پانا گزارش می‌دهد؛
پشت پرده فتنه قفقاز
تهران (پانا) - برخی از کارشناسان بر این باورند که آذربایجان به‌دنبال ایجاد یک منطقه امن و آزاد است تا بتواند دریای خزر را به کشورهای اوراسیا و اروپایی ارتباط دهد و گاز طبیعی اروپا را تامین کند. برخی دیگر نیز فراتر از آن معتقدند هدف کلان، یک فتنه ژئوپلیتیکی در منطقه و ایجاد کانون ناامنی علیه ایران، روسیه و چین است.
دو سال قبل، جنگ ۴۴ روزه‌ای بین آذربایجان و ارمنستان که منجر به آزادشدن ۷ شهر جمهوری آذربایجان شد، رخ داد و بعد از آن توافق‌نامه‌ای میان دو کشور با میانجی‌گری روسیه در مسکو امضا شد که بر اساس آن بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان صلح برقرار شد. توافق‌نامه‌ای که در ماه‌های اخیر بارها نقض شده است و درگیری‌های زیادی بین دو کشور اتفاق افتاده است. آذری‌ها مدعی هستند به لحاظ تاریخی مسیر فرا‌سرزمینی آذربایجان - ارمنستان که به آن دالان زنگزور گفته می‌شود، متعلق به آذربایجان است و باید از این مسیر عبور کرده و به نخجوان برسند؛ اما ارمنستان این مسیر را در تمامیت ارضی خود می‌داند. این مسئله سبب شده است که آذربایجان به‌زور متوسل شود.
پیش از این سال‌ها نیز، به مدت ۲۶ سال در این منطقه بین آذربایجان و ارمنستان، آتش‌بس برقرار بود و حال این سوال مطرح است که چگونه به یکباره در این منطقه جنگی شعله‌ور می‌شود و کشورهای غربی از جمهوری آذربایجان با سکوت خود حمایت می‌کنند، درحالی‌که این کشورها در تمام آن سال‌ها اجازه هیچ اقدامی به آذربایجان نمی‌دادند. چرا آذربایجان پس از سال‌های زیاد، اقدام به تجاوز نظامی به ارمنستان کرده و بیش از ۱۴۰ کیلومتر از خاک ارمنستان را اشغال کرده است؟
کارشناسان معتقدند جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ یک پروژه بوده و در قالب این پروژه و به بهانه آزادسازی اراضی جمهوری اسلامی آذربایجان یک فتنه ژئوپلیتیکی بزرگی از سوی انگلستان در پشت‌صحنه و با محوریت ناتو و در روی صحنه توسط رژیم صهیونیستی، ترکیه و جمهوری آذربایجان شکل گرفته است. آن‌ها می‌گویند در حقیقت قره‌باغ یک بهانه محسوب می‌شده کما اینکه قره‌باغ هم‌اینک نیز آزاد نشده و این منطقه در اختیار جمهوری خودخوانده قره‌باغ با حضور صلح‌بانان روسیه است. در این باره احمد کاظمی، پژوهشگر اوراسیا به رادیو گفت‌وگو گفت جمهوری آذربایجان اولویت خود را از قره‌باغ خارج کرده است و دنبال تغییرات گسترده ژئوپلیتیکی در منطقه است که این تغییرات در واقع دالان «تورانی ناتو» محسوب می‌شود؛ زیرا پشت این فتنه، امیال و اغراض انگلستان و ناتو قرار دارد. آن‌ها در تلاش هستند از طریق آذربایجان، یک دالان یا کریدوری را از ترکیه به‌صورت مستقیم به نخجوان و با نقض تمامیت ارضی جمهوری ارمنستان و از آنجا به خزر، آسیای مرکزی و مرزهای چین ایجاد کنند.
به گفته این کارشناس، این دالان از منظر ترویج تورانیسم و پان‌ترکیسم در منطقه، شبیه اقداماتی است که انگلستان در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ در منطقه آسیای مرکزی با ترویج مباحثی مانند ترکستان شرقی و غربی انجام می‌داد. در واقع انگلستان یک سابقه ۱۵۰ساله در منطقه از منظر تحریک قوم‌گرایی با محوریت پان‌ترکیسم دارد. انگلستان در سال ۱۹۳۸ در مناطق اویغور‌نشین چین، موضوع ترکستان شرقی را مطرح کرد و تئوریسین‌های پان‌تورانیسم عموماً افراد یهودی انگلیسی بودند. کاظمی هدف کلان در فتنه ژئوپلیتیکی در منطقه را ایجاد کانون ناامنی علیه ایران، روسیه و چین می‌داند و معتقد است هدف‌گذاری دالان تورانی ناتو فقط مختص ایران نیست و برای چین و روسیه نیز برنامه‌ریزی شده است.
دور جدید درگیری‌های مرزی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز از دوشنبه ۲۱ شهریور مجددا آغاز شده است. تاکنون دو طرف یکدیگر را به آغاز خشونت‌ها متهم کرده‌اند؛ ایروان اعلام کرده که ۱۳۵ سرباز خود را در این جنگ از دست داده و باکو تعداد کشته‌های خود را ۷۹ سرباز اعلام کرده است.
در این راستا حسن هانی‌زاده در گفت‌وگو با پانا، اظهار کرد: «درگیری آذربایجان و ارمنستان علیرغم وجود یک توافق‌نامه آتش‌بس که توسط روسیه با پیشنهاد ایران و ترکیه در سال گذشته به امضا رسید، آغاز شد. هدف دولت الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان این است که منطقه قره‌باغ را به‌کلی تابع آذربایجان کند تا بتواند راه ارتباطی ارمنستان را با خارج قطع کند. ایران دارای یک مرز مشترک کوچکی با ارمنستان است که وجود منطقه قره‌باغ در ارتباط دادن زمینی ارمنستان با خارج اهمیت بسیار بالایی برای ارمنستان به لحاظ ژئوپلیتیکی دارد.»
وی افزود: «متاسفانه هدف آذربایجان اشغال بخش‌هایی از ارمنستان و ادامه خط لوله گاز به‌سمت اروپا از این طریق است که یک هدف دراز‌مدت و کاملاً استراتژیک در ذهن دولت آذربایجان است که وجود داشته و دارد. با توجه به برتری نظامی آذربایجان و کمک پشت پرده ترکیه به آذربایجان برای اشغال بخش‌هایی از ارمنستان، طبیعتاً دولت الهام علی‌اف به‌دنبال این است که به بهانه‌های مختلف به ارمنستان حمله کند.»
این تحلیلگر مسائل منطقه بیان کرد: «جامعه جهانی و اسرائیل نیز اغلب در کنار دولت آذربایجان است. رژیم صهیونیستی به‌دنبال این است که آذربایجان تسلط بالایی در منطقه استراتژیک قره‌باغ داشته باشد و حضور نیروهای صهیونیستی در آذربایجان، دلیلی است بر اینکه رژیم صهیونیستی به‌دنبال تضعیف ارمنستان که یک کشور کاملاً مسالمت‌جو و کشوری است که شیوه‌های تهاجمی ندارد، هدف آن این است که این کشور را تجزیه و تضعیف کند.»
هانی‌زاده اضافه کرد: «به نظر می‌‌رسد که آذربایجان به‌دنبال ایجاد یک منطقه امن و آزاد است تا بتواند دریای خزر را به کشورهای اوراسیا و اروپایی ارتباط دهد تا بتواند گاز طبیعی اروپا را تامین کند.»
وی گفت: «اهداف آذربایجان، اهدافی کاملا از پیش طراحی شده است و قصد دارد جمهوری اسلامی را تضعیف کند و مسیر زمینی ایران را به‌سمت کشورهای اوراسیا قطع کند و ارمنستان را نیز تجزیه کند و با جدایی کامل قره‌باغ بتواند بر شمال ارمنستان مسلط شود.»
این کارشناس سیاست خارجی ضمن اشاره به موضع ایران، افزود: «برای ایران قابل قبول نیست که مرزهای طبیعی و تعریف شده دست‌خوش تغییراتی شود و ایران بارها به آذربایجان هشدار داده است که نباید در مرزهای مشترک ارمنستان و ایران تغییراتی ایجاد کند. اما چون دولت آذربایجان از سوی ترکیه و برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای حمایت می‌شود، به اتکای این حمایت، سعی می‌کند که اهداف خود را بر ارمنستان و ایران تحمیل کند. طبیعی است که ایران با داشتن قدرت نظامی و قدرت بازدارندگی مانع از این خواهد شد که مرزهای ارمنستان تغییر کند و آذربایجان به اهداف خود برسد.»
هدف اردوغان ایجاد یک امپراطوری نوعثمانی در منطقه است
وی در پایان خاطر‌نشان کرد: «هدف رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه این است که یک امپراطوری نوعثمانی در منطقه از شمال غرب سوریه تا آذربایجان و حتی در بخش‌هایی از عراق ایجاد کند. در مناطق ترکمن‌‌نشین عراق، ترکیه اهدافی دارد و سعی می‌کند که امپراطوری جدیدی ایجاد کند و از آنجایی که آذربایجان به دلایل هویتی به نوعی به ترکیه چسبندگی دارد، لذا ترکیه از آذربایجان هم حمایت مالی و هم حمایت نظامی می‌کند. هدف اردوغان بلند پروازی و رسیدن به امپراطوری نوعثمانی است که در حقیقت با تحریک آذربایجان و ایجاد سازوکارهای تغییر مرزهای طبیعی، به اهداف خود برسد.»
ارسال دیدگاه