‌کنم کسی نباشد که با قراردادی بخواهد بدون در نظر گرفتن منافع خود به باغدار کمک کرده و قراردادی برای خرید محصول فصل بعدش امضا کند و این زمانی محقق می‌شود که جهاد کشاورزی فرد را معرفی کرده و تضمین کند که فرد برای رسیدگی باغ و خرید محصول آمده است.»
وی ادامه داد: «ما محصولات را در سردخانه انبار کرده و به فروش می‌رسانیم و ضایعات رابرای تولید محصولات دیگر به فروش می‌رسانیم. متاسفانه به خاطر متزلزل بودن قیمت‌ها در بازار، باغدار همواره در استرس و دلهره به سر می‌برد.»
وی با اشاره به اینکه سردخانه در منطقه کم است افزود: «نگهداری در سردخانه انحصاری است و سردخانه‌داران بر روی باغدار تسلط دارند. سردخانه‌ای محصول ما را تا زمان فروش نگه می‌دارد که سبد را با قیمت بالاتر از بازار از آن‌ها خریداری کرده باشیم در غیر این‌صورت امکان استفاده از سرخانه را نداریم. یک واقعیت داریم و یک حقیقت. آن‌چه که مشاهده می‌کنیم واقعیت است ولی حقیقت چیز دیگری است.»
وی در پایان با اشاره به وضعیت خوب بازار گفت: «وضعیت بازار اکنون خوب است، اما یک سال سیب به قیمت خوب فروخته شد، ولی همان سال کود آهن 4 برابر گران شد و امیدوارم امسال این اتفاق نیفتد.»
با این بی‌مهری‌ها علیه مرغوب‌ترین سیب ایران، امیدواریم با تولید شهرک صنایع تبدیلی در شهرستان مراغه، مشکلات باغداران مراغه‌ای ختم به خیر شود ولی همچنان این طرح نیز مانند سایر طرح‌ها در کشور، نیازمند حمایت دولتی است که تاکنون خبری از آن نیست.
ارسال دیدگاه