در گفت‌وگو با پانا
داود زارع: تئاتر و هنرهای نمایشی یک ابزار بسیار قدرتمند برای یاددادن مفاهیم آموزشی است
نمایش «وقتی ما نیستیم» آمال و آرزوهای بچه‌ها در محیط مدرسه را به تصویر می‌کشد/ تئاتر عزت‌نفس به کودکان می‌دهد که در حرفه خودشان بهترین نقش را ایفا کنند
تهران (پانا) - کارگردان نمایش «وقتی ما نیستیم» که در جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌و نوجوان همدان حضور دارد با اشاره به اهمیت تئاتر برای آموزش بهتر کودکان و نوجوانان گفت تئاتر می‌تواند سخت‌ترین مفاهیم آموزشی را به راحتی به کودکان و نوجوانان آموزش دهد و معلمان می‌توانند با استفاده از هنرهای نمایشی و عنصر خلاقیت انش‌آموزان را بهتر از گذشته آموزش دهند.
داود زارع در گفت‌وگو با پانا با اشاره اینکه در سال‌های گذشته مرکز کودک و نوجوانی را به‌عنوان توانش در عرصه تئاتر کودک و نوجوان در شرق تهران احداث کرده است گفت: «تمام تلاش ما بر این است بتوانیم در این آموزشگاه فعالیت مناسبی را برای کودکان و نوجوانان رقم بزنیم.»
وی در ادامه یادآور شد: «وقتی با نوجوانان کار می‌کنم سعی می‌کنیم به‌جای کار کردن بر روی نمایشنامه‌های کلاسیک دغدغه‌های آن‌ها را تمرین و اتود بزنیم.»
زارع، سوژه و موضوع این نمایش را برگرفته از دغدغه‌های نوجوانان خواند و گفت: «به‌شخصه هنگام کار، عادت ندارم که یک نمایشنامه مشخص را به نوجوانان که بازیگران من هستند دیکته کنم. ازآنجایی‌که بخشی از کارم نیز مربوط به آموزش بازیگری به نوجوانان است، سعی می‌کنم که در کلاس‌ها از دغدغه‌های آنان مطلع شوم و بدانم که اساساً چه مواردی در ذهن نوجوانان وجود دارد و با آن کلنجار می‌روند.»
وی ادامه داد: «درواقع سعی بر این است که بتوانم از اتفاقات درون کلاس‌ها و ذهن کودکان و نوجوانان ایده بگیرم و همان مباحث را نیز به شکل دراماتیک ارائه دهم. با توجه به اینکه عمده داستان‌ها و دغدغه‌ها مربوط به نوجوانان است و خود آنان نیز نقش‌ها را بر عهده‌دارند، عمدتاً تأثیرگذاری بیشتری در کار نیز به وجود می‌آید زیرا بازیگران بهتر می‌توانند جوهره نقش را درک کنند و آن را به مخاطب انتقال دهند.»
زارع به داستان نمایش «وقتی‌که ما نیستیم» که در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان حاضر است اشاره کرد و گفت: «این اثر مربوط به آخرین روزی است که دانش آموزان یک مدرسه دخترانه، پیش از همه‌گیری کرونا و مشکلات پس‌ازآن، به مدرسه‌رفته‌اند. ما سعی کردیم که یک روز عادی پیش از بروز فاجعه کرونا و مسائلی که در برداشت را درون فضای یک مدرسه دخترانه و در بین نوجوانان نشان دهیم. در این اثر شخصیت‌های متعدد نظیر دانش آموزان، ناظم، سرایدار و ... توسط یکی از شخصیت‌های حاضر در نمایش روایت می‌شوند، البته در این نمایش، به زندگی این شخصیت‌ها نیز پرداخته می‌شود اما اصل و محتوای این کار تلاش می‌کند که آمال، آرزوها، خوشحالی‌ها و ناراحتی‌های بچه‌ها در محیط مدرسه را به تصویر بکشد.»
وی ادامه داد: «ماقبل از حضور در جشنواره کودک و نوجوان چند اجرا برای افراد خاص داشتیم این افرادی در سنین مختلف بودند و با این نمایش همزادپنداری می‌کردند، در این نمایش یک فیلم پنج‌دقیقه‌ای داریم که فضای مدرسه را در ایام کرونا به تصویر می‌کشد زمانی که این فیلم را می‌دیدند اکثر آن‌ها منقلب می‌شدند و گریه می‌کردند.
این کارگردان ادامه داد: تمام مردم در روزهای کرونایی سختی‌های بسیاری کشیدند تدریس در خانه و به شکل غیرحضوری انجام می‌شد و شما حساب کنید در یک‌خانه کوچک افرادی درس می‌خواندند، فرد دیگری آشپزی و کودک خردسالی به بازی کردن می‌پرداخت، شما تصور کنید که در آن زمان یک دانش‌آموز چگونه باید تمام حواس خود را به خواندن درس می‌گذاشت.»
وی ادامه داد: «در آن زمان بسیاری از افراد به دلیل بیماری کرونا جان خود را از دست دادند و خانواده‌های بسیاری عزادار شدند. نکته دیگر فشار اقتصاد و روانی بود که بر جامعه و خانواده‌ها تحمیل شد.»
زارع در ادامه تصریح کرد: «نکته اصلی در این نمایش، تأکید بر داشته‌ها و قدر دانستن آن‌هاست. درواقع ما سعی کردیم که به کودکان و نوجوانان بگوییم که باید در هر شرایطی قدر داشته‌هایمان را بدانیم، زیرا هرگز شرایط فردا مشخص نیست. پیام دیگر نیز این است که باید در هنگام مشکلات با آن روبه‌رو شویم و فرار راه درستی نیست. همه ما می‌دانیم که در زندگی نوجوانان نیز گره‌ها و مشکلاتی وجود دارد که شاید در دنیای بزرگ‌سالان پیش‌پاافتاده باشد اما این مباحث در دوران نوجوانی بسیار مهم و حتی گاهی چالش‌برانگیز هستند. با این نگاه نیز می‌توان گفت که مدرسه بزرگ‌ترین جامعه‌ای است که دغدغه این قشر در آن به نمایش گذاشته می‌شود به همین خاطر نیز در این اثر بر روی فضای مدرسه تمرکز کردیم تا بتوانیم داستان‌ها و مسائلی را که در این فضا بین دانش آموزان و حتی بزرگ‌سالان وجود دارد را به تصویر بکشیم.»
وی در ادامه با اشاره به اهمیت تئاتر برای آموزش هرچه بهتر کودکان و نوجوانان گفت:«تئاتر و هنرهای نمایشی یک ابزار بسیار قدرتمند برای یاددادن مفاهیم و آموزش به بچه‌ها است و ما می‌توانیم با آموزش غیرمستقیم بسیاری از مباحث را آموزش دهیم.»
این کارگردان در ادامه تصریح کرد: «قرار نیست که همه کودکانی که به تئاتر و هنر علاقه دارند بازیگر کارگردان و یا نقاش بشوند اما تئاتر و دیگر هنرها آموزش زندگی می‌دهد و راه‌حل بسیاری از مشکلات را به کودکان می‌دهد که این امر در بزرگ‌سالی برای جامعه ارزشمند است.»
وی ادامه داد: «تئاتر عزت‌نفس به کودکان می‌دهد که در حرفه خودشان بهترین نقش را ایفا کنند.»
این کارگردان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم جدی گرفتن هنر و تئاتر در آموزش‌وپرورش گفت: «متأسفانه تئاتر و هنرهای نمایشی در آموزش‌وپرورش جدی گرفته نمی‌شود و برخی تصور می‌کنند تئاتر و دیگر هنرها تنها باید در کلاس‌های هنری اتفاق بیفتد اما کارشناسان می‌گویند که تئاتر به‌تنهایی قابلیت این موضوع را دارد که یک درس تخصصی شود.»
وی ادامه داد: «اگر تئاتر به مدارس بیاید و پشت نیمکت درون کلاس و سر صف و سالن اجتماعات اجرا شود به دانش‌آموزان این کمک را می‌کند که مفاهیم آموزشی را بهتر از گذشته بیاموزند.»
زارع اضافه کرد: «من در سال‌های گذشته معلم نیز بوده‌ام و هرگاه می‌خواستم باهنرهای نمایشی دروس را به دانش‌آموزان تدریس کنم در چشمان آن‌ها ذوق‌زدگی را می‌دیدم و همیشه از من سؤال می‌کردند چه زمانی با همدیگر کلاس داریم.»
این کارگردان خاطرنشان کرد: «اگر معلمان در کلاس‌های ضمن خدمت، پیش از خدمت فرمت‌های آموزشی هنرهای نمایشی را بیاموزند می‌توانند به مدد استفاده از تئاتر مفاهیم آموزشی را به‌خوبی به آن‌ها بیاموزند.»
زارع، در بخش دیگری از سخنان خود تماشای چنین آثاری را دارای ابعاد مثبتی در بین بزرگ‌سالان و والدین دانست و گفت: «زمانی که این اثر را در آموزشگاه و برای برخی والدین بازیگران اجرا کردیم، بازخورد بسیار خوبی داشتیم زیرا بزرگ‌سالان نیز زمانی نوجوان بوده‌اند، بنابراین بازگشت به دغدغه‌های آن دوران، می‌تواند کمک شایانی به درک نوجوانان و فضای ذهنی آنان کند.»
داود زارع، کارگردان نمایش «وقتی ما نیستیم»، از اجرای این اثر در بخش تئاتر با اجرای کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال ابراز خرسندی کرد و گفت: «در ابتدای امر، قصد ما اجرای این اثر برای شرکت در جشنواره نبود و این اثر یک کار هنرجویی است که برای اجرای عموم مدنظر قرارگرفته بود؛ اما طراحی بخش تئاتر با اجرای کودکان و نوجوان زیر ۱۸ سال در فراخوان جشنواره امسال با روند کار ما هم‌زمان شد و ما نیز این هم‌زمانی را به فال نیک گرفتیم، زیرا معتقدیم که حضور در جشنواره فرصت مناسبی برای محک خوردن کار است.»
وی برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان را یک اتفاق مثبت خواند و گفت: «این جشنواره باعث رشد کیفی و بهتر شدن نمایش‌های کودک و نوجوان، در تمامی کشور شده است، زیرا به‌واسطه این رویداد افکار و تولیدات هنرمندان در فضای کار کودک و نوجوان، انسجام پیداکرده و نمایش داده می‌شود. بدیهی است که نمایش آثار و به‌نقد کشیدن آنان، باعث رشد این عرصه می‌شود. از سوی دیگر این رویداد باعث رشد مخاطبان نیز شده است و توانسته سطح افکار و سلیقه‌های مختلف را نیز به لحاظ کمی و کیفی پوشش دهد.»
این کارگردان تصریح کرد: «روشن است که تماشای یک اثر خوب، منجر به رشد نگاه مخاطب می‌شود زیرا تئاتر در راستای شفاف کردن روح افراد و رشد ذهنی و فرهنگی جامعه گام برمی‌دارد. با توجه به اینکه مخاطبان این جشنواره، کودکان و نوجوانان هستند، این رویداد می‌تواند در آینده آنان بسیار تأثیرگذار باشد و باعث شود که این افراد در آینده نسل خلاق‌تری شوند و بتوانند گفت‌وگوی بهتری با یکدیگر داشته باشند. درنهایت نیز تمامی این روند، منجر به رشد فرهنگ کشور و ترقی آن خواهد شد.»
زارع در بخش دیگری از سخنان خود به طراحی سه بخش اجرای تئاتر کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال، نقالی کودکان و بخش فراگیر که شامل هنرمندان کم‌توان جسمی است، در جشنواره کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: «اجرای نقالی ازجمله بخش‌های بسیار خوب است زیرا نمایش ایرانی یکی از بخش‌های مهم تئاتر ماست بنابراین آشنایی بچه‌ها با نقالی، تعزیه و تئاترهای سنتی یکی از مباحثی است که باید در کودکی بر آن تأکید داشته باشیم. البته امیدوارم که این بخش‌ها در سال‌های بعد نیز تداوم پیدا کند تا کودکان و نوجوانانی که در آموزشگاه‌ها و مراکز فرهنگی و هنری فعالیت دارند، بتوانند به‌عنوان دست‌اندرکاران تئاتر وارد عرصه شوند و خود را نشان دهند.»
یادآور می‌شود، عوامل نمایش «وقتی ما نیستیم» عبارت‌اند از: نویسنده: نرگس اصغری؛ طراح و کارگردان: داود زارع؛ مشاور پروژه: دکتر حسن دولت آبادی؛ طراح لباس: شیما محترمی؛ طراح پوستر و بروشور: شیدا نوری؛ دستیار کارگردان: زهرا بخشنده و مصطفی ایزدی؛ منشی صحنه: فاطمه سادات حسینی؛ مدیر صحنه: مینا محترمی؛ انتخاب موسیقی: داود زارع؛ ساخت فیلم: بهزاد زهرایی؛ مجری طرح: آموزشگاه بازیگری توانش؛ بازیگران (به ترتیب حروف الفبا): رومینا ابراهیم‌زاده، سارینا ابراهیم‌زاده، ثنا استیری، رومینا باقی‌فر، بهاره توکلی، ریحانه زارع، شایان شیخ موگویی، باران صفدری، متین عبدالی، مائده غلامی، آنیتا قاسمی، پرنیان ماندنی، مرسا مشقتی و نیما نظری.
بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان، از اول تا ششم تیرماه سال ۱۴۰۱ با شعار «تئاتر، پرواز پروانه‌های خیال» در شهر تاریخی همدان برگزار می‌شود.
ارسال دیدگاه