حقوق مالی زن در ازدواج شامل چه حقوقی است؟

به گزارش میزان، هر عقدی که در قانون مدنی، پیش بینی شده است، آثاری دارد و حقوق و تکالیفی را برای طرفین عقد، بسته به موضوع آن، ایجاد می‌نماید. عقد ازدواج نیز از این موضوع، مستثنی نیست و به محض واقع شدن آن، با صیغه عقد ازدواج و اظهار ایجاب و قبول طرفین، با اراده و رضایت شخصی، حقوق و تکالیفی را برای آن ها، ایجاد می‌کند.

به محض وقوع عقد نکاح، حقوق مالی ویژه‌ای، برای زن، ایجاد شده و تکالیفی نظیر تمکین عام و خاص از همسرش نیز بر عهده وی قرار می‌گیرد. بسیاری از زنان، از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، آگاه نبوده و به غلط، تصور می‌کنند، صرفا، مهریه و نفقه، به آن ها، تعلق می‌گیرد، حال اینکه حقوق مالی زن در زندگی مشترک، بالغ بر ۵ حق بوده که البته شرایط تعلق هر کدام، متفاوت از دیگری است و در برخی موارد، به دلیل عدم وجود شرایط و یا رفتار زن، برخی از آن ها، به وی تعلق، نمی‌گیرند.

اینکه سهم زن از زندگی مشترک چیست و حقوق مالی او، در ازدواج، چه هستند؟ از پرسش‌های رایج بانوان است که در پاسخ به آن ها، باید گفت، ازدواج که یکی از عقود پیش‌بینی شده در قانون مدنی بوده، دارای آثار حقوقی مخصوص به خود است. به واسطه عقد ازدواج، طرفین عقد، بر یکدیگر، محرم شده، به زوجیت یکدیگر در می‌آیند و حقوق و تکالیفی نیز برای آنها، در قبال یکدیگر، ایجاد می‌‌شود که حقوق مالی زن، از جمله آن‌ها است.

از تکالیفی که به واسطه عقد ازدواج، برای زن، ایجاد می‌‌شود و از حقوق شوهر نیز هست، می‌توان به مکلف شدن زن، به تمکین عام و خاص، از همسر خود، یعنی، حرف شنوی داشتن از شوهر، در تمام امور و زندگی با وی زیر یک سقف اشاره کرد.

از تکالیفی که به واسطه عقد ازدواج دائم، برای مرد، ایجاد می‌‌شود، می‌توان به مکلف شدن مرد، به پرداخت نفقه و مهریه زن که از جمله حقوق مالی زن در زندگی مشترک هستند، اشاره کرد. اما، حقوق مالی‌ای که مرد، به واسطه عقد ازدواج، موظف به پرداخت آن‌ها به زن است، منحصر به مهریه و نفقه نیست و این حقوق، موارد دیگری را نیز در بر می‌گیرد که اغلب افراد، از آن، بی‌اطلاع هستند یا تصوری غلط، از شرایط تعلق یا عدم تعلق آن‌ها دارند.

حقوق مالی و سهم زن در زندگی مشترک، عبارتند از:

حق مهریه: مهریه، از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، به واسطه عقد نکاح دائم و موقت بوده و می‌تواند، شامل هر آن چیزی باشد که مالیت داشته و دارای منفعت عقلایی است. زنان، به محض وقوع عقد نکاح دائم و یا موقت، مالک مهر شده و می‌توانند، هر تصرفی را که می‌خواهند در آن، کنند.

حق نفقه: از دیگر حقوق مالی زن در زندگی مشترک، نفقه است که در نکاح دائم، بدون نیاز به شرط کردن آن، به محض وقوع عقد و در صورت وجود تمکین عام و خاص زن از مرد، به او، تعلق می‌گیرد؛ اما، در عقد موقت، صرفاً، در صورتی که شرط شده باشد، وجود خواهد داشت.

حق اجرت‌المثل: اجرت‌المثل، یکی از حقوق مالی و سهم زن در زندگی مشترک بوده که در واقع، مزد کار‌هایی است که زن، در طول زندگی مشترک با همسر خود، به دستور او و بدون قصد تبرع، انجام داده است. اجرت‌المثل در عقد موقت نیز در صورت وجود شرایط آن، وجود خواهد داشت.

حق ارث: ارث را نیز می‌توان، یکی از حقوق مالی و سهم زن در زندگی مشترک دانست؛ با این توضیح که زوجین، در عقد نکاح دائم، بر خلاف نکاح موقت، از یکدیگر ارث می‌برند و در صورتی که شوهر، زودتر از زوجه خود، فوت کند، زن از او، ارث خواهد برد و حتی می‌تواند، مهریه خود را نیز از ماترک همسر متوفی، مطالبه کند.

حق تنصیف اموال: حق تنصیف اموال، در صورتی از حقوق مالی زن در زندگی مشترک است که اولا، مرد، شرط تنصیف را هنگام عقد ازدواج، پذیرفته باشد، ثانیا، با میل و تمایل خودش، اقدام به طلاق همسر خود نماید و ثالثا، اموالی داشته باشد که بعد از ازدواج، در طول زندگی مشترک، به دست آمده باشند. بحث تنصیف، در طول زندگی، مطرح نیست و صرفا منحصر به زمان طلاق به درخواست مرد است.

حق بهره‌مند شدن از مستمری شوهر: یکی دیگر از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، بهره‌مند شدن او، از حقوق مستمری همسرش فوت شده اش، می‌باشد که این امر، تنها، در صورتی، محقق می‌شود که اولا، شوهر، مستمری بگیر باشد، ثانیا، فوت کرده باشد. بنابراین، بهره مندی زن، از این حق نیز همانند ارث، منوط به فوت همسر است.