کاهش ۲۰ درصدی سطح کشت زعفران در سال جاری

به گزارش پژوهشکده زعفران،‌ علیجان سالاریان، کارشناس زراعت و پژوهشگر حوزه زعفران و کارشناس فنی و مشاور امور پژوهشی و آموزش پژوهشکده زعفران ایران در این زمینه گفت: با توجه به بررسی‌های انجام شده در تعدادی از مزارع و داده های بارندگی و هواشناسی، متاسفانه پیش‌بینی میشه که عملکرد و تولید مزارع زعفران در سال ۱۴۰۱ مطلوب نباشد.
وی افزود: کشاورزان و زعفرانکاران عزیز باید به شرایط اقلیمی و بررسی های کارشناسی، توجه داشته باشند و نسبت به مدیریت مزارع زعفران خود و بویژه مواردی همچون پیش فروش محصول گل یا زعفران خشک توجه کافی را داشته باشند.

سالاریان گقت: ضمنا با توجه به محاسبات و وضعیت تورمی و اقتصادی کنونی و سرمایه های منظور شده (اعم از هزینه های ثابت، متغییر و ارزشی)، هزینه های تولید یک کیلو زعفران بیشتر از ارقامی است که الان زعفران را از کشاورزان می خرند.

این کارشناس فنی و مشاور امور پژوهشی و آموزش پژوهشکده زعفران ایران گفت: در همین راستا اگر بر مبنای منطق و محاسبات سود تولیدات محصولات کشاورزی توجه کنیم، به نظر میرسه، سودی حدود ۵۰ درصد هزینه های تولید معقول باشد و بر این اساس و با توجه به شرایط اقتصادی و تورمی کنونی، قیمت یک کیلو زعفران نگین کمتر از ۵۵ تا ۶۰ میلیون تومان حقیقتا توجیه اقتصادی ندارد.

بر اساس این گزارش؛ در حالیکه قیمت تمام شده هرکیلو زعفران به دلایل افزایش هزینه های تولید بیش از ۴۰ میلیون تومان است، ولی کشاورزان به دلیل عدم آگاهی و محاسبه دقیق هزینه های تولید زعفران در طول سال، تنها برای اینکه مجبور به تامین هزینه های زندگی خود هستند در فصل برداشت و حتی قبل از آن مجبور می شوند محصول خود را به پایین ترین قیمت به دلالان عرضه کنند.

اکثر کشاورزان به دلیل اینکه بصورت خانوادگی نسبت به کاشت ،آبیاری، برداشت و جمع آوری گل و فرآوری محصول خود اقدام می کنند این هزینه ها را در تولید محصول محاسبه نمی کنند، از این رو از رقم واقعی تمام شده محصول تولیدی باخبر نیستند .

به طور تقریبی حدود ۲۳۰ هزار کشاورز و خانواده های آنها ( جمعا حدود یک میلیون نفر) از طریق چرخه کشت و فن آوری زعفران امرار معاش می کنند و این محصول از این رو اهمیت خاصی پیدا می کند که در اقلیمی کاشت و برداشت می شود که دچار کم آبی و محرومیت ها و کمبود های زیاد در حوزه معیشت است و کشت یک محصول با کمترین نیاز به آب در چنین منطقه ای، یک تجارت فوق العاده و ویژه محسوب می شود.

این نکات را به این واقعیت اضافه کنید که تولید زعفران هیچ ارزبری از کشور ندارد و کاملا متکی بر داخل است و هیچ تحریمی بر میزان تولید آن موثر نیست.

با افزایش قیمت دلار در داخل کشور، خریداران خارجی زعفران که ۱۰ سال پیش حاضر بودند به ازای هر کیلو زعفران رقمی بین ۳ تا ۴ هزار دلار پرداخت کنند، در حال حاضر برای هر کیلو زعفران تنها ۲ هزار دلار آن هم به دلال و نه به کشاورز ، پرداخت می کنند.این ظلم به کشاورز است و کسی که در این میان سود می برد ، دلال و واسطه داخلی و خارجی است.

اگر چرخه صادرات اصلاح شود و موانع قانونی آن توسط دولت برطرف گردد، گشایش بزرگی در تولید زعفران اتفاق می افتد و کشاورزان می توانند حاصل دسترنج خودشان را شخصا استفاده کنند.

با افزایش قیمت دلار ، واسطه ها زعفران را به ریال از کشاورز می خرند و به دلار می فروشند و با افزایش قیمت دلار ، سودهای نجومی می برند. وقتی چنین اتفاقی افتاد، سود حاصل از صادرات اصلا برای واسطه ها مهم نیست و آنها سود اصلی را از مابه التفاوت قیمت ارز ، می برند. از این رو زعفران، قاچاق می شود و دلال حاضر است از بازار کشورهای همسایه، زعفران را به قیمتی پایین تر از قیمت واقعی بفروشد و در اینجا صادر کننده قانونی ضرر می کند، چون مجبور است محصولش را ارزان تر بفروشد.

قیمت تمام‌شده هر کیلو زعفران برای کشاورزان، بیش از ۴۰ میلیون تومان است‌ و این در حالی است که در بهترین حالت، هر کیلو زعفران، به قیمت ۳۵ تا ۳۸ میلیون تومان از کشاورز خریداری می‌شود.

همچنین مهدی جهانشیری، رئیس شورای شهرستان تربت حیدریه نیز معتقد است با افزایش هزینه های تولید زعفران در سال جاری در صورتی که قیمت زعفران به قیمت واقعی خود نرسد، کشت زعفران برای کشاورزان مقرون به صرفه نیست و شاهد خواهیم بود که هر سال سطح کمتری از مزارع کشور به کشت زعفران اختصاص خواهد یافت و جایگاه ایران به عنوان قطب زعفران دنیا به خطر خواهد افتاد.

وی گفت: در سال ۹۹ طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی، میزان تولید زعفران در کشور ۴۳۰ تن بود که این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۱۸۰ تن تقلیل یافت و با توجه به مشکلات آب و هوایی در سال جاری و گرمای بی سابقه تابستان امسال، پیش بینی می شود که محصول کمی از مزارع برداشت گردد.

رئیس شورای شهرستان تربت حیدریه افزود: حدود سه سالی هست که باتوجه به هزینه های بالای کاشت وداشت زعفران وقیمت تمام شده زعفران نه تنها افزایش سطح زیر کشت زعفران نداشتیم بلکه رشد سطح زیر کشت منفی شده و
از طرفی کمبود بارندگی در سال زراعی گذشته و گرمای هوا درتابستان قطعا پیاز زعفران را دچار تنش خواهد کرد که این تنش ها منجر به کاهش محصول زعفران در سال جاری خواهد شد

وی گفت: نکته قابل تامل این بود که علیرقم کاهش محسوس زعفران در سال گذشته قیمت زعفران تنها حدود دو و نیم برابر افزایش داشت وبه میانگین چهل میلیون تومان رسید درصورتی که انتظار رشد قیمت بسیار فراتر از آن می رفت. البته مهمترین دلیل آن وجود بیشتر از ۲۰۰ تن زعفران کهنه از سال قبل بود که عرضه این زعفرانهای کهنه توانست تا حدی جلو رشد نجومی زعفران را بگیرد. اما امسال با توجه به اینکه مقدار قابل توجهی زعفران کهنه در انبار ها وجود ندارد، پیش بینی می شود قیمت زعفران بارشد چشمگیری مواجه شود.

جهانشیری ادامه داد: همچنین عدم پذیرش واقعی سازی قیمت زعفران توسط صادرکنندگان و خریداران خارجی وعادت به سودهای نجومی، باعث شده بود تا افزایش قیمت زعفران در بازه کوتاه مدت را برنتابند اما بعد از گذشت مدتی ، رقابت برسر خرید زعفران قوت گرفت.
رئیس شورای شهرستان تربت حیدریه گفت: با یک بررسی ساده می توان دریافت در سال جاری باتوجه به عواملی که ذکرشد نه تنها کاهش محصول خواهیم داشت بلکه با آغاز دوره پساکرونا میزان زیادی از زعفران سال قبل از بازار جمع شده و به صورت رسمی و بخش زیادی به صورت قاچاق از مرزها خارج شده و انبارها در حال خالی شدن هست و آنچه مسلم است این باعث افزایش چشمگیر قیمت زعفران خواهد شد.

وی افزود: این تحلیل ها باعث شده عده ای از تجار با پیش بینی کاهش تولید وافزایش قیمت ها اقدام به پیش خرید گل زعفران به قیمت هایی می کنند که معادل زعفران خشک آن تا حدود هرکیلو شصت میلیون تومان درفصل جاری می باشد
لذا نکته ای که کشاورزان باید توجه کنند افزایش قیمت زعفران بسیارمحتمل بوده و بایستی طوری عمل کنند که درپایان فصل زعفران متضرر نشوند.