فشار خون بالا در کودکان چه دلایلی دارد؟

به گزارش نمناک، فشار خون بالا یا پرفشاری خون در ۹۵ درصد ازکودکان با سن، جنسیت و قد کودک مشابه است. مطالعه فشار خون هدفمندی وجود ندارد تا در همه کودکان یکسان باشد زیرا آن چه که در نظر گرفته شود با رشد نیز افزایش میابد.

فشار خون بالا در کودکان کمتر از ۶ سال معمولا به دلیل بیماری های دیگر ایجاد می شود. کودکان بزرگتر نیز می توانند به دلایلی که بزرگسالان مبتلا می شوند مانند اضافه وزن، تغذیه نامناسب و عدم ورزش دچار شوند.

تغییر سبک زندگی مانند مصرف رژیم غذایی سالم و ورزش کردن زیاد می تواند به کاهش فشار خون بالا در کودکان کمک کند اما برای برخی از کودکان ممکن است مصرف دارویی لازم باشد.

علائم و نشانه‌های فشار خون بالا در کودکان

معمولا فشار خون بالا علائمی را از خود نشان نمی دهد با این حال علائم ونشانه هایی که ممکن است نشان دهنده وضعیت اضطراری باشند، عبارتند از:

سردرد

تشنج

استفراغ

درد قفسه سینه

ضربان قلب تند، آهسته یا نانظم

تنگی نفس

چنانچه کودک شما هریک از علائم زیر را داشت به دنبال درمان های اورژانسی باشید.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

مراقبت های فشار خون و روتین کودک از سه سالگی او شروع می شود تا فشار خون بالای او بررسی شود. چنانچه فرزند شما وضعیتی دارد که ممکن است سبب افزایش فشار خون بالای او شود از جمله: تولد زودرس، بیماری های مادرزادی قلبی، وزن کم هنگام تولد و برخی مشکلات کلیوی باید مراقبت ها و آزمایشات را از نوزادی شروع کنید.

اگر نگران وضعیت کودک خود هستید و او به فاکتورهای خطر فشارخون بالا از جمله اضافه وزن یا چاقی مبتلاست حتما به پزشک مراجعه کنید.

علل فشار خون بالا در کودکان

فشار خون بالا در کودکان کوچک تر اغلب مربوط به شرایط سلامتی آنان از جمله مشکلات و نقوص قلبی، بیماری های کلیوی، ژنتیک و یا اختلالات هورمونی می شود. کودکانی که به خصوص اضافه وزن دارند یا احتمالا سابقه فشار خون اولیه را داشته اند این مشکل بدون شرایط اساسی برای آنان اتفاق میفتد.

فاکتورهای خطر برای فشار خون بالای کودک به شرایط سلامتی، ژنتیک و سبک زندگی او بستگی دارد.

فشار خون بالا اولیه (اساسی)

فشار خون اولیه خود به خود و بدون آنکه دلیل مشخصی داشته باشد رخ می دهد. این نوع فشار خون بالا بیشتر در کودکان بزرگتر و عموما در سن ۶ سال به بالا رخ می دهد. عوامل خطر برای ایجاد فشار خون بالا شامل:

اضافه وزن یا چاقی

سابقه خانواگی فشار خون بالا

ابتلا به دیابت نوع ۲ و یا قند خون ناشتا

کلسترول بالا

مصرف نمک زیاد

جنسیت مرد

استعمال سیگار و یا قرارگیری در معرض دود سیگار دیگران (دود دست دوم)

بی تحرکی است.

فشار خون ثانویه

فشار خون ثانویه به دلیل بیماری های دیگر ایجاد می شود و در کودکان خردسال شایع تر است. از دیگر دلایل فشار خون بالا می توان به

بیماری مزمن کلیوی

بیماری پلی کیستیک کلیوی

مشکلات قلبی مانند انسداد شدید سرخرگ آئورت

اختلالات آدرنال

پرکاری تیروئید

فئوکروموسیتوم، تومور نادری در غدد فوق کلیوی

تنگ شدن شریان کلیوی

اختلالات خواب به خصوص آپنه انسدادی

برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد احتقان، ضد بارداری خوراکی و استروئیدها

مواد مخدر مانند کوکائین اشاره کرد.

کودکانی که فشار خون بالایی دارند همانند بزرگسالانی هستند که فشار خون بالا دارند مگر آن که شروع به درمان زودهنگام کنند. اگر فشار خون بالای کودک شما تا بزرگسالی او ادامه یابد، ممکن است در معرض برخی خطرات باشد که عبارتند از

سکته

حمله قلبی

نارسایی قلبی

و بیماری کلیوی

پیشگیری از فشار خون بالا در کودکان:

با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی از جمله :کنترل وزن، تهیه یک رژیم غذایی سالم و ترغیب کودک به ورزش کردن می توان از فشارخون بالا پیشگیری کرد.

فشار خون بالا ناشی از بیماری های دیگر با کنترل شرایطی که باعث ایجاد آن می شود را می توان کنترل یا پیشگیری کرد.

تشخیص فشار خون بالا در کودکان

پزشک با معاینه جسمی، پرسش در مورد تاریخچه پزشکی کودک، سابقه خانوادگی و میزان تغذیه و فعالیت وی می تواند علت فشار خون بالا را تشخیص دهد.

فشار خون کودک اندازه گیری می شود و صدک فشار خون او تشخیص داده می شود. در طول ویزیت و معاینات پزشکی ممکن است برای صحت از اطمینان، فشار خون او دو یا چند بار اندازه گیری شود.

اگر فرزند شما به فشار خون بالا مبتلا شده باشد تعیین اولیه یا ثانویه بودن آن مهم است.

آزمایشات دیگری نیز انجام می شود تا علت فشار خون کودک بررسی شود. این آزمایشات عبارتند از: آزمایش خون برای بررسی قند خون کودک، عملکرد کلیه و شمارش سلول های خونی. آزمایش نمونه ادرار، اکوکاردیوگرام، آزمایشی برای بررسی جریان خون در قلب که اگر کودک مشکوک به مشکل ساختاری قلب باشد تشخیص داده شود. سونوگرافی از کلیه های کودک

نظارت و معاینه سرپایی

برای تایید تشخیص فشار خون بالا در کودک پزشک ممکن است نظارت سرپایی را توصیه کند و این امر شامل استفاده از دستگاهی می شود که به طور موقت به کودک متصل شده و فشار خون او در طول روز اندازه گیری می شود حتی هنگام خواب و فعالیت او.

درمان فشار خون بالا در کودکان

اگر فشار خون کم یا متوسط در کودک تشخیص داده شود پزشک ابتدا قبل از تجویز دارو سعی در تغییر سبک زندگی مانند رژیم های غذایی سالم و ورزش بیشتر را دارد.

اگر تغییر در سبک زندگی موثر واقع نشود پزشک ممکن است برای کودک شما داروهای فشار خون را توصیه کند.

اگر فرزند شما دارای فشار خون بالا ( مرحله ۲ پرفشاری خون) باشد پزشک به احتمال زیاد داروهای فشار خون بالا را تجویز می کند که این داروها عبارتند از:

۱- داروهای دیورتیک (افزایش ادرار): این داروها به عنوان قرص های پیشاب آور نیز شناخته می شوند و به کلیه های کودک کمک می کند تا سدیم و آب را دفع و به کاهش فشار خون کمک کند.

۲- داروهای مهارکننده آنزیم تبدیل آنژیوتانسین: این داروها با مسدود کردن ماده شیمیایی که سبب تنگی عروق خونی می شود به آرامش رگ های خونی کودک کمک می کند و باعث می شود تا جریان خون او راحت تر بوده و فشار خون کاهش یابد.

۳- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین دو: این داروها با انسداد ماده شیمیایی طبیعی که سبب باریک شدن عروق خونی می شود به آرامش آن ها کمک می کند.

۴- مسدود کننده های کانال کلسیم: این داروها به آرامش عضلات رگ های خونی کودک کمک کرده و ضربان قلب او را آهسته می کند.

۵- مسدود کننده های بتا: این داروها باعث کاهش فشار روی قلب کودک می شوند و باعث می شوند تا در سیستم سمپاتیک اثرات سلول های گیرنده دو برابر شود.

ممکن است کودک به طور موقت یا نامحدود به داروهای فشار خون نیاز داشته باشد. اگر فشار خون بالا کودک به دلیل چاقی او باشد کاهش وزن ممکن است نیاز به دارو را ملغی کند.

در موارد دیگر، درمان سایر شرایط پزشکی ممکن است فشار خون کودک را کنترل کند.

اگرچه در موارد طولانی مدت مصرف دارو ممکن است در رشد کودک موثر واقع شوند اما بسیاری از آنها برای کودک بی خطر شناخته شده اند.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

فشار خون بالا به طور مشابه در کودکان و بزرگسالان درمان می شود و معمولا با تغییر در سبک زندگی شروع خواهد شد. حتی اگر کودک از دارو نیز استفاده کند تغییر در سبک زندگی می تواند باعث بهبود وضعیت او شود.

۱- کنترل وزن کودک: اگر فرزند شما اضافه وزن دارد کنترل و کاهش وزن او می تواند به کاهش فشار خون نیز کمک کند.

۲- رژیم غذایی سالم به کودک بدهید: کودک خود را ترغیب کنید تا از رژیم های سالمی پیروی کند با تاکید بر مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار، لبنیات کم چرب و منابع پروتئینی بدون چربی مانند ماهی و لوبیا ومحدود کردن مصرف چربی و قند فشار خون او نیز کنترل شود.

۳- نمک را در رژیم غذایی کودک کاهش دهید: کاهش مقدار نمک (سدیم) در رژیم غذایی کودک به کاهش فشار خون او کمک می کند. کودکان ۴ تا ۸ ساله نباید بیش از ۱۲۰۰ میلی گرم در روز و کودکان بزرگتر نباید بیش از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز مصرف نمک داشته باشند. غذاهای فراوری شده که اغلب از لحاظ سدیم در سطح بالایی قرار دارند و غذاهای فست فودی را محدود کنید.

۴- کودک را به فعالیت های فیزیکی تشویق کنید: همه کودکان باید روزانه به مدت ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی بدنی داشته باشند.

۵- محدود کردن استفاده از صفحه های نمایشی: برای ترغیب کودک به فعالیت زمان او را در مقابل تماشای تلویزیون، رایانه و تلفن همراه کاهش دهید. کودکان زیر ۲ سال از تماشای تلویزیون و رایانه باید پرهیز کنند.

۶- خانواده را درگیر کنید: اگر دیگر اعضای خانواده نتوانند از تماشای تلویزیون، ورزش نکردن و سالم نخورن به دور باشند مسلما رعایت آن ها برای کودک نیز دشوار خواهد بود. بهتر است دیگر اعضای خانواده نیز درگیر شده و در پایان با انجام بازی ها و سرگرمی های فعالانه کودک را نیز ترغیب به چنین رفتارهایی کنند.