روایت خداشناسی پیرمرد 70 ساله از راه ستاره‌ها

خداوند سبحان در قرآن کریم بارها از نعمات بیکران خود از جمله آسمان و ستاره ها نام برده و انسان را به تفکر دعوت کرده است. موضوع نجوم از مباحثی است که علاقمندان بسیاری را در نقاط مختلف جهان بخصوص ایران عزیز ما به سمت خود و تفکر در آیات خلقت هستی کشانده است.
در راستای آشنایی با گوشه ای از فرازونشیب های علم نجوم، گفتگویی را با «محمد رضا قاسمی» فعال در حوزه نجوم و موسس و مدیر مرکز نجوم تابیکران انجام داده ایم:
در حال حاضر در چه زمینه های علمی فعالیت می کنید؟

«سالهاست که در زمینه‌ها و شاخه های پژوهشی متفاوت مشغول فعالیت هستیم که یکی از این شاخه ها مختص علم نجوم، تولید محصولات نجومی، تولید محتوای نجومی، کارگاه های نجومی، تورهای تخصصی گردشگری و رصدهای نجومی است».

آیا مباحث علم نجوم را در مدارس هم آموزش می دهید؟
«مجموعه فعالیت های ما طی چندین سال روندی را طی کرده که می‌توان‌گفت به طور تقریبی در کل مدارس و دانشگاه های استان قم، تهران، مازندران، خوزستان، اصفهان و شیراز برنامه هایی را اجرا کرده ایم و پروژه های مختلفی را به نمایش در آورده ایم».

از چه زمانی به نجوم علاقمند شدید؟

«همانندِ تمامی شاگردان فعلی ام نجوم را از کودکی دوست داشتم؛ به یاد دارم که یک شب زیر آسمان خارج از شهر، کهکشان راه شیری را در آسمان با چشم غیر مسلّح رصد کردم، در ذهن و عالم کودکی خود، راه شیری را به یک پل شیری یا جاده ای برای فرازمینی ها تصور میکردم و میدانستم که تراکم ستاره ها دلیلی دارد و همین امر باعث توجه و علاقه بنده به علم خارق‌العاده نجوم شد؛ البته در آن زمان ما دسترسی آسان به مطالب علمی را نداشتیم و لذا به اساتید مختلف مراجعه می‌کردیم».

آیا در این مدت خاطره ای هم از بازخورد آموزش های نجوم برایتان پیش آمد؟

«در زمینه علم نجوم، هر کارگاه، هر آموزش و هر بار بیان مطالب یک خاطره ماندگار را ثبت می‌کند، اما یک خاطره از همه برایم به یاد ماندنی تر شد: در یکی از مساجد برنامه علمی- نجومی را اجرا کردیم، پس از پایان برنامه پیرمرد ۷۰ ساله ای نزد من آمد و دستم را فشرد و گفت: در طی این همه سالی که از خدا عمر گرفتم، جلسه امشب من را خیلی دگرگون کرد و میتوانم به طور قطعی بیان کنم که امشب بنده به اندازه همه این ۷۰ سال به خداشناسی و عظمت خالق کیهان ها پی بردم‌».

عکس العمل مردم بعد از رویت آسمان با تلسکوپ چیست؟
«زمانی که در مراکز مذهبی هستیم، مردم پس از رصد اجرام آسمانی و فاصله دادن چشم خود از چشمی تلسکوپ نواهای الله اکبر و اذکار نام خدا و صلوات به گوشمان می‌رسد، زمانی که در مدارس و مکان های عمومی هم باشیم با شور و شعف بخصوصی پس از رصد و حتی اشک های روی صورت مواجه می‌شویم. قطعا عشق به این علم سن و سال نمی شناسد».

علم نجوم چه تاثیری روی نگرش انسان به جهان هستی دارد؟
« بنده این سوال را از زبان یک روانشناس خبره پاسخ می‌دهم: همه افراد را با علم روانشناسی درمان کردم ولی خودم را نتوانستم، پس از مدتی با پرداختن به علم نجوم، دقت در خلقت و عظمت کیهان و نگاه به آسمان ها، آرامش توصیف ناپذیری به من القا شد».
«شنیدن این سخن از این روانشناس مطرح باعث شد بنده مطمئن شوم که نجوم علمی است که می توان با استفاده از آن آرامش را به خود و افراد پیرامون منتقل کرد».

ارتباط قرآن و نجوم را چطور می‌بینید؟
«مطرح شدن این علم در قرآن، باعث استواری پایه های نجوم در اجتماع می شود، از اثرات نجوم در قرآن و مذهب می‌توان به مواردی همچون: قبله یابی، تعیین اوقات شرعی، زمان نماز و بخصوص در استهلال اهله ماه مثل اعلام عید فطر و ماه های قمری و رخداد های نجومی و تاثیرات آنان همچون قمر در عقرب و ... اشاره کرد و اگر هر یک از این موارد نباشند قطعا برخی روندها به مشکل می خورد».

ارتباط نجوم با دیگر علوم چگونه است؟

«پایه همه علوم به طور تخمینی نجوم است، برای مثال ابزار نجومی اسطرلاب از زمانی که ساخته شد، علوم دیگر از آن استخراج می شد، به طور عامیانه می‌توان گفت نجوم مادر همه علم هاست».

پیشنهاد شما به جوانان و علاقه‌مندان به نجوم چیست؟
«پیشنهاد من فقط به یک قشر خاص نیست و همه اقشار جامعه هستند که باید با خود بیندیشند: از کجا آمده ام؟ آمدنم بهر چه بود؟هر کسی میخواهد به خداشناسی و بعد به خود شناسی واقعی که در پی آن آرامش زندگی رقم میخورد، دست پیدا کند، در اینجا قطعا علم نجوم به افراد ثابت می‌کند که ما و دغدغه ها و مشکلاتمان در برابر دنیای با عظمت کیهان، هیچ هستیم و نجوم یعنی ثابت شدن هیچ و پوچی ما در خلقت عظیم آسمان های بیکران. امیدواریم آشنایی علاقه‌مندان به نجوم سبب رشد و پیشرفتِ پذیرش اجتماعی نجوم در استان هاس سراسر کشور شود».

دانش آموزخبرنگار: مبینا علی‌حیدری