«جان‌وتَن» اثری قصه‌گوست

«جان‌وتَن» عنوان برنامه ترکیبی بود که در هفته دفاع مقدس از شبکه سه سیما روی آنتن رفت و از یکم مهرماه نیز میزبان مخاطبان خود در شبکه افق شد.

این برنامه که محصول مشترک مرکز مستند سوره و مرکز هنری رسانه‌ای نهضت است که به تهیه‌کنندگی مهدی مستوفی، و کارگردانی علی فراهانی‌صدر روی آنتن رفت و با اجرای محمدجعفر خسروی در گفتگو با قهرمانان هشت سال دفاع مقدس به مضامین تازه و برآمده از دل مردم درباره جنگ پرداخت. در حقیقت سازندگان این مجموعه به دنبال آن بودند با نگاهی جدید و زبانی قابل فهم آنچه را که مردم از متن جنگ تجربه کردند، بازگو کنند.

یکی دیگر از نکات قابل توجه این برنامه علاوه بر روایت‌های مردمی این بود که بخشی از آن توسط راوی اصلی و در داخل استودیو روایت و همزمان بخش‌های دیگر قصه در قالب مستند بازسازی شده برای مخاطب به تصویر کشیده شد.

علی رستم‌آبادی سردبیر «جان‌وتَن» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این برنامه و همچنین تجربه ساخت مستندی در حوزه دفاع مقدس سخن گفت و بیان کرد: حدود یک سال پیش قصد ساخت مستندی درباره زندگی شهید صیاد شیرازی را داشتیم که هنوز تولید آن به پایان نرسیده است. این مستند به صورت کمیک‌موشن به زندگی شهید صیاد شیرازی از زمان انقلاب تا زمان شهادتش می‌پردازد و فکر می‌کنم تا سالروز شهادت این شهید، آماده پخش خواهد شد.

دست به ابتکار جدیدی در فرم و ایده روایی زدیم

سردبیر «جان‌وتَن» درباره تفاوت این برنامه ترکیبی با سایر آثار در بخش فُرم و محتوا توضیح داد: در انتخاب ایده روایی برنامه، مساله ما این بود که دست به ابتکار جدیدی بزنیم و فُرم برنامه تلویزیونی قالب را از گفتگوی تلویزیونی معمول داخل استودیو به ساختار مستندهایی که می‌سازیم، نزدیک کنیم تا یک جلوه پویاتر و روایتی با ریتم بالاتر را عرضه کنیم.‌

رستم‌آبادی افزود: هدف ما این بود مخاطب جوان‌تری را که چند دهه از جنگ فاصله گرفته است و شاید قصه‌های دفاع مقدس برایش ناآشنا باشد؛ با برنامه‌ای با ریتم تندتر که در سلیقه جوان امروز است، آشنا کنیم. به همین دلیل دست به ابتکار جدیدی زدیم که در ابتدا برای عملی شدن آن شک داشتیم که آیا کات‌های ممتد و لوکیشن‌های خارج استودیو در کنار هم جواب می‌دهد یا نه. برای اثبات آن ابتدا در یک برنامه دیگر تحت عنوان «ابد» فُرم را تست و در برنامه «جان‌وتَن» به صورت استودیویی و همراه با مجری آن را اجرایی کردیم که در نهایت اطمینان حاصل شد که این فرم جواب می‌دهد و با استقبال مخاطبان واقع می‌شود.

وی تاکید کرد: در بحث محتوایی نیز قصد داشتیم از فضای سنتی و کلاسیک پرداختن به جنگ فاصله بگیریم و به روایت افرادی بپردازیم که در زمان جنگ نقش مهمی در حوزه فرماندهی و طراحی استراتژیک نداشتند، اما اتفاقات جذابی برای آن‌ها رخ داده که شنیدنی‌ست‌؛ سوژه‌هایی که هم به لحاظ قصه می‌تواند جذاب باشد و هم یک پس‌زمینه تاریخی و اجتماعی را از آن زمان به مخاطب ارایه کند. به همین دلیل به سراغ سوژه‌هایی از دل کوچه و بازار رفتیم که روایت‌های دسته اول‌تری برای مخاطب داشتند.

سردبیر برنامه «جان‌وتَن» با اشاره به اینکه تحقیق و پژوهش این پروژه حدود دو ماه زمان برده است، توضیح داد: پژوهش این برنامه ترکیبی به این صورت بود که با افراد مرتبط با دفاع مقدس که در این زمینه کار کرده‌اند و می‌توانستند راه‌های ارتباطی مختلفی را به ما معرفی کنند، ارتباط برقرار کردیم و در ادامه این راه به نویسندگان جنگ وصل شدیم که آن‌ها سوژه‌های مختلفی داشتند که بعضی از آن‌ها تبدیل به کتاب و رمان شده اما روایت برخی هنوز نوشته نشده است.

آینه‌ای که مخاطب را به دهه ۶۰ و روزهای جنگ برد

رستم‌آبادی اضافه کرد: به سراغ سوژه‌های مختلف رفتیم، با آن‌ها به گفتگو نشستیم و با مولفه‌هایی که قصه و مدل روایت فرد را شیرین و جذاب می‌کرد، سوژه‌های مورد نظرمان را انتخاب کردیم.

وی با اشاره به اینکه سوژه‌های انتخاب شده افرادی را برای توضیح بیشتر روایتشان معرفی کردند که مکمل روایت اصلی بود، توضیح داد: با سوژه‌های مکمل معرفی شده نیز ارتباط گرفتیم تا بدین مساله پی ببریم که کدام قصه ظرفیت داستان‌گویی در برنامه را دارد. حدود ۲۵ تا ۳۰ نفر را ملاقات کردیم و قصه آن‌ها را شنیدیم که اکثر این سوژه‌ها از شهرهای کرمانشاه، یزد، آبادان، همدان، تهران، ایلام و… بودند و در نهایت توانستیم سوژه‌های مختلف را با تنوع جغرافیا پیدا کنیم.

رستم آبادی در پایان درباره ویژگی منحصر به فرد این اثر نسبت به سایر آثار توضیح داد: ویژگی منحصر به فرد «جان‌وتَن»، قصه‌گو بودن آن است. همه ما دوست داریم قصه بشنویم پس بر این اساس ما برای این برنامه ترکیبی قصه‌هایی از جنگ را انتخاب کردیم که برای مخاطب آینه‌ای باشد تا از دل آن بتواند به دهه ۶۰ و روزهای جنگ برود و حال و هوای سوژه‌های مختلف کوچه و بازار را در آن آیینه ببیند.