مدیریت ناصحیح منابع آب در کشور؛ فرسودگی خط لوله انتقال نفت در خلیج فارس رفع شد

مجتبی ذوالجودی در نشست خبری امروز خود که به مناسبت هفته دولت برگزار شد، اظهار کرد: در حوزه محیط زیست دریایی و تالاب‌ها همراه با برنامه‌های جامع دولت، معاونت دریایی نیز برنامه‌های مدونی دارد. دو سال مستمر شاهد خشکسالی و کمبود بارش‌ها در کشور هستیم که این امر مشکلاتی را برای محیط زیست ایجاد کرده است و این مشکلات در محیط‌های آبی بیشتر نمود دارد.

وی با اشوره به شرایط شکننده تالاب‌ها گفت: تالاب‌ها در شرایط کم بارشی وضعیت حساس‌تری دارند. سیاست‌های آبی کشورهای همسایه، مشکل ما را دو چندان کرده است. در شمال غرب کشور ترکیه و جنوب شرق، کشور افغانستان شرایط را نگران کننده کرده است.

وی درباره سواحل جنوب و خلیج فارس گفت: آلودگی‌های نفتی، فاضلاب و پساب مواردی را برای خلیج فارس و دریای عمان ایجاد کرده است. در شمال نیز کنوانسیون تهران و همکاری بین ۵ کشور را داشتیم. ۷ سال همکاری‌ها مسکوت مانده بود که با تلاش همکاران این همکاری از سکوت درآمده و دوباره از سر گرفته می‌شود.

ذوالجودی تصریح کرد: در بخش دیپلماسی نیز اقدامات خوبی آغاز شده است. اگر در هر کشوری وضعیت تالاب‌ها بحرانی نشده باشد یعنی مدیریت منابع آبی صحیح بوده است اما وضعیت تالاب‌ها در کشور نشان دهنده این بوده که مدیریت منابع آبی صحیح نبوده است.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: درباره آلودگی همراه با سایر کشورهای خلیج فارس سهمی از آلودگی خلیج فارس داشتیم که یکی از منشاهای آن آلودگی نفتی سکوی ابوذر به خارک بود که با همکاری بین سازمان و وزارت نفت خط انتقال نفت در این سکوها نوسازی شد. درصد قابل توجهی از آلودگی را این خط لوله داشت که اکنون به صفر رسیده است.

وی ادامه داد: چند سناریو طراحی شده است. از طریق مجامع بین‌المللی از جمله راپمی تفاهم‌نامه ای داشتیم تا کمک کمنو برای تعویض خطوط فرسوده انتقال نفت در ایران. در این زمینه برنامه و حساسیت داریم که برنامه‌ها در این بخش دنبال می‌شود.

وی درباره شرایط تالاب ها گفت: برای اینکه از توان بین المللی استفاده کنیم توانستیم با همکاری برنامه سازمان ملل متحد ( UNDP ) و طرح حفاظت از تالاب های ایران با همکاری دولت ژاپن بر روی جوامع محلی کار کنیم که با اجرای این طرح در ۲۰۰ روستای حوضه آبخیز دریاچه ارومیه موفق به کاهش ۳۰ درصدی در مصرف آب شدیم . همچنین با همکاری UNDP و اتحادیه اروپا در حال حفاظت از تالاب هامون هستیم.

استقرار صنایع در کنار سواحل با رعایت ملاحظات زیست محیطی

ذوالجودی گفت: یکی از مسائل بسیار مهم برای کشور توسعه صنایع است و بر اساس قانون قرار است توسعه صنایع بزرگ و آب بر در کنار سواحل صورت گیرد که این استقرار باید همراه با برنامه های محیط زیستی باشد و حتما الزامات محیط زیست در آن رعایت شود.

وی افزود: در این خصوص جلساتی را با صنایع برگزار و با کمک مراکز علمی پهنه بندی استقرار صنایع را تهیه کردیم که آماده ارائه به صنایع است تا برای استقرار از آن استفاده کنند، بر اساس این پهنه بندی در واقع هر صنعتی نمی تواند هر مکانی که بخواهد مستقر شود مثلا در سواحل مکران که این روزها در حال توسعه است این کار را با جدیت بیشتری دنبال می کنیم و در این زمینه ارتباط خوبی بین سازمان محیط زیست و صنایع برقرار شده تا برای استقرار از آیین نامه های موجود پهنه بندی تبعیت کنند.

وی تاکید کرد: در واقع از دید سازمان محیط زیست استقرار صنایع در سواحل مکران باید در قالب این پهنه بندی صورت گیرد و این کار نیاز به مجوز دارد که باید سازمان محیط زیست آنرا صادر کند بنابراین اگر ملاحظات زیست محیطی رعایت نشود سازمان هم مجوز استقرار را صادر نمی کند، به عنوان مثال در برخی سواحل شاهد توسعه صنایع بودیم که ملاحظات را رعایت نمی کردند که در نهایت به نقطه تعادل رسیدیم بنابراین اگر قرار است صنعتی در نقطه ای مستقر شود باید توان اکولوژیک منطقه مد نظر قرار گیرد تا کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود.

ذوالجودی ادامه داد: در راستای استقرار صنایع در سواحل مکران از آنها تعهد محضری خواهیم گرفت تا علاوه بر رعایت پهنه بندی از آخرین فناوری های روز دنیا استفاده کنند ، دولت هم در این راه از سازمان محیط زیست حمایت می کند و ما هم به صورت قانونی این مساله را دنبال می کنیم ، اگر صنعتی تخریب غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد حتما جریمه سنگینی خواهد شد بنابراین در این راه ظرفیت قانونی داریم و این اراده هم در دولت وجود دارد.

وی گفت: پایش پهنه های آبی از لحاظ آلودگی جزو برنامه های سازمان محیط زیست است از این رو بیش از ۱۰۰ درصد بازرسی های ما از مراکز صنعتی و نفتی در آبهای کشور به ویژه در جنوب بیشتر شده است.

تعیین ۲۳ چالش زیست محیطی دریایی و تالابی

وی اظهارداشت: معاونت دریایی سازمان محیط زیست با همکاری متخصصان ۲۳ چالش محیط زیستی دریایی و تالابی را مشخض و مدون کرده است و برای آن چشم اندازی ۶ قسمتی در نظر گرفته ایم، با توجه به اسناد و سیاست های بالادستی ۱۸ سیاست کلان برای توسعه پایدار پهنه های آبی را در بخش دریا، تالاب ها و خورها تعیین کردیم و در این راستا ۶ هدف اصلی را دنبال می کنیم که در این راه با ۱۲ راهبرد دستیابی به محیط زیست مطلوب در مناطق تالابی و دریایی از طریق ۴۶ برنامه در دولت مردمی دنبال می شود.

۱.۵ میلیون هکتار از اراضی تالابی کشور پتانسیل غبارخیزی دارند

آرزو اشرفی زاده مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست در نشست خبری صبح امروز که به مناسبت هفته دولت برگزار شد با بیان اینکه اتفاقاتی که در داخل تالاب ها می افتد متاثر از وضعیت حوزه های آبخیز در بالادست آنها است، اظهار کرد: عدم توجه کافی به راهبردها و سیاست های کلان در تمام سطوح حوزه آبخیز، در تالاب ها نمود پیدا می کند و نمی توان انتظار داشت سازمان حفاظت محیط زیست به تنهایی و به صورت بخشی، وضعیت تالاب ها را بهبود ببخشد.

وی با تاکید بر فرابخشی بودن موضوع آب، گفت: خوشبختانه در حال حاضر نیاز آبی تالاب ها به یک ترم قانونی تبدیل شده است اما برای عملیاتی کردن آن باید این موضوع در سیاست های کلان هم دیده شود.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: ۱.۵ میلیون هکتار از اراضی تالابی کشور پتانسیل غبارخیزی دارند که در این میان، ۵۵ درصد این اراضی دارای پتانسیل زیادی هستند.

اشرفی زاده با بیان اینکه ما در ۴ محور، اقدامات خود برای مدیریت تالاب ها را پیگیری می کنیم، تصریح کرد: این ۴ محور شامل بحث آب و حقابه زیست محیطی، مدیریت حوضه ای و زیست بومی با مشارکت ذی نفعان و جوامع محلی، پایش تالاب های کشور و اقدامات اجرایی است.

تهیه شناسنامه زیست محیطی جزایر خلیج فارس

محمد طالبی متین مدیر کل دفتر زیست بوم ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این نشست با اشاره به وجود سه پهنه بزرگ آبی در شمال و جنوب کشور، اظهار کرد: کشور ما با احتساب جزایر خلیج فارس، ۶۲۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد.

به گفته وی، ما از نظر تنوع زیستی جزو ۲۰ کشور برتر دنیا هستیم.

مدیر کل دفتر زیست بوم ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست از احصای چالش های سه پهنه بزرگ آبی کشور خبر داد و گفت: ما برای رفع این چالش ها برنامه هایی تدوین کردیم تا ظرف ۴ سال وضعیت زیست بومی آنها را ارتقا ببخشیم.

طالبی متین در ادامه این چالش ها را شامل تغییرات اقلیمی، افزایش دما و CO۲، بالا آمدن آب دریاها، کشندها، فعالیت های صید و صیادی مخرب و استفاده از ادوات نامناسب در این زمینه برشمرد.

وی افزود: با پیگیری های صورت گرفته، بحث گشت ساحلی و فراساحلی را که آخرین بار در سال ۱۳۸۴ انجام شده بود، از سر گرفتیم.

مدیر کل دفتر زیست بوم ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست از دیگر اقدامات شاخص این دفتر را تهیه شناسنامه جزایر خلیج فارس برای مدیریت زیست محیطی آنها عنوان کرد.

۸۰ درصد سیستم تصفیه آلاینده های صنایع تکمیل شده است

در بخش دیگری از این نشست، امید صدیقی سوادکوهی مدیرکل دفتربررسی و مقابله با آلودگی های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، اظهار کرد: حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد آلودگی هایی که به دریاها تحمیل می شود از خشکی منشا می گیرد که برای مهار آن نیازمند یک مدیریت یکپارچه و همکاری سایر دستگاه ها هستیم.

وی افزود: در برنامه هفتم توسعه و لایحه های بودجه سنواتی به دنبال تکمیل شبکه جمع آوری و تصفیه فاضلاب شهرهای ساحلی هستیم تا از انتقال آلودگی به دریاها جلوگیری کنیم.

صدیقی سوادکوهی، خاطرنشان کرد: خوشبختانه تاکنون ۸۰ درصد سیستم تصفیه آلاینده های صنایع تکمیل شده و تنها ۲۰ درصد باقی مانده است.

مدیرکل دفتربررسی و مقابله با آلودگی های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در حوزه دریای خزر، اغلب آلودگی ها مربوط به بخش شمالی است و چالش های بخش جنوبی آن کمتر است، گفت: در خلیج فارس سالانه یک میلیون تن نفت نشت می کند.

وی، شناورهای فرسوده و مغروق را از دیگر مشکلات دریاها عنوان و تصریح کرد: بحث شناورهای فرسوده مشکل دیگر ما است که ضوابط و دستورالعمل های مربوط به اسقاط کشتی ها تهیه و ابلاغ شده است.

صدیقی سوادکوهی همچنین از تهیه ضوابط لایروبی و لایریزی در دریاها خبر داد.

تامین معیشت پایدار و جایگزین برای مردم منطقه با اجرای طرح ملی سیستان

محمود رضایی مدیر طرح ملی سیستان نیز در این نشست، گفت: طرح ملی سیستان با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، برنامه توسعه سازمان ملل و حمایت اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ اجرا می شود.

وی اعتبار این طرح را ۱۱ میلیون دلار و هدف آن را تامین معیشت پایدار و جایگزین برای مردم این منطقه ذکر کرد.

رضایی، خاطرنشان کرد: طرح ملی سیستان در ۳ بخش ارتقای ظرفیت ها و توانمندی ها، مدیریت پایدار آب و خاک و توسعه اقتصاد محلی فعالیت می کند.